“Een goed gesprek is een mix van praten en luisteren. En dat laatste is voor veel mensen moeilijker dan het lijkt”

Ik zit met vijf vrienden in een Italiaans restaurant. De wijn is al ingeschonken, het is wachten op pasta en pizza. Het is een tijdje geleden dat we elkaar nog gezien hebben, dus het duurt eventjes voor het gesprek echt op gang komt. Maar na een kwartiertje en een eerste glaasje wijn is het vrolijke gebabbel helemaal vertrokken. We merken zelfs nauwelijks dat de ober al een minuut staat te wachten om te vragen of er verder nog iets besteld moet worden.

Na een tijdje begin ik onbewust mijn vrienden en hun manier van praten en luisteren te observeren. Eigenlijk is de dynamiek wanneer we samen rond de tafel zitten al jaren dezelfde. Twee vrienden nemen het woord alsof ze per uur betaald worden, een derde knikt zo ijverig dat hij straks nekpijn zal hebben, en de vierde – stille Marc – glimlacht tevreden alsof zwijgen zijn bijdrage is aan de avond.

Zelf zit ik er zowat tussenin, dat hoop ik althans. Als het gesprek eventjes stilvalt, hoor ik mezelf plots vragen wat zij het belangrijkste vinden aan een goed gesprek: praten of luisteren? Heel eventjes kijken ze me alle vier stom aan. Niemand had verwacht dat een avondje bij de Italiaan ineens in een filosofische discussie zou veranderen.

Maar dan komt er leven in de brouwerij! Daan, bij wie je er vaak geen speld tussenkrijgt, bekent dat hij eigenlijk opgelucht is als eens iemand anders het gesprek overneemt. Marc, onze stille genieter, vindt luisteren de kern van alles. Hij herinnert zich altijd kleine details van vorige gesprekken en weet bijvoorbeeld nog exact dat ik vorig jaar last had van mijn rug en dat Peter in maart een halfslachtige poging deed om te joggen. Hij zegt dat hij gewoon liever luistert dan praat.

Peter daarentegen vindt dat een verhaal délen minstens even waardevol is als luisteren, omdat je daardoor iets van jezelf weggeeft. Een gesprek is geen tenniswedstrijd, zegt hij, maar een vorm van dansen. Soms leidt de ene, soms de andere. We lachen om zijn vergelijking. Maar het klopt dat het de mengeling van praters en luisteraars is die een gesprek boeiend houdt.

We zijn het er ook over eens dat luisteren voor veel mensen moeilijker is dan het lijkt. De meesten horen wel, maar luisteren is nog iets anders. Het betekent dat je niet ondertussen je volgende anekdote voorbereidt of stiekem wegdroomt. Echte aandacht is schaars, en misschien is dat net wat vrienden zo waardevol maakt: dat je je even gehoord voelt in een wereld waar iedereen vooral roept. Ik zag het daarnet zelfs letterlijk gebeuren aan tafel. Terwijl Peter een verhaal begon, zag ik Daans lippen al bewegen, terwijl hij zichtbaar moeite deed om zich in te houden.

Een nieuwe wending

Mijn vraag lijkt iets te hebben losgemaakt. Terwijl de avond vordert en de eerste borden worden afgeruimd, valt het me op hoe subtiel de balans aan tafel veranderd is. Het is bijna alsof mijn opmerking ons heeft herinnerd aan de waarde van evenwicht. Luisteren zonder af en toe te praten, is alsof je gewoon naar de radio luistert, die nooit vraagt wat jij vindt. Praten zonder te luisteren, is dan weer alsof je diezelfde radio zo hard zet dat het lijkt alsof er geen andere mensen in de kamer zijn. Wie eerst domineerde, neemt gas terug. Wie zweeg, spreekt nu iets meer. Waardoor we plots ook te weten komen dat Marc al twee jaar van job is veranderd, iets wat hij tot vandaag had vergeten te vertellen. Of dat Peter vanaf morgen gezonder wil gaan eten. Wat hij vertelt terwijl hij net het derde glaasje van ons gezamenlijk dessertenbuffet naar binnen lepelt.

Op de terugweg naar huis denk ik er nog over na. Misschien is dit wel het grootste plezier dat je vrienden je kunnen geven: dat ze niet gewoon wachten tot jij stopt met praten, maar echt nieuwsgierig zijn naar wat je zegt. Dat is een gedachte die ik meeneem, samen met de warme gloed van een avond die langer had mogen duren. Luisteren en praten, het lijkt soms zo vanzelfsprekend. Maar als ik eraan denk, besef ik: misschien is een goed gesprek gewoon zoals tiramisu. Het gaat om de lagen. En wie alleen maar koekjes eet of alleen maar mascarpone, mist de essentie.

Meer van onze columnisten lezen?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuw