Trotse ouders delen maar al te graag momenten uit hun gezinsleven op social media, en wij kijken met plezier mee. De eerste hapjes en stapjes, hun mooiste outfit, maar ook de moeilijkere momenten worden getoond. Geen wonder dat momfluencers zo populair zijn! Toch is het herkenbaar in beeld brengen van je baby, kleuter of tiener niet zonder risico. Elisabeth Van den Abeele (UGent) onderzocht de mogelijke gevaren.

Populaire Momfluencers

Het begrip momfluencer is nog niet zo oud. Waarom zijn ze zo populair?

Elisabeth: “Wanneer je mama wordt, komt er ongelooflijk veel op je af. Voor de meeste vrouwen is dat een intense en vaak onzekere periode. Daarom zag je een aantal jaar geleden steeds meer mamabloggers opduiken, vrouwen die hun ervaringen over het moederschap deelden op hun blog.

Door de opkomst van sociale media zijn die blogs langzaam verschoven naar platforms zoals Instagram en TikTok. Tegelijk is ook de manier van delen veranderd. Een blog schrijven vraagt tijd, een post delen gaat veel sneller en gebeurt vaak dagelijks. Als volger krijg je zo een heel open en eerlijke inkijk in het leven van een momfluencer. Alles gebeurt bijna in realtime, waardoor het authentieker en intiemer aanvoelt.

Net die echtheid maakt momfluencers zo populair. Ze tonen niet alleen de mooie momenten, maar ook de twijfels, de vermoeidheid en de moeilijkere dagen. Jonge ouders die met vragen zitten, zoeken vaak herkenning en steun bij deze vrouwen. Stel je voor dat je kindje te vroeg geboren is, dan kan het helpen om een mama te volgen die hetzelfde meemaakte. Dat schept een band.”

Gaat het vooral om inspireren als momfluencer, of speelt ook het commerciële mee?

Elisabeth: “Wat we vaak zien, is dat veel van deze vrouwen ook voor ze mama werden al actief waren op sociale media. Wanneer hun kindje dan geboren wordt, is dat zo’n belangrijk deel van hun leven dat ze dat automatisch ook delen. Het wordt een stukje van hun identiteit.

Het commerciële aspect volgt meestal pas later en ontstaat vaak heel organisch. Op een bepaald moment groeit je bereik, en dan word je interessant voor merken. Je krijgt producten opgestuurd in ruil voor een post. Wanneer die samenwerkingen toenemen, zie je dat ook de kinderen vaker in beeld komen in die commerciële content.”

Herkenbare kinderen

Is het nodig dat kinderen herkenbaar in beeld komen?

Elisabeth: “Veel momfluencers denken inderdaad dat hun kind herkenbaar moet zijn, omdat ze geloven dat hun volgers en samenwerkingspartners dat verwachten. Maar uit mijn onderzoek blijkt iets anders: het is belangrijk dat je ziet dat er een kind is, anders voelt het natuurlijk niet authentiek aan, maar het hoeft absoluut niet herkenbaar te zijn.

Er zijn verschillende manieren om je kind onherkenbaar in beeld te brengen. Denk aan een emoji over het gezichtje, een foto van achteren, een zonnebril of hoedje, of zelfs alleen een hand of voetje in beeld brengen. Het belangrijkste is dat het gezicht niet volledig zichtbaar of herkenbaar is.

Vandaag zien we ook een duidelijke evolutie: er is veel meer privacybewustzijn. We spreken steeds vaker over mindful sharenting, waarin je heel bewust gaat nadenken over wat je wel en niet deelt van je kinderen. Ouders zijn kritischer geworden, ook tegenover elkaar. Sommige volgers haken zelfs af wanneer content te intiem wordt.

Je hoeft je dus geen zorgen te maken. Momfluencers die ervoor kiezen hun kind te anonimiseren en dat ook duidelijk uitleggen aan hun publiek, krijgen vaak enorm veel respect. Volgers juichen die keuze toe en de bewondering wordt vaak zelfs groter.”

Dat is toch een vrij recente evolutie?

Elisabeth: “Ja, absoluut. Toen ik vijf jaar geleden aan mijn doctoraat begon, was de situatie helemaal anders. Ik heb die verandering echt van dichtbij mogen meemaken. Samen met collega’s richtte ik ook de website magditonline.be op, waar we concrete tips geven aan ouders.

Ik geloof heel sterk dat bewustzijn hierin het verschil maakt. We evolueren stilaan naar een maatschappij waarin het anoniem afbeelden van kinderen de normaalste zaak van de wereld wordt, een mooie ontwikkeling als je ’t mij vraagt.

