Jobverlies en werkloosheid: dit doet het met je en zo kun je ermee omgaan

Je job verliezen en te maken krijgen met werkloosheid, kan een erg grote impact hebben op je mentale gezondheid. Sandy Heylen, experte mentaal welbevinden bij Vlaams instituut Gezond Leven vzw, vertelt wat er dan allemaal speelt en geeft advies over hoe je er sterker uit komt.

Werkloosheid

“Door de coronacrisis hebben we enkele onzekere jaren achter de rug, ook wat onze jobs betreft”, aldus expert Sandy Heylen. “Velen verloren hun baan, ook al bleven de gevolgen voor de Belgische arbeidsmarkt globaal genomen beperkt volgens Statbel, het Belgische statistiekbureau.”

In 2021 waren 324.000 mensen werkloos, een stijging van 42.000 personen ten opzichte van 2020. Hoeveel mensen daarvan hun job effectief verloren, weten we niet. Het goede nieuws is dat ook het aantal werkenden steeg, met 51.000 personen. Op 30 april waren er 181.052 werkzoekenden zonder werk ingeschreven bij VDAB.

“Als je je job verliest, ga je een soort van rouwproces door”

Ontslagen: welke gevoelens komen er allemaal bij kijken?

“Als je je job verliest, kunnen er emoties als verdriet, teleurstelling, boosheid en angst de kop opsteken. In dat laatste geval gaat het over angst voor de toekomst”, vertelt Sandy Heylen. Mogelijke gedachten daarbij zijn bijvoorbeeld: “Hoe zal ik de rekeningen nu betalen?” of “Hoe zal ik (op mijn leeftijd) nog een nieuwe job vinden?”

Andere veelvoorkomende gevoelens bij jobverlies:

• je voelt je beschaamd en machteloos: “Andere mensen denken waarschijnlijk dat ik mijn werk niet goed deed.”
• je verliest je zelfvertrouwen: “Ik ben niet bekwaam voor deze job.”
• het is nadelig voor je eigenwaarde: “Ik ben niets waard.”

“Dat zijn stuk voor stuk heel normale emoties, gevoelens en gedachten in deze situatie”.

Welke impact heeft werkloosheid op iemands leven?

“Jobverlies en werkloosheid zijn tegenslagen die belangrijke veranderingen met zich meebrengen: alles wat je kent, je vertrouwde situatie wordt door elkaar geschud. Dat heeft een grote impact op je geluksgevoel”, aldus Sandy. “Het kan je uit balans brengen. Het goede nieuws is, dat uit balans zijn niet erg is, want je hoeft je niet áltijd gelukkig te voelen.”

“Werkloosheid kan verder ook samengaan met (een toename van) verschillende geestelijke gezondheidsproblemen, zoals angstklachten, stress, piekeren en depressieve gevoelens. Je kunt er zelfs een aantal lichamelijke klachten (met een psychische oorzaak) door krijgen. Als een ontslag onverwacht is, kan jobverlies voor sommige mensen zelfs traumatiserend zijn.” Daarnaast kan werkloosheid een negatieve invloed hebben binnen je gezin, zowel op financieel vlak als op het vlak van relaties.

Kan het ook positieve effecten hebben?

“Ja, jobverlies hoeft zeker niet altijd alleen negatief te zijn”, licht Sandy toe. “Als je een job had die je eigenlijk niet zo leuk vond of als je je niet zo goed in je vel voelde op je werk, ben je misschien opgelucht.” Ook kun je een periode van werkloosheid gebruiken om eens na te denken over wat je nu echt wilt op werkvlak. “Misschien wil je wel een bepaalde studie of cursus gaan volgen of er echt voor gaan om van je hobby je beroep te maken? Het moet natuurlijk wel binnen jouw (financiële) mogelijkheden liggen.”

Wat doet het met je zelfvertrouwen? En hoe kun je je veerkracht opkrikken?

“Door je job te verliezen, kan je zelfvertrouwen een deuk krijgen. Het is dan ook een stressvolle gebeurtenis die je veerkracht flink op de proef stelt. Want werkloos worden is een nieuwe situatie waaraan je je moet aanpassen. En dat is niet altijd makkelijk”, aldus Sandy. “Bovendien heb je ook je zelfvertrouwen nodig om opnieuw te gaan solliciteren. Om steviger in je schoenen te staan, kun je een sollicitatietraining volgen en/of een beroep doen op sollicitatiebegeleiding.” Hoe moeilijk het ook is, focussen op je sterktes en positief blijven denken is erg belangrijk voor je zelfvertrouwen.

Wil je je veerkracht (je vermogen om je aan te passen aan stress en tegenslag) een boost geven? Schrijf eens een halfuurtje over je diepste gevoelens en gedachten met betrekking tot het verlies van je job (voor een paar dagen). Of probeer deze andere oefeningen om je veerkracht te vergroten.

Hoe kun je iemand die werkloos is in je omgeving het best opvangen?

“Eerst en vooral is het belangrijk om er te zijn voor de ander. Ga samen (leuke) dingen doen, babbelen (over werk, maar ook over koetjes en kalfjes), af en toe een bericht sturen of bellen … Dat zal al zeker goed doen”, legt Sandy uit. “Laat regelmatig wat van je horen, blijf betrokken en probeer te luisteren naar wat de ander nodig heeft. Voel je dat hij/zij onzeker wordt? Leg dan de klemtoon op zijn/haar sterke kanten. Die ken jij als de beste.”

Maar je kunt ook meer doen en je vriend of familielid echt helpen in de zoektocht naar een job:

• Probeer er samen achter te komen welke richting hij of zij nu uit wil (hetzelfde soort werk, dezelfde sector, of iets helemaal anders?).
• Stuur gerust ook vacatures door of luister eens bij je eigen netwerk. Misschien vind je wel iets via via.
• Heeft je vriend/familielid een sollicitatiegesprek te pakken? Oefen dan eens samen en geef eerlijke feedback.

Deze tips van VDAB geven je vast nog meer ideeën.

Wat is beter: jezelf genoeg tijd geven om het te verwerken of net zo snel mogelijk weer gaan solliciteren?

“Dat is erg afhankelijk van je situatie. Sommigen hebben niet de luxe om eventjes te wachten met solliciteren. Als je dat wel hebt en je voelt dat je daar nood aan hebt, dan kan het zeker helpen om eerst even de tijd te nemen om alles op een rijtje te zetten”, zegt Sandy. “Want je job ongewild verliezen kun je eigenlijk vergelijken met andere verlieservaringen. Je gaat dan een soort van rouwproces door, omdat je niet alleen sociale contacten verliest, maar je ook opnieuw moet nadenken over wie je bent en wat je doet. En wat je nu echt wilt.” Deze oefening kan misschien helpen. Geraak je er niet aan uit? Misschien geeft loopbaanbegeleiding wel nieuwe inzichten.

Op geluksdriehoek.be vind je meer tips, informatie en oefeningen.

Lees ook:

• Verbondenheid: wat is het en hoe kun je eraan werken?
• Deze drie lezeressen gingen door corona voor een job in de zorg
• De job van je leven na je 50ste: Veerle zei de bank vaarwel en opende een eigen eetcafé

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!