Een school is doorgaans een plek waar je je moet laten zien. Dat is niet voor iedereen makkelijk, en zeker niet voor introverte kinderen. “We mogen hen niet uit het oog verliezen, en hen leren dat ze even veel waard zijn als een extravert kind”, zegt Jessica De Waele, die zelf introvert is en in haar praktijk introverten helpt steviger in hun schoenen te staan.
Een derde van de kinderen is introvert
Jessica, er bestaan een heel aantal mythes over introverte mensen, en dus ook over een deel van de leerlingen in onze scholen.
Jessica De Waele: “Het onderwijs is een afspiegeling van onze maatschappij, en ook die is voornamelijk op extraverten gericht. Toch is ongeveer een derde van de mensen introvert, ook in de klas. Over deze groep bestaan inderdaad nog heel wat mythes die ik graag de wereld uit wil helpen.”
Mythe 1: Introvert zijn is niet hetzelfde als verlegen zijn
Als je in de klas kijkt naar introverte kinderen en verlegen kinderen, dan zijn die allebei rustig, en ze zullen zich eerder op de achtergrond houden. De reden hiervoor is echter verschillend. Bij verlegenheid heeft het te maken met angst voor sociale afwijzing, terwijl introverte kinderen gewoon meer tijd nodig hebben om informatie te verwerken. Misschien is het nog niet het moment om iets te zeggen of zijn er te veel prikkels waardoor ze even wat stiller zijn.
Mythe 2: Introverten zijn traag
Een introvert is niet traag. Hij denkt alleen eerst goed na voor hij spreekt
Ook dit heeft te maken met de manier waarop introverten informatie verwerken. Het gaat dieper, waardoor het ook een langere weg aflegt in de hersenen. Het lijkt dus dat het wat langer duurt, maar het is grondiger verwerkt. Een introvert denkt aan iets en legt al meteen – in stilte – nieuwe verbanden, terwijl een extravert het eerste zegt dat in hem opkomt en nadien misschien wat moet bijsturen. Een extravert spreekt en denkt terwijl na, terwijl een introvert eerst heel goed nadenkt om daarna pas te spreken.
Mythe 3: Introverten zijn sociaal incapabel
Je moet weten dat introverten geen nood hebben aan heel veel mensen om zich heen om zich goed te voelen. Veel mensen staan gelijk aan veel prikkels, en daar hebben ze het vaak moeilijk mee. Ze gaan heviger reageren op prikkels en de hoeveelheid die ze kunnen verwerken is kleiner. Klapt een introvert dicht in een grote groep, dan heeft dat met die overprikkeling te maken. Zet diezelfde persoon of kind in een kleine groep, dan werkt dat perfect. Door hun gedrag in een grote groep worden introverten vaak als sociaal incapabel gezien, en dat heeft dan weer een effect op hun zelfvertrouwen.
Onze wereld is gericht op extraverten, ook in de meeste scholen is dat het geval
Het is belangrijk om te onthouden dat de ene niet beter is dan de andere. We hebben beide types nodig, want ze vullen elkaar heel mooi aan. Het probleem is alleen dat onze wereld heel erg gericht is op extraverten. Ook in de scholen is dat het geval.”
Wat kan een school doen om de introverte kinderen niet uit het oog te verliezen?
Jessica: “Als je aan een school denkt, zie je vaak drukke klassen, overvolle gangen en kinderen die door elkaar lopen. Om te beginnen kun je enkele fysieke maatregelen nemen om het voor een introvert kind dat gevoelig is voor prikkels aangenamer te maken. Een plekje voorzien op de speelplaats waar het altijd rustig is, en waar je als leerling op je gemak een boek kunt lezen of stilletjes met een vriend(in) kunt babbelen, is een goed idee.
Ook in de klaslokalen zelf kunnen kleine ingrepen een groot verschil maken. Een zelfstudiehoekje voorzien bijvoorbeeld, waar leerlingen die dat willen zelfstandig de leerstof kunnen verwerken. Een hoofdtelefoon kan ook een oplossing bieden voor kinderen die snel last hebben van overprikkeling.”
Introverte kinderen herkennen
Ook de rol van de leerkracht is belangrijk?
Jessica: ” Klopt, ook met de manier waarop je lesgeeft kun je een groot verschil maken. Tegenwoordig is groepswerk heel erg in. Natuurlijk moet je in je verdere leven kunnen samenwerken met anderen, dus groepswerk is zeker nuttig en verdient zijn plaatsje in het onderwijs. Maar laat het alsjeblieft niet de overhand nemen en wissel voldoende af met gewoon doceren, zelfstudie, in stilte oefeningen maken, … Twee of drie mensen, dat is ook een groep trouwens. En dat is voor een introvert kind een stuk toegankelijker dan grote groepen waarin je jezelf telkens moet bewijzen en de hardste roepers de bovenhand krijgen.
De manier waarop je lesgeeft kan een groot verschil maken. Stel geen onverwachte open vragen, maar geef de leerling even tijd om na te denken.
