Zorgvolmacht: wat is het en waarom heb je het nodig?
Wie beslist er over je geld, je woning of de zorg die je nodig hebt als je dat zelf niet meer kunt? Met een zorgvolmacht leg je dat vooraf vast. En nee, dat is niet alleen iets voor ouderen. Ook op jongere leeftijd is het verstandig om een zorgvolmacht op te stellen. Experten Carol Bohyn en Olivier De Ruyver leggen uit.
Onze experts:
Carol Bohyn is woordvoerder van notaris.be en notaris bij het kantoor Bohyn & Ide.Je kent hem misschien van het VTM-programma ‘Over Geld Gesproken’.
Olivier De Ruyver is notaris bij het kantoor De Ruyver.
Wat is een zorgvolmacht?
Notaris Carol Bohyn: “Met een zorgvolmacht geef je één of meerdere personen die je vertrouwt, zoals je partner of kinderen, de toestemming om beslissingen te nemen als jij dat zelf niet meer kunt, door bijvoorbeeld ziekte. Dat kan gaan van administratieve zaken zoals rekeningen betalen, tot grotere keuzes zoals de verkoop van je woning of de keuze van een woonzorgcentrum.
Een zorgvolmacht kun je alleen opstellen als je nog gezond van geest bent, wilsbekwaam dus. Daarom is het belangrijk om er op tijd over na te denken.”
Is het te laat als iemand dementerend is?
Notaris Olivier De Ruyver: “Soms willen families nog snel een zorgvolmacht regelen, wanneer ze merken dat een familielid dementerend is, bijvoorbeeld. Maar dan is het vaak al te laat: de persoon beseft dan niet helemaal wat er precies gebeurt.
De notaris moet altijd inschatten of iemand voldoende begrijpt wat hij of zij ondertekent. Is dat niet zo, dan komt er geen volmacht en rest alleen een bewind via de rechtbank door een vrederechter. En dat kost veel tijd, moeite en geld – precies wat we willen voorkomen.
Ik zie de laatste jaren steeds meer dertigers en veertigers langskomen. Vaak regelen ze eerst iets voor hun ouders, maar beseffen dan dat het ook voor hen nuttig is. Ze merken hoeveel gedoe het is zonder volmacht, dus willen ze het voor henzelf ook in orde maken.”
Dit kun je regelen met een zorgvolmacht
Carol Bohyn: “Van zodra je iets hebt opgebouwd – een woning, spaargeld – of kinderen hebt, is het de moeite om een zorgvolmacht op te stellen. Iedereen kan immers door een ongeval of ziekte onbekwaam worden. Het is dus niet alleen iets voor ouderen.
Je kiest zelf hoever je met een zorgvolmacht gaat, maar meestal gaat het om:
- facturen betalen, inkomsten en bankrekeningen beheren
- belastingaangiftes indienen
- beslissen over de verkoop of verhuur van de woning
- schenkingen of investeringen doen
- beslissen over zorg en verblijf
- medische overlegmomenten bijwonen en het medisch dossier beheren
Je kunt in je zorgvolmacht ook voorwaarden opnemen, bijvoorbeeld dat je woning niet verkocht mag worden tot je er zelf niet meer bent.”
Meer info vind je op notaris.be
Mogen je partner of kinderen die zaken sowieso niet regelen?
Mensen denken dat hun partner of kinderen automatisch hun geldzaken mogen regelen als je dat zelf niet meer kunt, maar dat klopt niet.
Carol Bohyn: “Zonder zorgvolmacht stelt de vrederechter een bewindvoerder aan, en dat is niet altijd wie je zelf zou kiezen. Bovendien zijn er vaak extra machtigingen nodig, wat veel papierwerk geeft.”
Ik zie de laatste jaren steeds meer dertigers en veertigers langskomen. Vaak regelen ze eerst iets voor hun ouders, maar beseffen dan dat het ook voor hen nuttig is.
Kun je een zorgvolmacht nog aanpassen?
Carol Bohyn: “Dat kan inderdaad altijd – net als je zorgvolmacht intrekken – zolang je wilsbekwaam bent. Verandert er iets in je familiesituatie, bijvoorbeeld doordat je ‘gemachtigde’ verhuist, of wil je gewoon iemand anders aanduiden? Dan kan dat.
Herstel je na een periode van wilsonbekwaamheid, dan kan de volmacht ook worden ingetrokken. Dat moet dan wel officieel gemeld en geregistreerd worden.”
