Anne werd waarschijnlijk geboren zonder reukzin
De geur van parfum, van bloemen, van versgebakken cake… kun jij je voorstellen dat je die moet missen, voor altijd? Voor Anne is het dagelijkse realiteit.
Anne (64): “Rond mijn vijfde merkte mijn moeder op dat ik nooit zei: ‘Dat ruikt lekker’ of ‘Dat stinkt’. Waarschijnlijk ben ik dus zonder reukzin geboren, al kan het natuurlijk ook dat ik als klein kindje gevallen ben en er iets in mijn hersenen beschadigd is geraakt.
De dokter vertelde er ook bij dat geboren worden zonder reukzin maar bij 1 op de 10.000 mensen voorkomt. Wat ik heb, is dus zeldzaam
Bij de dokter ben ik nooit geweest. Het waren andere tijden, dat werd niet zo snel gedaan. Een jaar of tien geleden heb ik er zelf wel eens iets van gezegd tegen een NKO-arts waar ik voor iets anders moest zijn. Hij vertelde me toen dat mijn aandoening een naam heeft: complete anosmie. Je kunt ook selectieve anosmie hebben, dan neem je bepaalde geuren nog wel waar. Maar ik ruik echt niks.
Bij geuren van producten als thinner (een middel waarmee verf verdund wordt, red.), ammoniak of dissolvant heb ik wel het gevoel dat ik ze in mijn neus voel, maar ik omschrijf dat eerder als iets wat irriteert dan als iets wat ik ruik. De dokter vertelde er ook bij dat geboren worden zonder reukzin maar bij 1 op de 10.000 mensen voorkomt. Wat ik heb, is dus zeldzaam.”
Geen gemis
“Omdat ik nooit heb kunnen ruiken, weet ik ook niet wat ik mis. Het is de verbazing van anderen die mij erop wijst dat reuk een belangrijk zintuig is. Ze vinden het erg voor me dat ik bijvoorbeeld de geur van mijn man Jan niet ken, maar voor mij is dat normaal. Ik ben mij er zelfs niet van bewust dat mensen überhaupt een geur hébben. Hoe kan ik dat dan missen?
Ik denk dat het veel erger is als je ooit wel hebt kunnen ruiken, en je reukzin op een dag wegvalt. Dan verlies je iets, en moet je je plots aanpassen, voor mij is dit gewoon… mijn leven. Ik heb al heel lang oplossingen gevonden voor wat ik zelf niet kan.
Zo ruikt Jan al 42 jaar voor mij. Hij weet dat hij het me moet zeggen als ik naar zweet zou ruiken. Parfum doe ik niet op, da’s een beetje zinloos als je er zelf niks aan hebt, vind ik. Als tiener heb ik wel een keer patchoeli opgespoten van een vriendin. Toen ik thuiskwam, vielen mijn ouders bijna achterover van de walm die ik verspreidde. Ik had waarschijnlijk veel te veel gebruikt.
Het is al een paar keer gebeurd dat mijn man moest roepen omdat er iets in de keuken aan het aanbranden was. Dat is gevaarlijk, natuurlijk
Jan heeft ook ooit eens een flesje voor mij gekocht, en ik heb het opgebruikt, maar ik vind het geen aangenaam idee dat ik zelf niet weet of ik lekker ruik of niet. Geur is voor mij abstract. Zelfs als iemand zou proberen een omschrijving te geven – ‘Dit ruikt naar rozen’ – bijvoorbeeld, kan ik me daar niks bij voorstellen. Als Jan tegen mij zegt: ‘Dat ruikt fris’, heb ik geen idee wat hij bedoelt. Wat is dat, fris? Ik vind het al moeilijk om te vatten dat er zo veel verschillende geuren zijn.
Jan is het ondertussen gewend dat hij mijn neus is. Wij hebben geen kinderen, maar als er vroeger een baby van een vriendin kwam logeren, rook híj aan het pampertje. Hij is ook alert voor aanbakgeuren. Het is al een paar keer gebeurd dat hij moest roepen omdat er iets in de keuken aan het aanbranden was. Dat is gevaarlijk, natuurlijk. Om die reden hebben wij ook geen gas thuis. Als ik alleen thuis ben en er een lek zou zijn, ben ik een vogel voor de kat.
Maar er zijn ook onverwachte voordelen, hoor. Ik heb op een school als poets- en keukenhulp gewerkt. Als er een kindje had overgegeven, zeiden ze: ‘Ga juf Anneke maar halen, zij ruikt toch niks.’ Dat zou blijkbaar een van de afschuwelijkste geuren zijn… mij doet het niks.”
Kamille- of rozenbottelthee
“Niet alleen ruik ik niet, ook mijn smaak is aangetast. Blijkbaar is geur voor zeventig procent verantwoordelijk voor je smaak. Ik proef dus minimaal. Uitgesproken zure of zoete smaken kan ik herkennen. Zo zou ik blind het verschil tussen rodekool en bloemkool smaken. Maar of ik kamille- of rozenbottelthee drink, dat proef ik niet.
Ik heb ooit madeleines gekocht die nogal fel naar citroen smaakten. Blijkbaar waren ze onderaan helemaal beschimmeld!
Ik proef ook niet altijd of iets vervallen is. Een slecht potje yoghurt haal ik eruit omdat dat zo zuur is, maar als het bederf minder uitgesproken is, merk ik niks. Zo heb ik ooit in een biowinkel madeleines gekocht. Toen ik ervan proefde, vond ik ze nogal fel naar citroen smaken. Jan proefde, maar spuwde ze onmiddellijk uit. De koekjes waren onderaan helemaal beschimmeld.
Omdat eten mij niet zo smaakt, hecht ik er ook niet zo veel belang aan. Ik eet omdat een mens nu eenmaal moet eten. Op een ei, bijvoorbeeld, doe ik geen zout of peper, het is voor mij geen meerwaarde. Het gevoel van voorbij een frituur te rijden en het water je in de mond voelen lopen, dat ken ik niet. Ik kan wel zin hebben in iets, bijvoorbeeld in een praline, maar ik denk dat het mij dan meer om het gevoel gaat, de gezelligheid van een praline bij de koffie.”
De geur van regen
“Als ik morgen een pilletje zou kunnen nemen om toch te kunnen ruiken, denk ik niet dat ik het neem. Ik hoor te vaak mensen klagen over slechte geuren… Nee, voor mij is het goed zoals het is. Het enige wat ik wel graag een keer zou willen ruiken, is regen op gras nadat het lang droog is geweest. Jan zegt dat dat een heel specifieke en zalige geur is. Daar ben ik wel benieuwd naar. Maar als ik er ook alle stank moet bijnemen, nee, dan toch liever niet.”
Nog meer lezen?
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuw
