Thuiszorg: wat bestaat er allemaal in Vlaanderen?
Thuiszorg kan veel betekenen als je tijdelijk of voor een lange periode hulp nodig hebt. Omdat je ouder wordt, maar evengoed na een bevalling of operatie. Alle soorten hulp – én wat ze kosten – op een rijtje.
1. Thuisverpleging
Wat is het?
Verpleegkundigen komen je thuis verzorgen zodat jij langer zelfstandig kunt blijven wonen, of sneller naar huis kunt na een ziekenhuisopname. Wat zij doen? Het gaat van simpele verpleegkundige handelingen zoals wassen en aankleden of je medicatie klaarmaken tot wondzorg, het verwijderen van hechtingen, diabetes-opvolging (je bloedsuiker meten, insuline toedienen) of een stoma verzorgen.
Wat kost het?
Bij thuisverpleging geldt de derde-betalersregeling. Dat betekent dat de kost rechtstreeks aan je ziekenfonds wordt gefactureerd en jij dus zelf niks betaalt.
Hoe aanvragen?
Er zijn de grote, bekende spelers zoals het Wit-Gele Kruis, Helan of i-mens, maar in jouw buurt vind je ongetwijfeld nog een heleboel kleinere bedrijven of zelfstandige thuisverpleegsters. Check bij je huisarts.
Niet vergeten
Je hebt een voorschrift van een arts nodig (vaak is dat de huisarts) als het gaat om een inspuiting, lavement of complexe wondzorg. Je hebt er géén nodig bij wassen en aankleden, eenvoudige wondzorg en het meten van bijvoorbeeld je bloeddruk, hartslag, temperatuur, gewicht of glycemie (suikergehalte in je bloed, red.).
2. Gezinszorg
Wat is het?
De naam zegt het zelf: gezinszorg betekent dat er binnen je gezin voor jou wordt gezorgd. De doelgroep? Iedereen die vanuit een bepaalde zorgbehoefte nood heeft aan hulp: jonge gezinnen, bejaarden en mensen die tijdelijk of permanent niet voor zichzelf kunnen zorgen.
Het verschil met thuisverpleging is dat het hier gaat om niet-medische zaken. Diegenen die bij je langskomen, zijn ook geen verpleegkundigen, maar verzorgenden. Zij kunnen je helpen met wassen en aankleden, maar evengoed met koken, boodschappen doen of strijken. Ondersteuning van de kinderen hoort er ook bij: aankleden, hen naar school brengen, helpen bij huiswerk. Ook psychologische ondersteuning zoals helpen bij je papierwerk of samen de krant lezen, kaarten of handwerken, kan.
Wat kost het?
Wat je betaalt, hangt af van de samenstelling en de inkomsten van je gezin. Maar om een idee te geven: de prijzen liggen tussen 3 en iets meer dan 10 euro per uur. Voor hulp tussen 18 en 20 uur, bijvoorbeeld voor het helpen met de pyjama aandoen, betaal je 15% extra.
Hoe aanvragen?
Bij je OCMW, mutualiteit of recht-streeks bij de grotere bedrijven als Familiehulp, Ferm of i-mens.
Wist je dat…
er ook acute gezinszorg bestaat? Stel dat jij je been breekt of je mantelzorger plots wegvalt, dan kun jij er een beroep op doen. Na je aanvraag komt er ten laatste de dag erna iemand bij je langs om te helpen. Je mag veertien dagen gebruikmaken van deze dienst. De standaardprijs is 7,58 euro per uur (of 4,55 euro per uur als je geniet van een verhoogde tegemoet-koming van je ziekenfonds).
3. Kraamzorg
Wat is het?
Kraamzorg is een aparte vorm van gezinszorg. De tijd in het ziekenhuis na je bevalling wordt steeds korter, dus hulp aan huis is geen overbodige luxe. Een kraamhulp helpt bij het koken, opruimen, de voeding en verzorging van je kindje en de eventuele opvang van je andere kinderen.
Hoeveel kost het?
Het uurtarief wordt ook hier bepaald op basis van je gezinsinkomen en je gezinssamenstelling. De meeste ziekenfondsen komen wel tussen in de kosten. CM bijvoorbeeld betaalt je tot 5 euro per uur kraamzorg terug (dat geldt tot 30 uur kraamzorg per kind en per ouder). Dit voordeel geldt vanaf één maand voor de vermoedelijke bevallingsdatum tot drie maanden na de geboorte.
Hoe aanvragen?
Je dient een aanvraag telefonisch of online in bij een aanbieder van kraamzorg (Ferm, i-mens, Familiehulp of een andere organisatie in je buurt). Daarna word je gecontacteerd voor een gesprek, telefonisch of bij je thuis. Doe de aanvraag het best zo vroeg mogelijk in de zwangerschap.
4. Nachtzorg
door verzorgenden
Wat is het?
Nachten vol zorg kunnen doorwegen voor mantelzorgers. Even iemand anders die over je dierbare waakt, kan goed doen. Maar evengoed als je alleen woont, kan het geruststellend zijn dat er ’s nachts iemand bij je is. Nachtzorg betekent dat een verzorgende ’s nachts bij je thuis komt en tussen 22 uur en 7 uur toezicht houdt voor een veilige nacht. De nachtverzorgende kan ook ondersteuning bieden bij het aan- en uitkleden, je persoonlijke hygiëne, verplaatsingen in en uit bed of rolwagen. Er is geen leeftijdsgrens, je kunt nachtzorg ook voor een hulpbehoevend kind aanvragen.
Wat kost het en hoe vraag je het aan?
