Wandelroute: prachtig wandelen tussen de dieren in het Zwin

Door Johan Lambrechts

vandaag

Wilde paarden die staan te grazen, waterplassen vol vogelgeweld… Redacteur Johan verkende het Zwin buíten het natuurpark, en belandde er midden tussen de dieren.

Ook al is het Zwin Natuur Park en de grensoverschrijdende Zwinvlakte 333 hectare groot, het is niet het enige stuk groen in Knokke-Heist. Ten zuidwesten van het park liggen de veel minder bekende Zwinbosjes. Dat 222 hectare groot natuurreservaat vormt de natuurlijke overgang tussen zee, strand en polder. Officieel heten die bosjes het ‘Vlaams Natuurreservaat De Zwinduinen en -polders’.

Via de twee wandelroutes (13,3 kilometer en verkort 9,2 kilometer) kun je kennismaken met het gebied. “We hoeven vandaag niet eens inkomtickets voor het Zwin te kopen”, zeggen we tegen elkaar als we onze wandelschoenen aantrekken. En toch worden we als wandelaar verwend met véél gratis natuur.

Op stap!

Starten doen we meteen met een schitterend uitzicht. De Zwinwandelroute begint namelijk op de Nieuwe Internationale Dijk, vanwaar we een schitterend weids uitzicht hebben op de eigenlijke Zwinvlakte. Vóór ons horen we het gekakel en gesnater van honderden broedvogels, die hun kostje bij elkaar zoeken in de slikken van het natuurgebied.

Sinds de dijk een paar jaar geleden ingrijpend vernieuwd werd, wemelt het er weer van de schapen. Tot halfweg de twintigste eeuw werd het Zwin begraasd door een schaapskudde met een herder. Daardoor bleef het open landschap behouden, want de schapen houden de te uitbundige struiken kort. Ze zorgen bovendien voor veel meer soorten vegetatie, waardoor de dijk zelf ook veel steviger is.

Even later lopen we aan een akker een stukje terug richting Zwin, alvorens we aan de Kleyne Vlakte linksaf slaan. Heel lang geleden was dit een strandvlakte, nu doorkruisen we gewoon een weidelandschap. Precies dat maakt de Zwinwandelroute zo boeiend. Door een waaier aan kustbiotopen, van strand en duingrasland tot bos, polders en weides, kent het natuurgebied een uiterst zeldzame flora en fauna, die het uniek maakt in Vlaanderen. Het wandelpad is heerlijk onverhard, en daar houden we van. Het is er immens veel rustiger dan op de veel bekendere Zwin-fietspaden.

Luchthaven voor vogels

Een kijkwand lokt ons even van het pad weg. Door onze verrekijker zien we de kuifeend, maar ook wilde paarden en Schotse hooglandrunderen die grazen op het grasland van de Kleyne Vlakte. ’s Winters is dit een belangrijk overwinteringsgebied voor heel wat steltlopers, meeuwen en eenden.

Als je al die natuur in topvorm ziet, is het moeilijk je voor te stellen dat hier honderd jaar geleden een vliegveld van 40 hectare groot lag. De nazi’s gebruikten het om hun jachtvliegtuigen te stationeren, en Sabena voerde hier tot in 1960 zo’n zevenduizend landingen uit. Maar nu is dit stuk natuur omgetoverd tot een echte luchthaven voor vogels, met honderden vluchten per dag!

Dit was ooit een groot vliegveld, nu is de natuur hier in topvorm!

We zien hoe in een waterplas kuifeenden en brandganzen zich volop uitleven in een spetterend spektakel. Boven onze hoofden roept een kievit. In het hart van dit gebied en een stukje van de 100 hectare grote begrazinsgzone mag geen mens komen, omdat de natuur er zo kwetsbaar is. We blijven dus altijd op de hoger gelegen dijk aan de rand van het natuurgebied wandelen, maar daardoor hebben we een mooi uitzicht op het landschap en de dieren die hier en daar opduiken.

