Parfumtuin: 10 geurende planten voor je tuin

Door Laurence Machiels

gisteren

Wil je graag een tuin vol heerlijke geuren om in weg te dromen? Alles wat je nodig hebt is zon, een zacht briesje en deze 10 geurende planten.

Van alle zintuigen roept de geur de meest intense emoties op. Denk maar aan de geur van de knuffel van je kind of het parfum van je oma. Je reageert veel emotioneler op een geur dan op een liedje of foto van vroeger. De boodschap? Zet dus een paar geurende planten in je tuin, stop je neus in de bloemen, sluit je ogen, en laat de geursensaties komen!

Geurende planten met een missie

Geur ontstaat wanneer de etherische oliën in de plant of bloem vrijkomen. Hoe warmer, hoe makkelijker dat gaat. In de lente ontwikkelen geurende planten zoals boshyacinten of meiklokjes subtielere aroma’s dan jasmijn of lelies in de zomer. Hét parfummoment ligt rond de middag, op een zonnige dag met een licht briesje. In een ommuurde tuin blijven geuren langer hangen dan in een open tuin.

Ook de kleur van de bloem speelt een rol: witte, lichtgele en roze bloemen geuren sterker dan oranje of rode. Planten geuren niet zomaar, dat doen ze met een doel: ze lokken er bijen, hommels en vlinders mee, voor hun bestuiving. Planten die door nachtvlinders worden bestoven zoals kamperfoelie, siertabak, nachtflox, teunisbloem, nachtviolier… geven pas tegen de avond hun geuren vrij. Ideaal bij het terras of slaapkamerraam!

Bloemen, maar ook geurend blad

Niet alleen bloemen, maar ook bladeren kunnen heerlijk ruiken. Geurende planten zoals lavendel, tijm, munt of salie geven bij de minste aanraking hun aroma vrij. Het blad de dropplant ruikt overweldigend naar anijs of drop en Artemisia maritima ‘Coca-Cola’ geurt naar… juist! Wie van ananas houdt, moet zeker eens over het blad van ananassalie wrijven, en de ananasbloem wordt niet voor niets snoepjesplant of gummibeerplant genoemd.

Sommige geurende planten kunnen zelfs bedwelmen; denk maar aan katten die helemaal in extase geraken van de geur van kattenkruid. Geurig blad dient vaak ook als afweermiddel tegen vraatinsecten en andere belagers. Zo verjagen de etherische oliën van kruidnagel, citroengeranium, citroengras en rozemarijn wespen en muggen.

1. Lavendel (Lavandula angustifolia)

Bloeit in juli en augustus met lavendelblauwe, soms roze of witte bloemen.
Geurt zacht, zoet en bloemig. Elke soort lavendel heeft z’n eigen cocktail van geurstoffen. De etherische oliën in de bloemen werken kalmerend en verlagen stresshormonen. In het oude Rome werd het badwater geparfumeerd met lavendel.
Plant lavendel op een zonnige, goed doorlatende plek met lichte, liefst kalkrijke grond en snoei de struikjes twee keer: voor de bloei in april én na de bloei in september.
Extraatje: lavendel kan prima in een pot op een zonnig terras.

2. Kamperfoelie (Lonicera periclymenum)

Bloeit in mei en juni, vaak tot in september, met tweekleurige rozerode of geelwitte bloemen.
Geurt romantisch zacht en zoet, naar jasmijn en honing.
Plant deze bosklimmer met z’n voeten in de schaduw en het hoofd in de zon, in frisse tot normale grond. Leid de ranken langs een raster en snoei na de bloei weer in vorm, voor het er te warrig gaat uitzien.
Extraatje: na de bloei verschijnen er rode, blauwe of zwarte bessen, die vogels lekker vinden.

3. Sering (Syringa)

geurende struik — © Getty Images/iStockphoto

Bloeit in mei, zo’n 3 tot 4 weken lang, met paarse of witte, soms roze bloemen.
Geurt nostalgisch zoet, bloemig en intens. In de parfumerie staat ‘lilac’ bekend als een romantische geur.
Plant seringen in de volle zon en in een voedzame, goed doorlatende, liefst wat kalkrijke bodem. Knip de uitgebloeide twijgen na de bloei tot een derde terug. Haal ook geregeld een oude tak helemaal weg, zo maak je ruimte voor jonge takken met nog meer bloemen.
Extraatje: dwergseringen zijn ideaal voor in pot.

4. Geurgeranium (Pelargonium graveolens)

Bloeit van mei tot… oktober, in alle tinten roze.
Geurt naargelang de soort naar citroen, pepermunt, rozen tot zelfs nootmuskaat. Het parfum zit in de bladeren, die qua grootte, kleur en vorm erg kunnen verschillen – keuze zat!
Plant deze niet-winterharde plant in een pot en zet deze in halfschaduw – vooral niet in volle zon! Geef pas water wanneer de potgrond droog aanvoelt. Knip af en toe in model.
Extraatje: een terrastopper, want muggen en wespen mijden de sterke geur. Het is ook een prima kamerplant.

