Glaucoom: wat is deze oogaandoening en hoe voorkom je het?

Glaucoom is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van onomkeerbare slechtziendheid en blindheid. De aandoening zelf kan niet voorkomen worden, maar als je de eerste signalen herkent, kun je zichtverlies en blindheid wel vermijden.

Wat is glaucoom?

Glaucoom is een oogaandoening waarbij de oogzenuw schade oploopt en uiteindelijk afsterft. De aandoening heeft een sterke invloed op je zicht, en veroorzaakt op termijn tunnelzicht en uiteindelijk blindheid.

Hoewel glaucoom meestal het gevolg is van een ongeval, medicatiegebruik of een andere (oog)ziekte, kan het ook aangeboren zijn. De meest voorkomende vorm is chronisch, al kan de aandoening in zeldzame gevallen acuut en plots ontstaan.

Oorzaken en risicofactoren

Glaucoom wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een (te) hoge oogdruk. Als gevolg van een onevenwicht tussen aanmaak en afvoer van vocht in het oog, is er een teveel aan oogvocht en stijgt de oogdruk. Toch zijn er ook andere oorzaken, zoals de kwaliteit van de bloedvaatjes in de oogzenuw.

Het risico op glaucoom is daarnaast hoger als:

• er glaucoom voorkomt in je familie,
• je ouder bent dan 40 jaar, na de leeftijd van 60 is het risico op glaucoom zelfs zes keer groter,
• je sterk verziend of bijziend bent,
• je van Afrikaanse of Aziatische afkomst bent,
• je een te hoge of te lage bloeddruk hebt, of lijdt aan hart- en vaatziekten,
• je slaapapneu hebt,
• je diabetes hebt,
• je bepaalde geneesmiddelen, zalven of oogdruppels gebruikt zoals prednison of andere corticosteroïden.

Symptomen van glaucoom

Het verraderlijke aan glaucoom is dat je er vaak jarenlang niets van merkt, omdat je hersenen de zichtuitval opvangen. Vaak wordt de aandoening dan ook te laat vastgesteld. Op dat moment zijn de oogzenuwen onherstelbaar beschadigd.

De eerste signalen zijn vooral te merken aan:

• vaak tegen mensen of dingen aanlopen of botsen,
• voorwerpen in je omgeving niet opmerken,
• dingen die je op de grond liet vallen niet meer zien liggen,
• moeite met op de computer werken, omdat je bv. de cursor of muis niet terugvindt.

In een gevorderd stadium kun je volgende symptomen opmerken:

• tunnelzicht, waarbij enkel het midden van het gezichtsveld scherp blijft,
• blijvende wazige of zelfs zwarte vlekken in je zicht,
• voorwerpen niet opmerken doordat ze zich in een blinde vlek bevinden,
• moeilijkheden met zien bij slecht licht, bv. autorijden in het donker.
• geen details meer kunnen zien,
• pijn in het oog, eventueel met hoofdpijn.

In een eindstadium zal onbehandeld glaucoom leiden tot blindheid.

Onderstaande beeld toont het verloop van glaucoom, en hoe je hersenen het zichtverlies opvangen.

Wanneer naar de dokter?

Laat je ogen regelmatig screenen bij de oogarts als je boven de 40 jaar bent, of symptomen en/of risicofactoren bij jezelf herkent. Omdat de aandoening ook kan ontstaan bij een normale oogdruk, geeft een oogdrukmeting alleen een vals gevoel van veiligheid. De oogarts kan een aantal onderzoeken doen om de aandoening op te merken.

Bel ook meteen je huisarts of oogarts als je een combinatie van deze klachten krijgt:

• heftige pijn aan 1 oog
• wazig zien
• hoofdpijn, misselijkheid, braken

Deze klachten komen voor bij acuut glaucoom. Deze vorm komt zelden voor, maar moet wel direct behandeld worden om schade aan de oogzenuw te voorkomen.

Vroegtijdig opsporen is cruciaal

Omdat de aandoening voor onherstelbare schade aan je ogen zorgt, is het belangrijk om glaucoom zo snel mogelijk op te merken en te behandelen. Door tijdige behandeling kan de schade beperkt worden en de voortgang van de ziekte vertraagd worden. Een goede en vooral tijdige behandeling kan de evolutie van de aandoening vertragen en ernstige gevolgen zoals blindheid voorkomen.

Mogelijke behandelingen

1. Oogdruppels

Medicatie tegen glaucoom is meestal in de vorm van oogdruppels, soms in de vorm van gel. Je moet deze oogdruppels dagelijks gebruiken gedurende de rest van je leven.

Medicatie kan efficiënt zijn om de oogdruk te verlagen op twee vlakken: ze zorgt voor een betere afvoer van het kamerwater in het oog of voor een verminderde aanmaak ervan.

2. Laserbehandeling

Wanneer oogdruppels onvoldoende zijn, of te veel bijwerkingen geven is een laserbehandeling mogelijk. Op een paar minuten wordt het oog behandeld.

Er zijn verschillende vormen van laserbehandeling om de oogdruk te controleren bij glaucoom:

• De oogchirurg kan een gaatje maken in het regenboogvlies, waardoor het kamerwater in het oog beter kan circuleren.
• Verder kan de arts de afvoerkanaaltjes in de kamerhoek zelf behandelen, waardoor de afvoer van kamerwater wordt verbeterd.
• Ook de aanmaak van kamerwater in het oog kan met behulp van laser worden geregeld.

3. Glaucoomoperatie

Er zijn verschillende microchirurgische ingrepen die afhankelijk van het type glaucoom kunnen worden ingezet:

• Bij de filtrerende operatie maakt de oogchirurg openingen in de kamerhoek en in de iris, waardoor het kamerwater zich gemakkelijker kan verspreiden.
• Er kan een drainage implantaat worden aangemaakt waardoor het oogvocht makkelijker weg kan.
• Ook kan de ooglens verwijderd worden, waardoor er meer ruimte ontstaat vooraan aan het oog.

Als de behandeling goed aanslaat, blijf je goed zien en merk je niets tot weinig van glaucoom. Regelmatige controles bij de oogarts blijven wel nodig. Meestal zijn er een of twee controles per jaar. Dat hangt af van de ernst van het glaucoom en hoe goed de behandeling werkt.

Bronnen: uzleuven.be, uza.be, oogfonds.nl

Deze artikels zijn een echte eyeopener:

• Goeie vraag: zijn schermen echt slecht voor je ogen?
• Vitaminesupplementen om je weerstand te verhogen: zin of onzin?
• Een trillend ooglid? Dit is de oorzaak

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!