Want er zijn écht risico’s. Je kunt je kind op een manier afbeelden die niet strookt met hoe het zichzelf ziet. Dat kan leiden tot schaamte, pestgedrag of mentale problemen. Daarnaast verlies je online heel snel de controle over gedeelde content. Een foto kan worden gedownload, doorgestuurd, opgeslagen of opnieuw geplaatst zonder dat jij of je kind daarvan op de hoogte bent. Ook kunnen kinderen materialistischer worden wanneer ze opgroeien in een context van samenwerkingen, geschenken en online zichtbaarheid. Bovendien, een van de zwaardere risico’s, kunnen beelden misbruikt worden door personen met slechte bedoelingen, waaronder pedoseksuelen, en dat gebeurt ook echt. Veel ouders zijn zich wel bewust van deze potentiële gevaren, maar minimaliseren ze onbewust. ‘Er zijn zoveel kinderen, waarom zouden ze net het mijne kiezen?’

Toch zien we ook steeds vaker het omgekeerde: momfluencers die vroeger hun kinderen herkenbaar toonden, doen dat vandaag niet meer. Een foto blijft even lief en mooi, ook als het gezichtje niet zichtbaar of herkenbaar is. Voor mij is die middenweg ideaal: je toont dat je trots bent, je deelt je ervaringen als mama, maar je beschermt tegelijk de privacy van je kind.”

Wat denken kinderen ervan dat mama al die content deelt? Wat is de impact op lange termijn?

Elisabeth: “Daar is helaas nog heel weinig onderzoek naar gedaan. Het is ook moeilijk te voorspellen. Ik ken wel een mama die ooit een filmpje van haar kindje in pyjama deelde. Op dat moment vond dat kind het helemaal oké, maar vier jaar later stond dat filmpje nog steeds op YouTube. Intussen had het kind spijt en wilde het dat de video verwijderd werd, maar die was al verspreid geraakt en niet meer volledig weg te krijgen.

Kinderen van momfluencers — of kidfluencers als ze zelf een account hebben — krijgen vaak erg veel. Gratis spullen, producten die ze mogen testen, samenwerkingen… Ze moeten niet wachten op de Sint of de kerstman voor cadeautjes. Dat klinkt allemaal leuk, maar elke medaille heeft een keerzijde.

Op latere leeftijd kun je te maken krijgen met jaloezie en pestgedrag. Ik heb tieners geïnterviewd die zelfs gestopt zijn met sociale media omdat ze gepest werden. Sommigen kwamen later terug, anderen nooit meer. Dat toont hoe groot de impact kan zijn.”

Wat als je kind benaderd wordt op sociale media? Hoe weet je wie te vertrouwen is?

Elisabeth: “Ouders denken vaak dat ze alles onder controle hebben. Ze gaan hun volgers eens nakijken, verwijderen vreemde profielen, blokkeren personen die hen rare berichten sturen… En dat geeft een gevoel van veiligheid. Maar eigenlijk weten ze niet wie er allemaal meekijkt. Dat noemen we de illusion of control.

Er was ooit een geval waarbij een foto van een kidfluencer op het dark web opdook. De politie werd ingeschakeld, de ouders waren doodsbang en gingen overal waar hun kind ging mee, uit angst dat het zou meegenomen worden. Even werd het account offline gehaald, maar later kwam het toch terug online, gewoon omdat het kind dat graag wilde. Dat toont hoe complex en emotioneel dit alles kan worden. Gelukkig zijn dat uitzonderlijke gevallen.

Voor mij is het vooral belangrijk dat ouders, vóór ze iets over hun kind online plaatsen, even stilstaan bij de mogelijke risico’s en bij de vraag wat het kind erbij wint. Uiteindelijk beslist elke ouder zelf wat hij of zij het beste vindt voor het kind, maar dat bewust stilstaan bij de gevolgen van online delen is essentieel. Daarnaast mag je de communicatie tussen ouder en kind niet onderschatten. Door open in gesprek te gaan over online delen, privacy en grenzen, geef je kinderen niet alleen inspraak, maar versterk je ook hun vertrouwen en digitale weerbaarheid. Dat gesprek is vaak minstens even waardevol als de uiteindelijke beslissing om iets wel of niet te posten.

Tot slot: we mogen de verantwoordelijkheid niet alleen bij ouders leggen. Kijk eens naar de overheid, er is nog steeds geen echte wetgeving rond het afbeelden van kinderen. De platforms dragen ook een belangrijke verantwoordelijkheid, want content met kinderen scoort nu eenmaal vaak beter in de algoritmes. Daarnaast zijn er merken die ouders expliciet vragen om hun kinderen in advertenties te tonen, puur om de economische voordelen. En dan zijn wij er ook nog. de volgers. Door te liken, te reageren en niet te rapporteren, houden we dit systeem mee in stand. We zijn dus allemaal, op onze manier, een beetje mee verantwoordelijk.”

Met dank aan dr. Elisabeth Van den Abeele, Postdoctoraal researcher Communicatiewetenschappen UGent

Meer tips voor ouders:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!