Picknick in de zon

Van al die buitenlucht krijgen we honger. Perfect geplaatst, bijna in het midden van de verkorte route, ligt een mooie tussenstop: brasserie Hof van Vlaanderen op het supercharmante Oosthoekplein in Knokke. We bestellen er een drankje, en mogen van de vriendelijke ober onze boterhammen opeten op het terras in de zon.

Ga je voor de langere versie van de route, dan voert een landweg je direct naar de Binnenduinen van Knokke en het Blinckaertbos. Maar wij kiezen voor de kortere versie, omdat we meteen recht door het natuurgebied willen lopen. We krijgen er geen spijt van. Dit is wat we zochten!

Op de uitgestrekte vlakte grazen schotse hooglanders, prachtig!

Meteen zitten we in een heel ander landschap dan daarnet. Het grasland maakt plaats voor duinen. Ook de naam spreekt tot de verbeelding: de Far West, een uitgestrekte vlakte waarop Schotse hooglanders in de begrazingszone zo’n 30 hectare natuur als speelterrein hebben. Dit is zonder twijfel het hoogtepunt van de wandeling. Wat een uitgestrektheid!

We genieten van de volstrekte stilte, we zijn helemaal alleen in het gebied. We worden getrakteerd op de mooiste landschappen van de dag, kleurrijk doorsneden door waterplassen. Iets verderop staan vier ooievaars roerloos in het gras.

Terug langs de zeedijk

Uiteindelijk belanden we in de Tobrukbossen, een loofwoud dat alweer een andere biotoop van het natuurreservaat vormt. Via het Zenopad komen we terecht in een nieuwe begrazingszone. Het duinenzand maakt het even moeilijker stappen. In de verte spotten we shetland-pony’s, en normaal gezien zouden we hier ook de duinengeit moeten kunnen spotten. Dat is een Kempense geit, wit van kleur, die ook in deze duinen graast. Maar vandaag geeft ze niet thuis.

En dan zien we ze eindelijk: de zee! Het laatste stuk van de wandeling is puur chillen en smaakt volop naar vakantie. We lopen over de zeedijk, met een lichte bries in onze haren en de geur van zout in onze neus. We houden nog even halt bij het bekende standbeeld van de Haas van Flanagan aan de rand van het Zwin, en genieten met volle teugen van het prachtige namiddaglicht dat op de Zwinvlakte valt. Dan hoor ik ooievaars klepperen in hun nest bij het Natuur Park. Misschien toch nog even een ticketje voor het park kopen?

Zwinwandelroute praktisch

Afstand: De volledige wandelroute is 13,3 kilometer lang. Er is een verkort traject van 9,2 kilometer.
Startpunt: Parking Zwin Natuur Park, Graaf Leopold Lippensdreef 8, 8300 Knokke-Heist. Tip: Een dagticket voor de parking is niet goedkoop. Maar koop je ook een ticket voor het Natuur Park, dan betaal je slechts 5 euro voor de hele dag.
Bewegwijzering: Zeshoekige Zwinbordjes.
Plannetje wandelingen: zwin.be/nl/wandelingen/zwinwandelroute en natuurenbos.be/zwinduinen
Aard van de weg: Meestal onverhard.
Toegankelijkheid: Niet toegankelijk voor kinderwagens of rolstoelen.
Eet- en drinkstops: Op het Oosthoekplein in Knokke vind je brasserie Hof van Vlaanderen. Aan de ingang van het Zwin Natuur Park ligt bistro The Shelter.
Zwin Natuur Park: Met een verrekijker speuren naar lepelaars en kluten te midden van de uitgestrekte Zwinvlakte. Van dichtbij zien hoe ooievaars op hun nest zitten. Turen door een microscoop in de labohut met een gepassioneerde gids die de nodige uitleg geeft. Zelf meemaken hoe het voelt te vliegen als een vogel, en spelenderwijs tientallen weetjes ontdekken over de vogeltrek in Vlaanderen. Het Zwin Natuur Park is een superactiviteit voor kinderen! Tijdens weekends en Vlaamse schoolvakanties is het elke dag open van 10 tot 18 uur (17 uur in de winterperiode). Voor de andere openings-tijden en toegangsprijzen: zwin.be