De kans is groot dat iemand in je omgeving ooit voor abortus koos, zonder dat jij het weet. Het blijft voor veel vrouwen een taboe, en erover praten met vrienden of familie blijkt nog steeds moeilijk. Gelukkig is er Fara, waar vrouwen en mannen ook anoniem terechtkunnen. “We proberen een warme, veilige ruimte te creëren waar je met al je vragen en gevoelens terechtkunt”, zegt Katleen Alen van Fara.
Kiezen voor abortus
Ik las dat 1 vrouw op de 5 ooit voor abortus kiest. Klopt dat?
Katleen Alen: “Als je aan vrouwen rond hun vijftigste, dus na de vruchtbare leeftijd, vraagt of ze ooit een abortus hebben laten uitvoeren, dan moet één op de vijf ‘ja’ zeggen. Dat klinkt inderdaad veel, terwijl er maatschappelijk amper over gesproken wordt. Je kent dus vermoedelijk iemand in je omgeving die ooit voor abortus koos, alleen weet je het vaak niet. Sommige mensen gaan dan zeggen dat ze een miskraam hebben gehad, net om ruimte te creëren om te mogen rouwen. Het blijft namelijk een erg controversieel thema.”
Wie zijn die vrouwen dan? Gaat het vooral om jonge vrouwen?
Katleen: “Ik ben heel blij dat ik die misvatting kan rechtzetten. Het wordt inderdaad vaak gedacht dat het om jonge mensen gaat die roekelozer zouden zijn of gewoon nog niet klaar zijn voor kinderen. Dat klopt dus absoluut niet. Uit cijfers weten we dat het profiel van de vrouw die een abortus laat uitvoeren rond de 29 jaar is, en dat is de leeftijd waarop een vrouw in Vlaanderen gemiddeld gezien haar eerste kindje krijgt. Veel vrouwen die voor abortus kiezen hebben ook een relatie en vaak ook al kinderen. Er zijn uiteraard tieners die een abortus laten uitvoeren, maar dat is echt een kleine minderheid.”
Je kent vermoedelijk iemand in je omgeving die ooit voor abortus koos, alleen weet je het vaak niet
Waarom kiezen ze doorgaans voor een abortus?
Katleen: “De redenen kunnen heel uiteenlopend zijn. Soms is er geen kinderwens, of is die compleet. Ook contextuele factoren zoals relaties of sociaal-economische factoren spelen mee. Misschien voelt je relatie of je financiële situatie niet stabiel genoeg om een kind op de wereld te zetten? Het is doorgaans een keuze uit zorg.“
Kunnen we een deel abortussen vermijden door voorlichting?
Katleen: “Er is altijd ruimte voor verbetering. Helaas falen middelen ook en moeten we ook af van die mythe van 100% controleerbaarheid van onze vruchtbaarheid. We zien nu ook dat het een trend is om af te stappen van de hormonale anticonceptie, waardoor we vermoeden dat het aantal ongewenste zwangerschappen en misschien ook abortussen zal gaan stijgen. Begrijp me niet verkeerd, er is niets mis met je cyclus tracken om te weten wanneer je al dan niet vruchtbaar bent, maar je moet wel weten waar je mee bezig bent en je liefst professioneel laten begeleiden. We hebben ook meer weet van vrouwen die verminderd vruchtbaar zijn, maar denken dat ze hierdoor niét vruchtbaar zijn, geen anticonceptie nemen en dan toch ongewenst zwanger zijn. Het zijn echt mensen zoals jij en ik die voor een moeilijke keuze komen te staan waar ze nooit voor dachten of hoopten komen te staan. Het kan als een dilemma of existentiële keuze voelen om te moeten kiezen tussen geboorte of abortus na een ongeplande zwangerschap.”
Praten over abortus
Bestaat er nog altijd een taboe rond? Zie je daar een evolutie in?
Katleen: “We merken dat de meningen door de debatten in de media veel scherper geworden zijn. Waardoor het nog moeilijker wordt voor vrouwen om erover te praten. Wat positieve aandacht doet veel, zoals het thema aansnijden in een podcast, of hier bij Libelle. Erover lezen geeft zoveel vrouwen herkenning en daardoor ook erkenning. Het is namelijk niet iets zwart-wit, er is ruimte nodig voor nuance.
Het is natuurlijk aan de vrouw om te beslissen, maar die staat altijd in relatie tot iemand. In de eerste plaats een partner of ex-partner, maar ook een moeder, of misschien ook kinderen. Speelt de werkcontext mee, of zit ze in een vriendengroep die bepaalde meningen rond abortus heeft?”
Je mag nooit uit het oog verliezen dat je moet kiezen in een bepaalde context en situatie. Met wat je op dat moment weet, voelt en kunt inschatten
Kunnen vrouwen er tegenwoordig al makkelijker over praten met vrienden of familie, of is de schaamte nog te groot?
