Herken je dat gevoel, dat je naar je kind kijkt en denkt: dat heeft ie van mij? Onze zonen en dochters houden ons constant een spiegel voor, waardoor we ook onszelf beter leren kennen. Gezinswetenschapper Philippe Noens laat zijn licht schijnen op onze verhouding tot onze kinderen.

Wie is Philippe Noens

• Docent opleiding Gezinswetenschappen
• Onderzoeker Kenniscentrum Gezinswetenschappen (Hogeschool Odisee)
• Auteur van het boek ‘Mogen we nog wel straffen?’
• Schrijft opiniestukken voor onder andere Knack, De Standaard, De Morgen en Humo

Jezelf zien in je kind

Als we naar onze kinderen kijken, dan zien we vaak een stukje van onszelf, alsof je in een spiegel kijkt. Hoe ga je hiermee om?

Philippe Noens: “Dat klopt, onze kinderen houden ons voortdurend een spiegel voor. Ze hebben dan ook 50% van hun genenmateriaal van elke ouder doorgekregen. Soms is dat besef ontroerend, soms confronterend. Als ouder herken je jezelf in hen: de mooie kanten, maar ook de trekjes waar je misschien wat minder trots op bent. Zowel fysiek, een grote neus, als mentaal, een kort lontje, zijn er zaken die je nu eenmaal doorgeeft.

Mijn zoon van zes kan zich net als ik helemaal verliezen in boeken en strips. Heel prettig als je hem meeneemt naar de bib. Maar tegelijk is hij, ook net als ik vroeger, erg slordig met zijn kleren. Als hij ergens is geweest, weet ik vaak al dat hij zijn jas of muts waarschijnlijk is vergeten. En als je dan eens in zijn boekentas kijkt, zie je verfrommeld huiswerk en een agenda met opgedroogde chocomelk. Natuurlijk ben ik dan wat boos, maar ook op mezelf. Want de appel valt echt niet ver van de boom.

Maar hoe er nu goed mee om te gaan? Een voor velen bekend voorbeeld: lichten die blijven branden. Deuren die open blijven. Verwarmingen die blijven aanstaan. In plaats van te blijven zeuren, hebben we er een speels ding van gemaakt: een foutenpotje. Vergeet je het licht of de verwarming uit te doen, dan stop je er een halve euro in. Het gaat totaal niet over geld of straf, want het geld wordt gebruikt om een pizza te bestellen, maar over bewustwording.

Ook perfectionisme is zo’n herkenbaar thema. Niet dat onze dochter van dertien perfectionistisch is, maar ze is wel behoorlijk veeleisend, voor zichzelf en voor anderen. Geen makkelijke eigenschap. We geven het goede voorbeeld door onze fouten op het werk of daarbuiten te benoemen. We zijn mensen, en mensen maken nu eenmaal veel fouten. Daarnaast complimenteren we haar meer als ze met een slecht, en niet met een goed, toetsresultaat thuis komt. Want van je fouten kan je meer opsteken dan van je successen.”

Soms leer je jezelf pas écht kennen door naar je kinderen te kijken…

Philippe: “Klopt, je leert jezelf beter kennen dankzij, niet ondanks, je kinderen. Elke ouder beseft: het gaat niet langer om mij, ik ben niet meer het centrum van mijn eigen bestaan. Mijn kind neemt vanaf nu die plaats in. En door op te voeden, door jouw kind te zien opgroeien, door het te steunen en te disciplineren, leer je ook steeds meer over jezelf.

Tegelijk blijft onze verhouding tot onze kinderen dubbel. Aan de ene kant willen we dat ze hun eigen persoonlijkheid ontwikkelen. Dat ze zichzelf zijn én kunnen worden, met hun eigen temperament en eigen keuzes. We willen geen exacte kopieën van onszelf, het kind moet op eigen benen staan.

Maar aan de andere kant geloven we als ouders dat wij de sleutel tot hun geluk en succes in handen hebben. Dat als we de zaken maar goed aanpakken, het met hen wel in orde komt. We onderschatten daarmee zaken als onvoorspelbaarheid en toeval. Bovendien verraadt het ook wel ons ouderlijk narcisme: we vinden het ook wel prettig als onze kinderen ons nadoen, op ons willen lijken, later hetzelfde beroep als papa of mama willen uitoefenen.”

Onze kinderen groeien ook op in een andere (leef)wereld. Dat maakt toch ook een verschil?

Philippe: “Zeker. En opgroeien tegenwoordig is niet gemakkelijk. De wereld is door al die oorlogen onstabiel geworden. Het gevoel dat we overgeleverd zijn aan hogere machten overheerst. En met internet en sociale media is het moeilijker geworden jouw kind tegen die info te beschermen. Toch heb je als ouder de luxe niet om cynisch te worden.

Ken je het boek ‘The Road’ van Cormac McCarthy? Het gaat over een vader die met zijn zoon door een post-apocalyptische wereld trekt. Alles is stuk. Alles is gevaarlijk. Waarom blijft die man verder wandelen? Als hij alleen was, had hij misschien al lang opgegeven. Maar nu niet. Hij móét verder, omdat hij verantwoordelijk is voor zijn zoon. Voor onze kinderen doen we het, elke dag opnieuw.

Die vader is moreel verplicht om hoopvol te blijven. En eigenlijk geldt dat voor ons allemaal. Voed je een kind op, voed je hoop op.”

Meer over opvoeden:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!