Hoe je weer vertrouwen krijgt in jezelf: tips van psycholoog Nina Mouton

Bijna ieder zelfhulpboek schreeuwt dat we meer zelfvertrouwen moeten kweken. Maar hoe pakken we dat in hemelsnaam aan? Wij vroegen  aan psycholoog en auteur Nina Mouton hoe je weer vertrouwen in jezelf krijgt.

Sla eender welk zelfhulpboek open en tips als ‘geloof in jezelf’ of vertrouw op je eigen gevoel’ vliegen je om de oren. Klinkt aannemelijk, maar wat betekent het precies?

“Zelfvertrouwen is een rekbaar begrip”, zegt Nina Mouton, auteur van de boeken Mild Ouderschap en Zelfzorg. “Voor mij betekent het dat je genoeg vertrouwen hebt in jezelf om keuzes te maken en beslissingen te nemen. En erop te rekenen dat je veerkrachtig genoeg bent om met de afloop om te gaan, wat die ook mag zijn.

Wie weinig zelfvertrouwen heeft durft die keuzes pas te maken als ie 99% zeker is wat de uitkomt ervan zal zijn. Dat onzekere gevoel bekruipt je en je durft niet tot actie over te gaan. Gevolg? Je blijft hangen in een relatie die niet meer bij je past of je durft niet weg te gaan van de job die je al jaren ongelukkig maakt. Ook de verwachtingen of eisen die je jezelf oplegt spelen een rol. Een typisch voorbeeld is iemand die op voorhand beslist om in een vergadering het woord te nemen en zijn mening te uiten: als hij uiteindelijk amper iets gezegd krijgt omdat er zoveel mensen aan het woord zijn die een andere mening hebben dan de zijne, is dat confronterend. De verwachtigen waren te hoog gespannen. Het was misschien een goed idee om geweest om te starten in een kleine vergadering of in een gesprek met een vertrouwd team. Het komt er na zo’n situatie op aan om mild te zijn: als hij zichzelf op dat moment streng toespreekt, is dat een extra breuk in zijn vertrouwen.”

Van een angst voor een presentatie op het werk tot een onzeker gevoel in bikini, bijna iedereen is weleens onzeker. “Daarom hou ik ook niet van die zelfhulpboeken die claimen dat je moet geloven in jezelf en dat dan alles in zijn plooi valt. Ook goedbedoelde adviezen als ‘wees nu eens zeker van jezelf’ of ‘je moet wat meer zelfvertrouwen hebben’ doen meer kwaad dan goed. Mensen met weinig zelfvertrouwen doen net heel hard hun best om dat wel te hebben, het is een groot misverstand dat ze wat harder moeten proberen. Dat soort uitspraken benadrukt nog eens dat ze iets niet goed doen: als je wat meer zelfzeker was geweest, was het je wél gelukt. Die strenge inner voices zorgen opnieuw voor een knak in dat zelfvertrouwen.”

Waarom ben ik toch zo onzeker?

Het is algemeen geweten dat pesten een aanslag vormt op iemands zelfvertrouwen, maar er zijn nog heel wat oorzaken.”Je wordt niet geboren met een laag zelfbeeld. Enerzijds krijg je het voor een groot stuk mee van thuis. Als je ouders of opvoeders zelf angstig in het leven staan of zelf heel onzeker zijn over zichzelf is het bijna logisch dat je er zelf ook last van hebt. Je kunt tegen een kind honderd keer zeggen dat het prima is zoals het is en dat het mag zijn wie het wilt zijn, het zal zich altijd spiegelen en je gedrag kopiëren. Ook opvoeding speelt een rol daarin. Vaak worden kinderen afgeremd: ‘blaas maar niet te hoog van de toren’ of ‘blijf maar met de voetjes op de grond’ zijn uitspraken die zorgen dat kinderen hun zelfzekerheid onderweg verliezen. Tenslotte spelen ook nog andere factoren mee voor een lager zelfbeeld: een ontslag of een vriendschapsbreuk bijvoorbeeld. Mensen vragen zich dan af wat ze anders of beter hadden kunnen doen.”