Katleen: “We merken toch dat veel vrouwen het fijn vinden dat ze anoniem bij Fara terechtkunnen. Dat ze gewoon kunnen bellen, chatten of langskomen, zonder meteen met naam en toenaam ergens geregistreerd te worden. Bij Fara streven we ernaar om je binnen de week een gesprek aan te bieden als je nog voor de beslissing staat, terwijl in het gewone zorglandschap veelal wachtlijsten zijn. Mensen kunnen hier ook terecht om na hun abortus te praten over wat hen overkomen is. We proberen een warme, veilige ruimte te creëren waar je met al je vragen en gevoelens terechtkunt. Wat als het anders was verlopen, bijvoorbeeld. Die vraag stellen veel vrouwen zich, en dat is perfect normaal. Het is ook niet omdat je voor iets kiest, dat je het er niet moeilijk of lastig mee mag hebben, op welk moment dan ook. Dat is de ruimte die wij willen bieden. Je mag het ook ervaren als een verlies. Het is onzichtbaar natuurlijk, want er is geen kind, maar dat wil niet zeggen dat je niets verloren bent.
Je mag ook nooit uit het oog verliezen dat je moet kiezen in een bepaalde context en situatie. Met wat je op dat moment weet, voelt en kunt inschatten. Soms gebeurt het dat de toekomst anders uitdraait, maar je kunt niet in een glazen bol kijken.
Wij gaan ook samen op zoek naar woorden zodat je het voor jezelf uitgedrukt krijgt, wat het nadien makkelijker maakt om er met je eigen omgeving over te praten. Mensen zijn vaak bang om het te vertellen, omdat ze vrezen voor onbegrip. Het is belangrijk om voor jezelf wat begrip te zoeken en je beslissing te kunnen kaderen. In die gegeven situatie en op dat moment was het voor mij en voor ons de best mogelijke beslissing.”
Ik las dat je verplicht 6 dagen moet wachten op de uiteindelijke procedure. Geldt deze regel nog steeds?
Katleen: “Ja, momenteel is die regel er nog steeds. Voor sommige mensen is dat heel goed, voor anderen net de hel. Wat tijd betreft zeggen wij altijd, zo kort mogelijk, maar zo lang als nodig. En dat is heel verschillend van persoon tot persoon. Mensen zeggen vaak achteraf dat die periode lastig was op dat moment, maar dat het achteraf gezien wel geholpen heeft. Die tijd om na te denken, te wikken en te wegen en te beslissen, die krijg je nooit meer terug. Je hoeft ook niet te twijfelen, of van gedachte te veranderen, je kunt je besluit ook net versterken in die periode.”
Wij bekijken het proces wel met de bril van rouwverwerking. Tenslotte gaat het om iemand verliezen, of dat nu door een miskraam of abortus komt, je moet de kans hebben om te rouwen
Zijn er ook situaties waarin een koppel het niet eens is? Hoe kunnen jullie dan helpen?
Katleen: “Dat gebeurt inderdaad. Het lastige is dat je niet een klein beetje zwanger kunt zijn. Ofwel ga je er helemaal voor, ofwel beslis je om de zwangerschap af te breken, maar er is geen compromis. Dat betekent dat ofwel de ene of de andere een grensoverschrijdende beslissing moet nemen. Dan gaan wij hen helpen hoe ze die toch samen kunnen dragen en wat die keuze betekent voor hun relatie.
Ook nadien kunnen mensen nog bij ons terecht. Er zijn mensen die zelfs jaren na hun abortus opnieuw nood hebben aan een gesprek of hulp, als ze in een nieuwe relatie zitten bijvoorbeeld, en de kinderwens ter sprake komt. We organiseren en faciliteren ook contact onder lotgenoten, online of via persoonlijk contact. Spreken met iemand die hetzelfde doormaakte, is toch net even anders dan praten met een vriendin, familielid of hulpverlener en doet je vaak minder alleen voelen.
Het hóeft natuurlijk niet tot problemen te leiden, de meeste mensen komen er heel goed door, maar wij bekijken het proces wel met de bril van rouwverwerking. Tenslotte gaat het om iets of iemand betekenisvol verliezen, of dat nu door een miskraam of abortus komt, je mag de kans hebben om te rouwen. Veel van onze gesprekken gaan ook over zingeving. Wie wil ik zijn na mijn keuze? Dat zijn vragen die toch wat dieper gaan.”
Heb je nog raad voor mensen die voor die hartverscheurende keuze staan?
Katleen: “Neem zeker een kijkje op onze online keuzehulp. We merken dat deze zeer goed werkt, omdat mensen de regie over hun besluit in eigen handen hebben. Je kunt een aantal opdrachten doorlopen die je helpen nadenken en dieper voelen wat het voor jou betekent. Ben je er nog niet uit, dan helpt de keuzehulp je ook bij het bepalen waar je nog op vastloopt. Dat kan je helpen in verdere, professionele gesprekken.
Ik wil zeker ook even aandacht vragen voor de partner, want die mogen we nooit vergeten. Zij zijn ook erg welkom, samen met de zwangere vrouw, maar zeker ook apart.“
Help je Fara?
Momenteel loopt er een bevraging met als doel beter begrijpen hoe vrouwen een abortus lichamelijk ervaren en hoe therapeuten/hulpverleners hier meer aandacht voor kunnen hebben. Wil jij Fara helpen? Dat kan door deze vragenlijst in te vullen.
Met dank aan Katleen Alen van Fara.
Meer lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!
