Praten over menstruatie zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn, maar dat is het nog lang niet. “Het is oké om erover te praten in je gezin en het zelfs een beetje te vieren”, zegt menstruatie coach Marijke Vissers. “Het is belangrijk dat het bespreekbaar is in het gezin en dat we onze dochters leren er open en positief mee om te gaan.”

Menstruatie bespreekbaar maken

Heerst er nog steeds een taboe op menstruatie? Het is toch de normaalste zaak van de wereld?

Marijke: “Het zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn om openlijk te praten over onze menstruatie, maar dat is het helaas nog niet. Als we kijken naar onze generatie en die van onze moeders, merk je dat het onderwerp vroeger vooral binnenskamers bleef. Vaak kon je er enkel met je moeder over praten, en dan nog ging het gesprek meestal niet verder dan wat menstrueren precies is en wat je moest doen als het zover was.

De rest van het gezin bleef erbuiten, het was tenslotte ‘een vrouwenzaak’. En wat je thuis leert verzwijgen, draag je automatisch mee naar buiten. Zo werd het normaal om een tampon stiekem in je mouw te verstoppen voor je naar het toilet ging. Ook onder vriendinnen werd er amper over gesproken. Daardoor deelde je geen ervaringen, maar ook geen klachten. Hevige krampen? Dat hoorde er gewoon bij. Niemand die eraan twijfelde dat dat nu eenmaal ‘normaal’ was.”

Hoe kunnen we dit anders aanpakken met onze dochters?

Marijke: “Het begint natuurlijk bij ons, de moeders. Hoe ga jij er zelf mee om? Zie jij je menstruatie nog altijd als een last, iets wat vooral vervelend is? Dat gevoel willen we net níét doorgeven aan onze dochters. Voor hen begint het hele verhaal pas, en wat wij uitstralen nemen zij over.

Ook papa speelt een belangrijke rol. Het is zó belangrijk dat hij mee is in het verhaal en weet hoe hij zijn dochter kan ondersteunen. Zeker in het begin, wanneer die cyclus zich nog moet zetten, kan het gebeuren dat de bloeding wat heviger is of dat ze last heeft van krampen. En ook emotioneel kan het zwaar wegen voor tienermeisjes. Op deze momenten is begrip echt goud waard. Het doet zoveel deugd als je als dochter voelt dat het oké is om even minder vrolijk te zijn.

Stel dat je dochter zich niet goed voelt en liever een sporttraining overslaat, hoe fijn is het dan als haar ouders niet alleen begrijpen dat ze thuis wil blijven, maar haar ook nog eens een beetje extra verwennen? Zo leert ze van jongs af aan dat het goed is om naar haar lichaam te luisteren, grenzen te stellen en voor zichzelf te zorgen.

Als moeder mag je daarbij gerust het goede voorbeeld geven. Leg uit waarom je iets wel of niet doet, praat erover. Die open communicatie is zó belangrijk. Wij vrouwen veranderen letterlijk doorheen de fases van onze cyclus. Heb je vlak voor of tijdens je menstruatie wat minder energie, dan is het net krachtig om te zeggen: ‘Vandaag doe ik het wat rustiger aan.’ Laat het huishouden even voor wat het is en kruip met een boek in de zetel. Zo laat je niet alleen je dochter, maar ook je zoon zien dat het oké is om goed voor jezelf te zorgen. En uiteindelijk wil je toch ook een zoon grootbrengen die later begripvol en zorgzaam is tegenover de vrouwen in zijn leven?”

Doordat we er weinig over praten, is de kennis ook beperkter en weten we misschien niet wat normaal is en wat niet?

Marijke: “Het is voor elke vrouw waardevol om beter inzicht te krijgen in haar eigen cyclus. Dat begint bij even stilstaan bij jezelf: hoe voel ik mij vandaag, in deze fase? We veranderen allemaal doorheen onze cyclus, maar dat betekent niet dat we er het slachtoffer van moeten zijn.

Wat veel vrouwen nog te weinig weten, is dat klachten níét normaal zijn. Als je in de week voor je menstruatie de slechtste versie van jezelf wordt, of als je zoveel pijn hebt dat werken of functioneren bijna niet lukt, dan is dat een signaal dat er iets niet klopt.