Nina ziet er zelf ongelofelijk sterk uit, ze brengt online cursussen uit waarmee ze een heel veel mensen bereikt, maakt podcasts en geeft lezingen voor soms honderden mensen. “Nochtans was ik een introvert kindje dat liefst wegkroop. Ik had toen al leiderschapscapaciteiten, maar voor meisjes werd dat al snel als bazig beschouwd. Ondertussen weet ik wat mijn blauwe plekken zijn en ken ik mezelf steeds beter. Maar het is een levenslang proces hoor: vorig jaar ben ik gescheiden. Dat zorgt weer voor een nieuwe dynamiek en dat zorgt toch weer voor een een andere kijk op mezelf, zodat ik verder kan ontwikkelen. Zo’n gebeurtenis als een scheiding hoeft daarom niet noodzakelijk negatief te zijn.”

En dan is er nog die uiterlijke onzekerheid die meespeelt. “Iedereen heeft wel iets dat ie niet mooi vindt aan zichzelf of graag anders ziet. Zelf heb ik mij als kind altijd het dikkerdje gevoeld en pas ik nog altijd niet binnen het ideaal dat vooropgesteld is. Al is dat ideaal ook maar vaag: momenteel moet je eruitzien als Kim Kardashian of is dat ondertussen alweer gepasseerd? Ik wil maar zeggen: het ideale uiterlijk verandert zo snel dat het onmogelijk is om te volgen. Voor Kim Kardashian is het trouwens haar job: er zo mooi uitzien. Ze is er een hele dag mee bezig, de meesten van ons hebben nog een andere job. Komt er nog eens bij dat het nooit stopt. Kijk maar naar mensen die honderden keren plastische chirurgie lieten uitvoeren, ze kijken waarschijnlijk alweer uit naar een nieuwe operatie. En wie gefixeerd is op een getal op de weegschaal droomt vaak steeds van een nog iets later getal.”

Terug vertrouwen in jezelf

“Ik ben ondertussen tevreden, maar voor ik tot dat punt kwam, was er een heel proces. Zelf ben ik erin gegroeid door mijn verwachtingen bij te stellen, en door heel bewust aan mezelf te werken, onder andere met de cursus van Celien Rombouts (Healthy Habits Celien). Ik wil een gezonde levensstijl en gelukkig zijn. En ik kan zeggen dat ik het best goed doe nu. Als je gaat sporten om een bepaald gewicht te bereiken, is de fun er snel af. Terwijl ik nu sport omdat ik het leuk vind en omdat ik mij dan beter voel. Tenslotte raad ik iedereen ook aan om mild voor elkaar te zijn. Opmerkingen als ‘Beetje verdikt?’, of ‘Oei, wat bijgekomen precies?’, zijn echt niet nodig. Daar bereik je niets mee.”

Doe aan zelfzorg

Volgens Nina Mouton zit het geheim in zelfzorg. “Zelfzorg wil niet zeggen dat je even moet gaan wandelen of een bruisbal in bad gooit, zelfzorg is jezelf zo goed leren kennen dat je weet welke patronen zich herhalen. In de eerste plaats moet je jezelf de tijd geven zodat je kunt voelen en bewust kunt worden van het feit dat je zo onzeker bent. Sta eens stil bij hoe vaak je jezelf streng toespreekt. En geef toe: we zeggen regelmatig tegen onszelf dat we iets niet goed hebt gedaan of dat we stom zijn of andere lelijke dingen. Het is hallucinant hoe streng we voor onszelf zijn.

Ga op zoek naar de oorzaak

“Een mogelijke, maar niet verplichte, tweede stap is uitzoeken waar dat gevoel vandaan komt. Focusten je ouders altijd alleen maar op de minder goede punten op je rapport? Of was er een leerkracht die zei dat er niets van je zou worden? Naast je ouders kunnen ook anderen een zware impact op je hebben gehad. En dat kan zelfs door een kleine opmerking die al dan niet bewust is blijven hangen.”