Ook met je vraagstelling kun je het verschil maken. Je wilt deze kinderen kinderen niet in een situatie brengen waarin ze zich ongemakkelijk voelen. Onverwachte open vragen zijn dus geen goed idee, want dan slaat de paniek toe. Ze willen net goed kunnen nadenken voor ze een antwoord geven, maar als de leerkracht je vol verwachting aankijkt, heb je niet de tijd om dit rustig te verwerken. Dat zorgt voor stress en overprikkeling.
Het kan gelukkig ook anders en dat is zelfs helemaal niet moeilijk. Stel een vraag en zeg er meteen bij dat ze er even over mogen nadenken. Je zult een heel andere reactie zien. Omdat ze de tijd krijgen om de vraag te verwerken en desnoods zelfs iets te noteren, gaan ze meer betrokken zijn in de les en in de groep.
Nog een mooi voorbeeld zijn spreekbeurten. Geen makkelijke opdracht voor een introvert. Gooi hen dus niet zomaar voor de leeuwen helemaal vooraan die grote klas. Laat hen eens met twee oefenen en geef hen ook tips mee naar huis, zodat ze zich daar verder kunnen voorbereiden. Die begeleiding is belangrijk. En op het moment dat ze een foutje maken, focus niet enkel op de fout, maar geef duidelijk aan dat je apprecieert dat ze het gedurfd hebben. Wist je trouwens dat introverten die over een onderwerp mogen praten dat hen nauw aan het hart ligt, heel enthousiast kunnen overkomen?
Je moet de kinderen niet onder een stolpje zetten, maar vaardigheden aanleren kan enkel als ze zich veilig voelen
Rekening houden met deze leerlingen betekent niet dat je ze onder een stolpje moet zetten. Ze moeten ook bepaalde vaardigheden aanleren, maar dat lukt alleen als ze zich veilig voelen. Cruciaal hierbij is dat ze voelen dat ze zichzelf mogen zijn en dat ze zich niet anders moeten voordoen. Introverte kinderen zijn niet minder waard dan extraverte kinderen.”
Is het makkelijker voor een introverte leerkracht om rekening te houden met deze introverte kinderen?
Jessica: “Het is natuurlijk zo dat een introverte leerkracht die zichzelf goed kent, de dingen wat makkelijker zal herkennen en ze misschien beter zal inschatten. Maar een extraverte leerkracht die inzicht heeft in verschillende persoonlijkheden kan dat normaal gezien even goed, alleen minder vanuit de eigen ervaring.
Er zijn trouwens veel mensen die denken dat leerkracht een beroep is dat meer extraverten aantrekt, maar dat vind ik te kort door de bocht. Het klopt dat zo’n groep leerlingen veel van je vraagt als introvert bent, en je zult misschien op een andere manier voor de klas staan. Maar als een introvert het mag hebben over zijn passie, dan komt die even enthousiast over als een extravert. Zolang je voldoende rustmomenten inbouwt, is er geen enkel probleem. Ga eens een toertje wandelen tijdens de lunchpauze in de plaats van te socializen in de leraarskamer bijvoorbeeld.”
Je weet dat je kind introvert is, hoe kies je dan een goede school?
Jessica: “De belangrijkste tip: ga op bezoek in de school en kijk hoe het kind het ervaart. Een klik met de school is cruciaal. Ziet het kind zich daar zitten? Een kind weet doorgaans wel wat goed aanvoelt en wat niet.
Als ouder kun je de school vragen hoe ze bepaalde dingen aanpakken. Iedereen wil natuurlijk dat zijn of haar school er goed uitkomt, maar durf een laagje dieper gaan. Hoe wordt het hier in deze school in de praktijk toegepast?
We willen introverte kinderen helpen groeien en weerbaar maken, maar dat kan alleen als er voldoende zelfvertrouwen is om te mogen zijn wie ze zijn
Blijf je zoon of dochter ook steunen op school. Sommige leerkrachten hebben minder inzicht in hoe jouw kind in elkaar zit. Dan hoor je op een oudercontact bijvoorbeeld dat je kind wat meer uit zijn schulp mag kruipen en zich wat meer moet laten zien. Maak duidelijk dat jouw kind voor jou niet hoeft te veranderen. Toon aan de leerkracht wie jouw kind is, hoe hij of zij in elkaar zit en dat je hem of haar steunt.
Het is geen goed idee om je kind te willen veranderen. Dat neemt niet weg dat je het moet helpen groeien en weerbaar maken om in de maatschappij zijn plaats te vinden. Dat kan alleen als er voldoende zelfvertrouwen is bij deze introverte kinderen om te mogen zijn wie ze zijn. En die boodschap moeten we zowel thuis als op school meegeven aan onze introverte kinderen en leerlingen. Ze zijn net zoveel waard als de rest!“
Met dank aan Jessica De Waele van Strong People.
Meer lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!