Wie vroeger in therapie ging, hield dat liever stil. Dankzij campagnes, tv-programma’s en (bekende) Vlamingen die openlijk getuigen, kruipt psychische hulp eindelijk uit de taboesfeer. Maar bij welke therapeut moet je eigenlijk precies aankloppen?
1Cognitieve gedragstherapie
In het kort
Een van de meest bekende en succesvolle therapievormen die vooral gebruikt wordt bij angststoornissen (denk maar aan fobieën, dwangneuroses, paniekaanvallen, faalangst). De behandeling is ook heel erg geschikt voor iedereen die het gevoel heeft vast te zitten in zijn/haar gedachten (depressieve gedachten, piekeren, stress…).
De theorie: de 4 G’s
Ons denken en handelen gaan als volgt: er vindt een bepaalde neutrale gebeurtenis plaats (je ziet je bed). Die brengt spontaan gedachten op gang (‘Ik ben zo moe’ of ‘Morgen lakens verversen’). Vervolgens komen daar gevoelens bij (‘Jeuj, ik ga lekker slapen!’) en stel je een bepaald gedrag (je slaapt). Dat proces gebeurt quasi spontaan, maar soms gaan je gedachten met je aan de haal. Je ziet een bed en schiet in paniek: ‘O nee, weer een nacht van piekeren voor de boeg!’ of ‘Pff, ik zal weer niet kunnen slapen’. Vanaf het moment dat die negatieve gevoelens je gedrag ook effectief gaan bepalen (je ligt wakker), heb je baat bij cognitieve therapie.
In de praktijkruimte
Cognitieve gedragstherapie gaat ervan uit dat je brein een spier is die je kunt trainen. Negatieve gedachten kun je dus – door veel te oefenen – ombuigen in positieve gedachten. De therapeut neemt je hierin stap voor stap mee. Een van de dingen die jullie samen doen, is een G-schema maken: wat is de gebeurtenis? (vriendin zegt afspraak op café af). Wat is jouw gedachte? (‘Ze vindt mij niet leuk, ik ben niet interessant’). Welk gevoel heb je? (verdriet). En welk gedrag komt daaruit voort? (Je hangt die avond doelloos voor tv.)
Hij laat je inzien dat door je gedachte aan te passen (‘Jammer, maar hoe zal ik die avond invullen?’) je gevoel vanzelf volgt (‘Heerlijk, een avond voor mezelf’) en je gedrag dus ook (je belt iemand anders, of geniet van een filmpje in de zetel). Cognitieve gedragstherapie vraagt veel bewustwording, oefening, herhaling en huiswerk. En net zoals bij elke training, zie je na de eerste keer weinig resultaat en val je vaak terug in negatieve gedachten. Maar na een tijdje zul je merken dat je automatisch anders gaat denken.
In het kort
Samenleven – met je partner, je kinderen, je ouders… – is soms moeilijk. Bij conflicten kun je aankloppen bij de systeemtherapeut. De meest bekende vormen van systeemtherapie zijn relatietherapie (ongelukkig in de relatie, na ontrouw…) en gezinstherapie (bij opvoedingsondersteuning, echtscheiding, rouw en trauma, huiselijk geweld…).
In de praktijkruimte
Systeemtherapie is gesprekstherapie, en vaak denken mensen: we hebben al zoveel gepraat, het haalt niks uit! Maar het fijne is dat jullie praten terwijl de therapeut optreedt als neutrale bemiddelaar en pertinente vragen stelt. Hoe zit de machtsverhouding in jullie relatie? Hoe maken jullie ruzie? Hoe reageren jullie? Hoe voelen jullie je nadien? Hij is geen scheidsrechter, oordeelt niet over wie schuldig is. Hij maakt gewoontes en oude patronen in de relatie zichtbaar, vaak zelfs letterlijk door met Duplo-ventjes jullie verhouding visueel voor te stellen: zo gaan jullie vandaag met elkaar om, maar hoe kan het anders? Je kunt samen in therapie gaan of alleen. Eén iemand die inzicht verwerft en anders gaat communiceren, verandert de relatie immers al.
In het kort
Afkorting voor: Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Een recente, zeer effectieve vorm van therapie voor mensen die last hèbben van de gevolgen van trauma.