Je betaalt een vast bedrag, standaard 36 euro per nacht. De mutualiteit betaalt een stuk terug, check bij die van jou om hoeveel het gaat. Solidaris bijvoorbeeld betaalt 50% van de kosten per nacht terug tot 15 euro (voor maximaal honderd nachten per jaar). Aan te vragen bij de erkende diensten voor gezinszorg (i-mens, Ferm…).
door vrijwilligers
Wat is het?
Een vrijwilliger komt bij je thuis overnachten en houdt ’s nachts een oogje in het zeil. Het verschil met de nachtoppas door verzorgenden is dat de vrijwilligers niet de hele nacht wakker blijven. Maar ze zijn er wel wanneer je ze nodig hebt, bijvoorbeeld wanneer je ’s nachts naar het toilet moet. Ze voeren ook geen verzorgende taken uit, zoals helpen met wassen. De vrijwilligers blijven meestal ook langer, gemiddeld komen ze van 20 tot 8 uur, zodat jullie ook ’s avonds samen tv kunnen kijken of iets lezen.
Wat kost het en waar vind je ze?
Je betaalt 3,50 euro per uur voor de onkostenvergoeding en de verzekering van je vrijwilliger. Je betaalt rechtstreeks aan de erkende dienst voor oppashulp, aan de vrijwilliger zelf betaal je niets. Aanvragen kan via de mutualiteit, erkende oppasdiensten vind je op departementzorg.be/nl/diensten-voor-oppashulp.
Wist je dat…
de oppasdienst door vrijwilligers ook overdag kan? Chronisch zieken, ouderen of personen met een beperking kunnen een beroep doen op een oppas aan huis. Omdat ze snakken naar gezelschap of omdat hun mantelzorger behoefte heeft aan een adempauze. De vrijwilliger houdt je thuis gezelschap en helpt bij kleine taakjes zoals de administratie, je eten opwarmen, een babbeltje, enzovoort.
En dan is er ook nog…
Het mobiel crisisteam: bij acute psychische problemen
Deze vrij nieuwe dienstverlening is in het leven geroepen om een ziekenhuisopname te voorkomen, of in te korten. Wie een acute psychische crisis doormaakt, kan aan huis geholpen worden door een mobiel crisisteam, ook in het weekend en ’s nachts. Het team bestaat uit verschillende specialisten zoals verpleegkundigen, psychologen, paramedici en een psychiater. Ze komen enkele keren per week of zelfs enkele keren per dag bij je langs.
De behandeltijd beperkt zich tot ongeveer drie weken. Hoe gaat het concreet in z’n werk? Het is de huisarts of psychiater die het mobiel crisisteam belt, het team neemt dezelfde of volgende dag contact op met de patiënt. De dienst is gratis.
Het palliatief netwerk: voor wie thuis afscheid neemt van het leven
Wie in z’n vertrouwde omgeving wil sterven, kan een beroep doen op een team van de palliatieve thuiszorg. Het team bestaat uit een arts, verpleegkundigen en een administratief medewerker, eventueel aangevuld met een psycholoog en vrijwilligers. Zij bieden ondersteuning aan jou, je dierbaren en je zorgverleners (ze geven bijv. advies over gespecialiseerd materiaal aan de huisarts of thuisverpleegkundige). De palliatieve thuiszorgequipe is geen vervanging van je vertrouwde zorgverleners, ze biedt éxtra zorg, en alles gebeurt in nauwe samenwerking en overleg.
Jij kunt zelf contact opnemen met palliatieve thuiszorg of een van je zorgverleners het laten doen. Ze zijn 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 bereikbaar, en hun begeleiding is volledig gratis. Er zijn vijftien palliatieve thuiszorgteams actief. Alle informatie vind je hier: palliatievezorgvlaanderen.be,
zoek op ‘netwerken’ en daarna op ‘overzicht multidisciplinaire begeleidingsequipes’.
Karweihulp: voor kleine klusjes
Als je zelf geen klusjes bij je thuis meer kunt opknappen, kun je een beroep doen op karweihulp. Het gaat dan over ingrepen om je huis veiliger te maken, zoals handgrepen hangen in je badkamer of rook-melders installeren en kleine onderhoudswerken aan je huis of tuin. Alleen mensen die langdurig ziek zijn, een operatie hebben ondergaan, een beperking hebben of een dagje ouder zijn, kunnen hiervan gebruikmaken. Je betaalt een uurtarief van 15,50 euro of 22 euro.Dat bedrag wordt berekend op basis van je netto gezinsinkomen. Meer info krijg je bij je mutualiteit of rechtsreeks bij de grotere bedrijven als Familiehulp, Ferm of i-mens.
Ook handig: het personenalarm
Woon je alleen en wil je zeker zijn dat je hulp krijgt als het nodig zou zijn? Dan is een personenalarm een oplossing. Je krijgt een alarmknop die je kunt dragen om je nek of pols. Als jij op de knop drukt, kun je via een microfoon binnen de minuut praten met de mensen van de zorgcentrale. Zij contacteren dan voor jou je contactpersonen (kinderen, buren…) of de hulpdiensten. Als jouw contactpersoon niet snel bij jou kan zijn, kun je de formule nemen met professionele hulpverlening. Als jij op de knop drukt, komt er een van de hulpverleners om je meteen te helpen. Er wordt een sleutelkluisje met code bij je thuis geïnstalleerd, zo geraakt de verpleegkundige tijdens een noodgeval bij jou binnen.
De kosten van een personen-alarmsysteem hangen af van het type systeem dat je kiest. Reken op een eenmalige installatiekost en een vaste maandelijkse huurprijs (van ongeveer 26,50 euro). Voor de optie professionele interventie betaal je meer. Aanvragen kan bij je ziekenfonds.