5. Mexicaanse oranjebloesem (Choisya ternata)

Bloeit in mei en juni, soms nog eens in de herfst, met een wolk van witte bloemen.
Geurt – zoals de naam al verklapt – naar oranjebloesem, met een toets van citrus en jasmijn; heerlijk oriëntaals. Het blad geeft een extra citrusparfum vrij, wanneer je het tussen je vingers wrijft.
Plant deze struik in volle zon of lichte schaduw, in vruchtbare bodem, op een beschutte plek (-5 tot -10°C). Snoei na de bloei lichtjes bij.
Extraatje: dit is een erg mooie, wintergroene kuipplant.

6. Toscaanse jasmijn (Trachelospermum jasminoides)

Bloeit in juni en juli, en vaak nog tot september. De hele plant kleurt wit van de bloemen.
Geurt even intens zoet en exotisch als echte jasmijn (Jasminum officinale), maar met een extra vleugje vanille. De geur is het sterkst tegen de avond, een ideale plant dus om bij je terras te planten.
Plant in volle zon of lichte schaduw,en uit de noordoostenwind, want deze plant kan maar een vriestemperatuur van -10°C aan. Geef hem een klimrek.
Extraatje: deze groenblijvende klimmer doet het met een steun ook prima in pot.

7. Reukerwtjes (Lathyrus odoratus)

Bloeien van juni of juli tot ver in september, in wit, pastelroze, lila, donkerpaars…
Geuren zoet en bloemig, met een vleugje oranjebloesem en citrus, op en top romantisch!
Plant in de zon en in voedzame grond die niet snel uitdroogt, met wat extra compost of verteerde stalmest. Voorzie een steun of rek, ze klimmen makkelijk 2 meter hoog. Haal zaadpeulen meteen weg, zo heb je bloemen tot de herfst.
Extraatje: knip zeker twee keer per week een bosje reukerwtjes voor in huis.

8. Damastbloem (Hesperis matronalis)

Bloeit in mei en juni met grote lila, paarse of witte trossen.
Geurt nostalgisch naar viooltjes, wat helemaal past bij deze ‘vergeten’ bloem, die al sinds de middeleeuwen wordt gekweekt om haar geur. ’s Avonds wordt de geur nog sterker: zoet en kruidig tegelijk, met een vleugje jasmijn.
Plant in lichte schaduw of zon, in voedzame, vochthoudende grond. De damastbloem hou je als twee- of driejarige; ze zaait zichzelf rustig uit.
Extraatjes: vlinders en bijen zijn dol op de bloemen. Het zijn ook geweldige snijbloemen.

9. Blauweregen (Wisteria)

Bloeit volop in mei, maar sommige soorten bloeien al in april, of pas in juni, met lange, sierlijke lilablauwe, soms roze of witte bloemtrossen.
Geurt subtiel, nostalgisch zacht-zoet, bloemig en een tikje muskusachtig… Heel romantisch.
Plant in de zon, in voedzame, goed doorlatende grond. Geef deze harde klimmer een muur en een rek, en snoei hem in februari en in augustus. Tip! Koop een plant die al bloeit, anders kan het jaren duren voor je de eerste bloemen ziet.
Extraatje: hoe meer zon, hoe meer bloemen!

10. De familie roos (Rosa)

Als je ‘geurende planten’ zegt, denk je in de eerste plaats aan… rozen! De botanische en historische rozenrassen, van vóór 1867, zijn wereldberoemd om hun intense, vaak rijke, complexe, bloemige, fruitige of kruidige geuren. Ze bloeien maar één keer, maar dan wel spectaculair. ‘Madame Isaac Pereire’ is een van de sterkst geurende. Ook ‘wilde’, botanische rozen hebben een topparfum, zoals ‘Rosa damascena’ (waar de rozenolie uit gewonnen wordt), ‘Rosa centifolia’ en de apothekersroos, die je in elke historische kruidentuin terugvindt.

Bloei: de eerste rozen bloeien in mei, met een piek in juni. Herbloeiende rozen herbeginnen in augustus, vaak tot november. Knip de uitgebloeide bloemen in de zomer af, voor een nog rijkere bloei.
Geur: zeg nooit zomaar rozengeur tegen het complexe parfum van een roos! Rozengeur bestaat uit zoveel nuances: klassiek (warm, zacht, vaak met een lichte kruidigheid), fruitig (met tonen van citrus, appel, perzik, framboos), warm en diep kruidig of muskusachtig, of lichter, fris en verfijnd, typisch voor moderne rozen. Gevulde bloemen geuren vaak het meest intens. Wist je trouwens dat rozen ‘s ochtends de meeste geurstoffen bevatten? Rozen voor de parfumindustrie worden dan ook vroeg in de ochtend geplukt.
Plant rozen in de zon en geef ze elk voorjaar een handjevol rozenmest. Snoei je rozen in maart.
Extraatje: Heb je geen tuin? Er zijn ook compacte rozen zoals ‘Millie Fleur’ of ‘Souvenir de la Malmaison’, die prima in pot aarden. Plant ze in voedzame, goed doorlatende potgrond en zorg voor minimaal zes uren zon.