De theorie
Een traumatische gebeurtenis – sterfgeval, afscheid, ongeval, misbruik… – die je niet verwerkt, zet zich vast in je geheugen en veroorzaakt allerhande klachten: flashbacks, angst, slapeloosheid, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, stress, depressie… EMDR stimuleert je brein om de gebeurtenis los te maken. Scans tonen aan dat er na de therapie effectief andere verbindingen in je hersenen zijn ontstaan.
In de praktijkruimte
De therapeut zal je vragen de traumatische gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Terwijl je vertelt, krijg je zogenaamde ‘stimuli’: je hoort afwisselend links en rechts bieptonen, of je volgt de vinger van de therapeut die over en weer gaat. Het is die links-rechtsbeweging die de blokkade in je brein opheft. Na enkele sessies kun je al een verschil voelen: terugdenken aan je trauma zal voor jou dan minder angstaanjagend en stresserend zijn.
Niet alleen maar praten
Als je liever niet (veel) praat of in het verleden duikt, kun je ook kiezen voor lichaamsgerichte therapie. De therapeut vertrekt vanuit jouw lichamelijke klachten: vermoeidheid, neerslachtigheid, spierpijn, maagklachten, moeite met ademen, seksuele problemen, slapeloosheid enz. Die geven aan dat je emotioneel uit balans bent. Er zijn heel veel vormen van lichaamstherapie, al dan niet gecombineerd met gesprekstherapie: ademtherapie, energetische therapie (voetreflexologie, reiki, cranio-sacrale therapie…), danstherapie, dramatherapie en zoveel meer.
DE VAAKST GEHOORDE MISVERSTANDEN
De Amerikaanse psychologe Dr. Sophie Mort ontvangt jaarlijks honderden cliënten. Ze stond ervan versteld hoe weinig mensen weten hoe therapie werkt. In haar boek ‘Handleiding hoe mens te zijn’ schrijft ze de basis neer, vertaald naar het dagelijkse leven.
“Ik kan toch net zo goed met vrienden of familie praten”
Dr. Sophie Mort: “Nee. Een therapeut is niet je vriend en ook geen familie van je. Hij heeft een opleiding gevolgd en weet waarover hij het heeft. Hij vangt je op, is een vertrouwenspersoon en kan je misschien op weg helpen, maar hij blijft een professional die zich aan ethische en juridische richtlijnen moet houden. Hij staat objectief tegenover jouw situatie en heeft alleen het beste met je voor. Eigen schappen die je niet van een goeie vriend of je zus kunt verwachten.”
“In therapie word je weer opgelapt”
Dr. Sophie Mort: “Nee, dat doen therapeuten niet, dat moet je zélf doen. Ik herinner mijn cliënten er vaak aan dat zij zichzelf het beste kennen. Ik vertel dat ik over heel veel kennis beschik als het om psychologie en neurowetenschap gaat en dat ik aan de hand daarvan met hen zal meelopen. Ik ga met hen proberen dingen bloot te leggen die ze vermeden of waarvan ze zich niet bewust waren. En na ver loop van tijd doorbreken ze dat patroon en kunnen ze zelf verder.”
“Bij de behandeling draait alles om je kindertijd”
Dr. Sophie Mort: “Soms hebben we het inderdaad moeilijk vanwege ons verleden, en kunnen we alleen verder door dat onder ogen te zien. Maar de oorzaak van problemen kan evengoed in het heden liggen. Soms heb je gewoon iemand nodig die je praktische tips geeft waaraan je nú meteen iets hebt. Daarom richten verschillende soorten therapie zich op verschillende aspecten van je leven. Als je bij voorbeeld last hebt van paniekaanvallen, dan is het doel van de therapie om je stabiel te krijgen, om je te leren met deze ervaringen om te gaan, en dat doe je vóór er verder gekeken wordt. Als je in je relaties vastzit in een patroon (je voelt je bijvoorbeeld altijd aangetrokken tot mensen die niet goed voor je zijn), dan is het nodig om terug te gaan naar de tijd waar in deze patronen zijn ontstaan.”
Zelf op zoek naar hulp?
Als het gaat om therapie, zijn er meerdere wegen die leiden naar Rome. Belangrijk is dat je een vorm zoekt waar je je goed bij voelt. Op vindeentherapeut.be vind je een overzicht van alle vormen van therapie en therapeuten bij jou in de buurt.
Uit Libelle 34/2022
LEES OOK:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!
