“Een gehuwde vrouw mocht indertijd zelfs geen brood gaan kopen”

In ‘Wij, vrouwen’, een nieuwe docureeks op Canvas, praten vrouwen openhartig over hun positie in de samenleving, vroeger en nu. Decennialang moesten vrouwen hun vaders, broers en later ook hun echtgenoten dienen. En tot een halve eeuw geleden konden ze niet eens over hun eigen geld beslissen. 

‘Wij, vrouwen’: docureeks over de positie van vrouwen in onze samenleving

In ‘Wij, vrouwen’ brengen vrouwen van alle leeftijden en standen hun verhaal, samen met politica’s, boegbeelden van de vrouwenbeweging en voormalige ‘Dolle Mina’s’. Hun getuigenissen worden geïllustreerd met straffe archiefbeelden. Het zijn verontrustende, maar ook soms grappige verhalen over de opvoeding tot huishoudster, knokken om te mogen studeren, de verovering van de mannenberoepen, seksuele taboes en mannen die het nog altijd beter denken te weten. De vier afleveringen focussen achtereenvolgens op seksualiteit, huwelijk en gezin, beroepsleven en de politiek.

Evolutie van de positie van de vrouw

Decennialang werden vrouwen opgevoed tot gehoorzaamheid aan de man. Dat begon al in hun vroegste kinderjaren, vertellen de vrouwen in de tweede aflevering van ‘Wij, vrouwen’. Niet alleen mochten hun broertjes veel meer, ze moesten ook veel minder. Helpen in het huishouden bijvoorbeeld, dat was voor de meisjes.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Canvas (@canvas_tv)

De heren des huizes dienen

Margot Roggen herinnert zich hoe zo op zondag vóór het ontbijt met haar moeder naar de vroegmis moest, om daarna het ontbijt klaar te maken voor de heren des huizes. Ook moest ze het kostuum van haar broers klaarleggen, die met vader naar de hoogmis gingen.

Die onderdanigheid pikte Khadija Zamouri niet. Ze is vandaag voorzitter van de Liberale Vrouwen. “Mijn moeder wilde dat ik de kamer van mijn broers opruimde. Ik was twaalf jaar en blokkeerde de deur van die kamer met heel mijn lijf: ik ga dat niet doen. En jij mama gaat dat ook niet doen.”

Financiële afhankelijkheid

De vrouw is in ons land ook bijzonder lang juridisch ondergeschikt gebleven aan haar echtgenoot. De plicht tot gehoorzaamheid van de vrouw is pas in 1958 afgeschaft. Tot 1976, minder dan een halve eeuw geleden, mochten vrouwen zelfs niet over hun eigen financiën beslissen. “Een gehuwde vrouw kon officieel zelfs geen brood gaan kopen”, vertelt advocate Liliane Versluys. “Men ving dat op door de theorie van het huishoudelijke mandaat. De handelaar mocht ervan uitgaan dat ze opdracht had gekregen van haar echtgenoot om dat te doen. En dat hij haar het nodige geld had gegeven.”

Kwetsbaar voor misbruik

Maar ook nadat ze juridische gelijkheid verkregen, bleven de meeste vrouwen in een ondergeschikte rol zitten. Dat maakte hen kwetsbaar voor misbruik. Achter de deftige gevels van Vlaamse huizen bleef decennialang veel leed verborgen. Zo ook bij Lieve Flour. Zij vertelt moedig hoe haar man haar jarenlang emotioneel mishandelde. “Hij heeft zelfs een affiche in de inkomhal gehangen waarop hij aan iedere bezoeker liet weten wat voor een slechte huisvrouw ik was. Ik voelde mij werkelijk niks meer.”

Toch durfden veel vrouwen geen scheiding aanvragen. Uit angst voor de reacties, voor de financiële onzekerheid, maar ook voor het effect op de kinderen. Ook huiselijk geweld bleef een absoluut taboe. Vanaf de jaren 70 ging de vrouwenbeweging in het verweer, met vluchthuizen en cursussen zelfverdediging.

Traditionele rolverdeling

Het is duidelijk: vrouwen hebben al een lange weg afgelegd om hun positie in de samenleving op te eisen. Maar ook vandaag is er nog veel ongelijkheid. In het huishouden bijvoorbeeld zien we nog vaak een heel erg traditionele rolverdeling.

Wist je dat vrouwen nog steeds elke week 8 uur meer aan het huishouden besteden dan hun mannelijke partner? Tijdens de lockdown van 2021 waren mannen gemiddeld 4 uur langer thuis, en besteedden ze welgeteld … 6 minuten meer aan het huishouden.

Bovendien is het vaak de vrouw die het gezin coördineert. Zo gaat het ook bij advocate Heleen Struyven. “Ik ben met mijn man echt met mijn gat in de boter gevallen. Maar toch heeft hij nooit moeten merkten dat de kleine uit zijn kleren aan het groeien is. En onze agenda wordt door mij beheerd.”

Wij, vrouwen: ‘Vrouwen moeten hun plaats kennen’, dinsdag 18 oktober om 21u20 op Canvas en op VRT MAX.

LEES OOK:

• ‘Wij, vrouwen’: vrouwen getuigen over het decennialange taboe rond seks, anticonceptie en maandstonden
• Mijn verhaal: Lisa en haar man Roy verkocthen hun huis en wonen nu in een camper
• Mijn verhaal: na de moord op haar man is Nadja erin geslaagd om het leven weer te omarmen

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de beste groentips en wooninspiratie!