Ook dat is iets wat we aan onze dochters willen meegeven: dat ze mogen praten over hoe ze zich voelen, dat ze hun ervaringen kunnen delen en dat hulp vragen helemaal oké is. Want hoe vroeger je leert luisteren naar je lichaam, hoe sterker je in je schoenen staat, als meisje én als vrouw.”

Leren over menstrueren

Praten tienermeisjes van nu er makkelijker over dan onze generatie?

Marijke: “Heel veel hangt af van de omgeving: van het gezin, de school, vriendinnen… maar ook van wat meisjes vandaag zien op sociale media, zoals TikTok. Deze generatie staat op dat vlak al een pak verder dan wij vroeger, maar er is nog altijd ruimte om menstruatie meer bespreekbaar te maken.

Vooral op school ligt er veel potentieel. Want je hebt natuurlijk geen invloed op het gezin waarin een meisje opgroeit, maar élk kind gaat naar school. Dat maakt het de perfecte plek om verandering te brengen. In de biologieles wordt vaak uitgelegd wat er precies gebeurt in het lichaam, maar het mag gerust verder gaan dan enkel de feiten. Er mag ook aandacht zijn voor hoe meisjes zich voelen tijdens hun cyclus, wat er verandert, en hoe ze daar zelf mee kunnen omgaan.

Ook de jongens mogen daarin meegenomen worden. Want waarom zou vruchtbaarheid enkel een ‘vrouwenzaak’ zijn? Het is toch niet meer van deze tijd dat de verantwoordelijkheid volledig bij de vrouw ligt? Zeker als je weet dat een vrouw maar een paar dagen per maand vruchtbaar is, en een man élke dag.”

Hebben we rolmodellen nodig, zoals in de sport bijvoorbeeld, die er open over praten?

Marijke: “Absoluut! Hoe meer vrouwen er open over praten en hun ervaringen delen, hoe normaler het wordt, ook voor jonge meisjes. Als zij zien dat anderen er zonder gêne over spreken, durven ze dat zelf ook sneller doen.

Het is trouwens helemaal normaal dat je sportprestaties schommelen doorheen je cyclus. Wees daar eerlijk over. Voel je je een keer niet goed en sla je als tiener liever een training over? Zeg gewoon dat je ongesteld bent. Je hoeft geen excuses te verzinnen of je te schamen, dit hoort bij wie je bent.

Een tienerlichaam is nog volop in ontwikkeling, dus het kan best dat een cyclus eens wat meer pijn of ongemak meebrengt. Dat mag, zolang het niet elke keer zo is dat sporten onmogelijk wordt. Want dát is niet normaal, en dan verdient je lichaam wat extra aandacht en zorg.”

Die allereerste keer ongesteld, hoe kunnen we die zo positief mogelijk maken voor onze dochters?

Marijke: “Laat je dochter voelen dat haar menstruatie iets moois is: een teken dat haar lichaam sterk en gezond is. Want alleen een gezond lichaam menstrueert. Het is belangrijk dat ze er met een positief gevoel naar uitkijkt en er meteen open over kan praten.

Help haar ook wat voorbereiden, zodat ze zich niet laat verrassen als het moment daar is. Een klein tasje met een menstruatieslip of een maandverbandje in haar boekentas kan al veel geruststelling geven. Zo weet ze: ik ben er klaar voor.

Sommige ouders kiezen er ook voor om die eerste keer een beetje te vieren, met een klein ritueeltje of een symbolisch moment samen. Dat hoeft helemaal niet groot te zijn, gewoon iets wat bij jullie past. Sommige meisjes vinden die extra aandacht fijn, omdat het hun nieuwe levensfase viert en bevestigt dat hun lichaam perfect werkt. Anderen hebben dan weer liever dat er niet te veel heisa rond wordt gemaakt, en dat is natuurlijk even goed. Het belangrijkste is dat zij zich er goed bij voelt.”

Met dank aan menstruatie coach Marijke Vissers.

Meer tips voor ouders:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!