EHBO in 4 stappen: zo kun je veilig iemand reanimeren

Door Herte De Cleyn

27 jul 2023

Koelbloedig reageren als het noodlot toeslaat, het is niet iedereen gegeven. Een voorbereide vrouw is er twee waard, dus volgde redactrice Herte een initiatiecursus reanimatie.

Stap 1: eigen veiligheid eerst

Zorgen voor je eigen veiligheid, dat is regel nummer één van de vier basisprincipes van de EHBO. Want als je zelf omvergereden wordt, dan heeft niemand iets aan jou, natuurlijk. Dat betekent in het verkeer bijvoorbeeld dat je vertraagt en stopt, je pinkers opzet en je gevarendriehoek zet. Dan trek je best je fluohesje aan.

Samir vraagt ons of we weten waar in onze auto ons (verplichte) hesje ligt. Iedereen gokt er op los: in de koffer? Misschien in het handschoenkastje? Samir raadt ons aan om op z’n minst te weten waar het ligt en beter nog: het binnen handbereik te leggen. Dat neem ik me meteen voor: om op zoek te gaan naar dat hesje en het in het zijvak van mijn voordeur te steken. Het kan altijd van pas komen…

Samir vertelt dat in andere situaties ‘zorgen voor je eigen veiligheid’ een kwestie van logisch nadenken is: zet de elektriciteit uit bij een elektrocutie en raak die persoon niet aan. Zet ramen en deuren open als je iemand bewusteloos aantreft in de badkamer, trek het slachtoffer eventueel mee, maar blijf zeker níét in die ruimte, want het kan een CO-vergiftiging zijn. Het klinkt allemaal logisch, maar het is goed als iemand het nog eens duidelijk zegt.

Stap 2: de toestand van het slachtoffer beoordelen

Samir vraagt om ons in te beelden dat we iemand bewusteloos aantreffen. Wat moet je dan doen? Er komen antwoorden uit de zaal: kijken of hij nog leeft, de hulpdiensten bellen… Samir raadt ons aan om vooral kalm te blijven, óók als het slachtoffer of de omstaanders in paniek zijn. Natuurlijk moet je daar wel toe in staat zijn. Als je niet tegen bloed kunt, bijvoorbeeld, hou je best afstand.

Er volgt een anekdote over zijn schoonbroer die zich gesneden had en was flauwgevallen, met zijn oog tegen de hoek van de salontafel… Als je weet dat je gevoelig bent, bel je beter 112. Als je wél kalm kunt blijven, kun je kijken hoe het slachtoffer eraan toe is. Ademt het nog? Is het nog bij bewustzijn?

Samir drukt ons op het hart om een bewusteloos slachtoffer zeker niet te verplaatsen als je niet weet of er een nek- of wervelletsel is. Behalve als het in levensgevaar is, natuurlijk: je mag wél iemand uit het water halen als die aan het verdrinken is of uit een brandend voertuig, als het voor jou veilig is.

Stap 3: bel 112

Dat kun je natuurlijk ook eerder doen, maar als je al weet of het slachtoffer nog bij bewustzijn is en of het ademt, dan is dat nuttige informatie. Het grote voordeel van 112 is dat je dit nummer in heel Europa kunt bellen én dat je meteen alle hulpdiensten tegelijk bereikt, zegt Samir. Je loopt dus niet het risico dat je 100 belt terwijl je eigenlijk dringende politiehulp nodig hebt (101) of omgekeerd. En het nummer kost je geen cent, voegt hij er met een lachje aan toe, voor mochten er gierige mensen in de zaal zitten.

Ga dus niet op zoek naar iemand met een telefoon van het werk of met belwaarde, maar bel meteen zelf. Ook zonder simkaart kun je naar 112 bellen, goed om te weten als je je oude gsm aan je kinderen geeft om mee te spelen. En wat ik zelf ook niet wist, is dat je geen beltoon hoort als je 112 belt, leg dus zeker niet op voor iemand antwoordt.

En nóg een tip van Samir: installeer de 112 app op je gsm. Tijdens corona heeft die app twee oudere dames gered, zo vertelt hij, toen een van hen bij een wandeling in een moeras gesukkeld was. Via de app wisten de hulpdiensten perfect waar die vrouwen waren en werden ze snel gevonden. Handig, want hoe leg je uit waar je je in een natuurgebied bevindt?

Stap 4: verleen verdere eerste hulp

En dan zijn we aanbeland bij dé leerstof van deze namiddag: de hartmassage. Die doe je natuurlijk alleen als het slachtoffer niet meer ademt. Zorg er eerst voor dat het slachtoffer op een harde ondergrond ligt. Samir verwijst naar het tv-programma ‘Thuis’, want daar gebeurde een reanimatie op een bed. Onmogelijk om dan goed te kunnen reanimeren. En die hartmassage is van levensbelang, want hersenen die geen zuurstof krijgen, lopen al na drieënhalve minuut schade op. Je moet dus snel ingrijpen!

Samir toont ons hoe we eraan beginnen: hij legt zijn handpalm in het midden van de borst van de voorbeeldpop, legt zijn andere hand er bovenop en haakt zijn vingers in elkaar. Dan gaat hij er met zijn schouders boven hangen, en begint met gestrekte armen te pompen. Het tempo is hoog, ongeveer twee drukken per seconde, en je mag stevig doordrukken: zo’n vijf à zes centimeter diep.

Er gaat een siddering door de zaal: als je zo diep moet duwen, breek je dan niets? Als je goed pompt, is die kans er inderdaad, zegt Samir. En dan is het aan ons: we mogen zelf de hartmassage proberen. Het lied ‘Stayin’ Alive’ wordt opgezet, dat het ideale tempo voor reanimatie aangeeft. Om de beurt duwen we de borst van de pop in en voelen we hoe hard en diep je moet duwen. En hoe snel je er moe van wordt. Hopen dus dat we dit nooit in de praktijk moeten brengen.

Reanimeren kun je leren

Controleer allereerst of het slachtoffer nog ademt: ga er met je oor boven hangen en luister 10 seconden, terwijl je kijkt of de borstkas op en neer gaat. Bel de hulpdiensten.

Geen ademhaling? Begin dan met de hartmassage. Leg je handpalmen op elkaar in het midden van de borstkas, haak je vingers in elkaar en duw met gestrekte armen de borstkas zo’n 5 tot 6 centimeter naar beneden.

Hou een stevig tempo aan (2 pushes/seconde) en blijf volhouden tot de hulpdiensten er zijn of het hart weer klopt. Als er meerdere omstanders zijn, wissel elkaar dan af. Als je je daar oké bij voelt, wissel dan 30 compressies af met 2 beademingen. Knijp hiervoor de neus van het slachtoffer dicht en blaas 1 seconde rustig; onderbreek de hartmassage nooit langer dan 10 seconden.

Vraag iemand om een AED (automatische externe defibrillator) te halen, die vind je in de meeste openbare gebouwen. Open de doos, de defibrillator zegt wat je moet doen.

Meer weten? Graag een reanimatiecursus volgen? Zeker doen! Surf naar actnow-opleidingen.be of naar rodekruis.be.

Uit: Libelle 22/2023. Met dank aan Samir van opleidingscentrum Act Now.