Wees mild

“De derde stap is om daar mildheid naast te zetten. Mantra’s werken daar prima voor: zinnen die je tegen jezelf kunt zeggen als je innerlijke criticus weer toeslaat. ‘Je bent wel goed bezig’, ‘het is toch oké om fouten te maken, je kunt daar net door groeien’… Vind je het moeilijk om die zinnen te bedenken, ga dan eens na wat je tegen een vriend zou zeggen in dezelfde situatie. Daar zou je nooit zo streng voor zijn, toch?”

Maak beloftes aan jezelf

“Om weer vertrouwen te krijgen in jezelf is het volgens Nina Mouton belangrijk om heel klein te beginnen. “Dat kan met een heel kleine oefening. Geef jezelf elke dag een kleine en vooral heel haalbare opdracht. Zo heb ik mezelf een jaar lang beloofd dat ik een grote pot thee zou maken. Dat klinkt misschien banaal, maar door zoiets kleins leer je jezelf dat je op jezelf kunt rekenen. Daarna kun je opbouwen met iets grotere beloftes. Maar wees steeds realistisch: als je denkt: ‘nu ga ik eens heel goed mijn gedacht zeggen tegen die collega’, terwijl je dat nooit hebt gedurfd, is de kans heel groot dat het niet lukt zoals vooropgesteld.”

Geef het tijd

“Bij de een duurt het al wat langer dan bij de ander vooraleer er grote vorderingen zijn. “Dat hangt af van hoe diep gekwetst geweest je bent. Ook daar is het weer essentieel dat je met mildheid naar jezelf kijkt. We moeten ook af van het idee dat dat potje zelfvertrouwen altijd voor 100% gevuld moet zijn. Je wilt niet dat het kweken van zelfvertrouwen een perfectionistish doel wordt. Zelfs de Beyoncés van deze wereld zijn soms onzeker over zichzelf of hun prestatie. En dat is oké!

Het is bovendien een levenslang proces. Hou jezelf regelmatig de spiegel voor: hoe is het met je zelfvertrouwen? Wat kun je doen om meer vertrouwen te hebben in jezelf? Bekijk alles vooral met mildheid: dat is eigenlijk altijd het geheim: wees wat milder voor jezelf, je verdient dat, echt!“

Ga voor wat je zelf wilt

“Heel vaak zijn we bezig met wat anderen belangrijk vinden en stellen we daar onze eigen doelen op af. Duik diep in jezelf en denk na over wat jij zelf wilt, los van de maatschappelijke normen.”

Wees selectief op Instagram

“Spiegelen is des mensen. Je vergelijkt jezelf misschien met de buurvrouw of die ene vriendin, maar de laatste jaren spelen sociale media daarin een grote rol. Ze zijn nu eenmaal in ons leven, dus ik zou ze niet bannen. Maar volg bewust de mensen die je energie geven, die iets bijdragen aan je geluksvoel of die je iets leren. En ontvolg de mensen die je eigenlijk ongelukkig of onzeker maken.”

Zoek hulp indien nodig

“Met mantra’s en zelfbewustzijn kun je alvast zelf aan de slag. En het boek is een goede leidraad om zelfzorg toe te passen. Maar roep hulp in als je dat nodig vindt. Je hoeft het helemaal niet alleen te doen.”

Meer weten? Nina’s boeken ‘Mild Ouderschap’ en ‘Zelfzorg’ zijn hier te koop. (Uitgeverij Lannoo)

Meer over zelfliefde & relaties:

• Als je jezelf nooit goed genoeg vindt: alles over perfectionisme
• Ik ben zo eenzaam… met jou. Hoe ga je om met eenzaamheid binnen je relatie?
• Mama Elisabeth Lucie Baeten: “Zo jammer dat we allemaal op ons eigen eiland moederen. Die eerste periode kan zo vreselijk eenzaam zijn”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!