Meteen van kracht of pas later
Als je een zorgvolmacht opstelt, kies je zelf wanneer die in werking treedt.
Carol Bohyn: “Je kunt ervoor kiezen om de volmacht meteen te laten ingaan. Dat zie je bijvoorbeeld bij oudere mensen die zeggen: ‘Mijn kinderen regelen toch al alles, ik wil er niet meer mee bezig zijn.’ Maar veel mensen willen de zorgvolmacht pas wanneer ze wilsonbekwaam worden.”
Olivier De Ruyver: “Daarvoor is meestal een verklaring van twee onafhankelijke artsen nodig, maar ook dat kun je op maat aanpassen. Zo had ik ooit een cliënte die een verklaring van vier artsen wilde, omdat haar drie schoondochters allemaal dokter waren. Ze wilde elk risico op beïnvloeding uitsluiten.”
Heb je een notaris nodig voor een zorgvolmacht?
Een zorgvolmacht kun je in principe zelf opstellen, een zogenaamde onderhandse zorgvolmacht is dat, maar toch is het aan te raden om het via de notaris te doen.
Carol Bohyn: “Alleen via een notaris kun je ook vastgoed of schenkingen opnemen in je volmacht. Bovendien zorgt de notaris voor een waterdichte formulering en de verplichte registratie in het Centraal Register voor Lastgevingsovereenkomsten. Zo weet je zeker dat alles rechtsgeldig is en dat alle instanties je zorgvolmacht zullen erkennen.”
Maak dus best een afspraak bij de notaris, die samen met jou alle mogelijkheden bekijkt. Is het dringend? Dan kan een zorgvolmacht zelfs van vandaag op morgen geregeld worden.
Van zodra je iets hebt opgebouwd – een woning, spaargeld – of kinderen hebt, is het de moeite om een zorgvolmacht op te stellen.
Wat kost een zorgvolmacht?
Het ereloon van een notaris voor het opstellen van een zorgvolmacht ligt wettelijk vast: € 211 voor één persoon, € 319 voor twee personen.
Daarbovenop komen o.a.:
- Registratierecht (50 euro)
- Recht op geschrift (50 euro)
- Kosten voor inschrijving in registers (19,40 euro per inschrijving)
- Btw (21%) op het ereloon
Reken op een totaalbedrag tussen € 600 en € 800.
Wat als het fout loopt?
Olivier De Ruyver: “Soms ontstaan er spanningen tussen de gemachtigde en de rest van de familie, bijvoorbeeld wanneer één kind de volmacht heeft en anderen vinden dat zijn of haar beslissingen niet in het belang van de betrokken persoon zijn. In zulke gevallen kan de vrederechter de volmacht herroepen en een bewindvoerder aanstellen.”
Carol Bohyn: “Echt misbruik komt zelden voor, maar het kan. Daarom kun je een vertrouwenspersoon aanduiden die toezicht houdt. Die kan bijvoorbeeld jaarlijks de rekeningen controleren of voor bepaalde beslissingen mee goedkeuring geven.” Voor mensen zonder partner of kinderen kan dit een goede aanvulling zijn.
Wat kun je niet via een zorgvolmacht regelen?
Olivier De Ruyver: “Alles wat je zelf kunt doen, kan de gemachtigde in jouw naam doen, behalve strikt persoonlijke zaken, zoals een testament wijzigen of inkijken, en alles rond het levenseinde. Net die breedte voorkomt dat je voor elke vraag naar de rechtbank moet. Maar vertrouwen hebben in de gemachtigde(n) is wel cruciaal.”
5 gouden tips van de notaris
- Begin op tijd, wanneer je nog in goede gezondheid bent. Zo kun je zonder druk de juiste keuzes maken.
- Kies personen die je vertrouwt en die weten wat voor jou belangrijk is. Vertel ook dat je hen aanduidt, want ze hoeven de akte in principe niet te ondertekenen. Misschien ziet iemand het niet zitten, of heeft die er geen tijd voor.
- Betrek, als je kinderen hebt, iederéén, om discussies achteraf te vermijden. Vertel ook – eventueel in grote lijnen – wat er is afgesproken. Ook minderjarigen kunnen immers aangesteld worden, hoewel ze pas vanaf hun meerderjarigheid de opdracht kunnen uitvoeren.
- Pas de zorgvolmacht op tijd aan als je situatie verandert.
- Onthou dat sommige zaken, euthanasie bijvoorbeeld, níét geregeld worden via de zorgvolmacht. Dit moet je via een aparte procedure in orde brengen.
Meer interessante artikels
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nie
