Kidskwesties: “Wat doe ik als mijn zoon (9) geen kus of hand wil geven op een familiefeest?”
Kinderpsychiater Lieve Swinnen beantwoordt voor Libelle vragen die elke moeder zich vroeg of laat weleens stelt. Deze week…
“Heel gezellig, al die familiefeesten, maar onze zoon van negen zou al dat kussen dat erbij hoort het liefst overslaan. Tot ergernis van mijn ouders en zussen; we zijn nogal ‘knuffelig’ in onze familie. Push ik hem toch?” Charlotte (37)
Lieve Swinnen: “Dat klinkt me héél bekend in de oren. Bij familiefeesten werd er door mij en mijn zus wat afgezeurd. We hadden een oom wiens zoenen berucht waren: te lang en te nat. Niet dat hij daar ook maar iets verkeerds mee bedoelde, hij kuste nu eenmaal zo. Als een vis, vonden wij. We konden elkaar behoorlijk opjutten als er een feest aan kwam, want je familie kussen was – zeker in mijn kindertijd – verplicht. Het ging niet om verlegenheid of minder lichamelijk ingesteld zijn, maar het gevoel te móéten is heel herkenbaar.
Wat als je kind wegkruipt achter jou als je ergens op bezoek gaat, geen kus of misschien ook geen hand wil geven? Bij peuters/kleuters komt dit vrij vaak voor. Boos worden helpt uiteraard niet. Wanneer je kind wat tijd krijgt om te wennen, stapt het wel over z’n verlegenheid heen. Je kunt als ouder helpen door eerst dicht bij je kind te blijven en dan de afstand te vergroten. Ook wanneer je je kind wat afleidt, kan het makkelijker de verlegenheid overwinnen. Bij het binnenkomen naar iedereen zwaaien is ook goed. Of desnoods zeg je zelf: ‘Kasper zwaait naar iedereen.’
Bij iets oudere kinderen kan verlegenheid ook meespelen, zeker als de groep wat groter is. En niet elk kind vindt lichamelijk contact met buitenstaanders prettig. Soms kan ook drukte een reden zijn. Bij drukte raken sommige kinderen overprikkeld, waardoor ze die knuffel of zoen al helemaal niet meer kunnen hebben. Voor kinderen is ook een hand geven soms onwennig, het high-five-gebaar is dan een mooi alternatief. Binnen onze
familie was er lange tijd een leuk ritueel: een droog ‘Hoi’ met de wijsvinger omhoog zwaaiend was cool voor de aankomende jeugd.
Bij pubers is het een ander verhaal dan bij jonge kinderen. Pubers zitten in de fase van lichamelijke veranderingen, no way dat je te dicht in hun buurt mag komen. Van hen mag je wel verwachten dat ze een hand geven. Pubers kunnen wel verschrikkelijk slechtgeluimd zijn. Laat ze dan. De familie begrijpt dat wel, iedereen is puber geweest.
Zoals bij de meeste opvoedkwesties bereik je het meest door gewenst gedrag aan te moedigen. Een duim, even over je kind zijn hoofd aaien, maakt duidelijk dat je z’n gedrag apprecieert. Zeuren, kritiek geven, boos worden of pushen wanneer die knuffel/hand niet lukt, heeft geen zin. Je kind zal best wel een reden hebben om op dat moment níét te knuffelen, dat verander je niet door te dwingen. Stel oma of tante gerust, het ligt niet aan haar. Maar vooral: besteed er zo weinig mogelijk aandacht aan op dat moment.
Is beleefdheid dan niet belangrijk? Jawel, maar accepteer dat niet alle kinderen hetzelfde zijn, je hebt outies en innies. ‘Outies’ – extraverten – zullen weinig moeite hebben om de ander tegemoet te treden. ‘Innies’ – introverten – zijn in sociale situaties minder op hun gemak. Praat erover, zoek een compromis, respecteer de grenzen die je kind aangeeft. En oefen eerst thuis, als er bezoek komt, bijvoorbeeld.
Ik zie ook in mijn praktijk hoe anders kinderen reageren op begroetingen. Het ene kind geeft vlot een hand, van kleine kinderen krijg ik er zelfs vaak een knuffel bij. Het andere kind verschuilt zich achter mama of papa. Geen probleem, wat later op de speelmat bij het winnen van een spel krijg ik vast en zeker een high five. Pubers zijn vaak verrast als ik mijn hand uitsteek, en wanneer ze hun handen stevig in hun jaszak houden, dan accepteer ik dat. En bij gasten met autisme begeleid ik mijn uitgestoken hand steeds met de woorden: ‘Ik ga nu goeiedag zeggen.’
Ten slotte, dat kussen bij sociale gelegenheden vind ik zélf niet simpel. Eén of drie, iedereen of alleen de echte intimi… zeker niet altijd duidelijk. Het kind in mij kan daar ook heel ongemakkelijk van worden!”
LIEVE SWINNEN • getrouwd met Ignace en mama van drie volwassen zonen • houdt van zwemmen, wandelen, lezen en Candy Crush • grote fan van Justine Henin (nog steeds)
• karakter: druk en impulsief • heeft haar eigen praktijk, De Hoeksteen.
