Zaden oogsten en bewaren: zo pak je het aan
Zelf zaden oogsten en bewaren is een makkelijke én goedkope manier om meer bloemen en planten in je tuin te krijgen. Hoe je dat precies aanpakt, leggen we je graag uit.
Zaden oogsten en bewaren
Zaden oogsten en bewaren is een van de meest dankbare bezigheden in de tuin. Het is eenvoudig, duurzaam en geeft veel voldoening: je sluit het groeiseizoen af met een voorraadje nieuw leven voor het volgende jaar. Bovendien is het kostenbesparend, omdat je geen nieuwe zakjes moet kopen in het tuincentrum.
Welke planten zijn geschikt om zaden van te oogsten?
Niet alle planten zijn ideaal om zaden van te oogsten. Kies bij voorkeur zaadvaste rassen, omdat ze kwaliteitsvolle en betrouwbare zaden geven. Goed om mee te beginnen zijn:
- Tomaten
- Bonen en erwten
- Sla
- Goudsbloemen
- Oost-Indische kers
- Zonnebloemen
- Koriander, dille en andere kruiden
Wanneer zaden oogsten?
Na de bloei, meestal in de nazomer en beginnende herfst, produceren veel groenten en bloemen zaadjes die je kunt oogsten.
- Het is belangrijk dat de zaden volledig rijp zijn voordat je ze oogst. Zodra de bloemen en zaaddozen droog zijn – ze zijn dan meestal gelig of bruin van kleur – kun je ze afknippen.
- Oogst op een droge, zonnige dag en alleen zaadjes van gezonde en sterke planten die niet zijn aangetast door schimmels of andere ziekten.
Tip: laat wat van de uitgebloeide bloemstengels staan. Vogels en insecten knabbelen hier graag aan. Vooral zonnebloemen zijn echte vogeltrekkers. En door stengels te laten staan, kan de plant zelf op haar natuurlijke wijze zaden verspreiden.
Hoe oogst je zaden?
Afhankelijk van het type plant, kun je zaden op verschillende manieren verzamelen:
- Peulvruchten (zoals bonen of erwten): laat de peulen aan de plant drogen, open ze en haal de zaden eruit.
- Bloemen (zoals goudsbloem of klaproos): verzamel de zaaddozen en schud ze uit boven een kom of papier.
- Vruchten (zoals tomaat of komkommer): snijd open, haal de zaden eruit, was ze goed schoon en laat ze drogen.
Bewaar ze tijdelijk in papieren zakjes of open bakjes, zodat ze verder kunnen drogen. Vermijd plastic, want dat houdt vocht vast en kan schimmel veroorzaken. Sommige zaden, zoals die van bonen, erwten of zonnebloemen, zijn makkelijk met de hand los te maken. Andere, fijnere zaden kun je voorzichtig uitschudden of door een keukenzeef halen.
Hoe zaden schoonmaken en drogen?
Na het oogsten is het belangrijk om de zaden goed te reinigen (verwijder bijvoorbeeld het vruchtvlees of de zaadlijsten) en vervolgens volledig te drogen. Vers geoogste zaden bevatten nog veel vocht en moeten goed nadrogen om schimmel en kiemverlies te voorkomen. Spreid ze dun uit op een krant, theedoek of zeef en laat ze minstens een week drogen op een droge, goed geventileerde plek, uit de zon. Pas als de zaden echt droog en knisperend aanvoelen, zijn ze klaar om bewaard te worden.
Hoe zaden bewaren?
Eens de zaden goed droog zijn, is het van belang om ze goed op te bergen zodat je ze volgend seizoen opnieuw kunt zaaien. Bewaar ze koel, droog en donker. Een glazen pot met deksel, blikken doos, papieren zakje, koffiefilter of envelop zijn allemaal prima, zolang je voorkomt dat er vocht bij komt. Schrijf de naam van de soort en het oogstjaar op de verpakking.
Hoe lang kun je geoogste zaden bewaren?
Hoe lang zaden houdbaar zijn, hangt af van de soort en de bewaaromstandigheden. Tomaten-, sla- en bloemenzaden blijven vaak 3 tot 5 jaar goed, terwijl peterselie of pastinaak al na een jaar hun kiemkracht verliezen. Toch geldt in de meeste gevallen: hoe verser, hoe beter. Probeer dus elk jaar opnieuw een deel van je zaden te gebruiken of te delen.
Dit wil je misschien ook lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de beste groentips en wooninspiratie!