“Toen ik tiener was, bestond stilte nog. zondagen waren toen compleet leeg”

Koen Strobbe keerde na twintig jaar in het zuiden van Frankrijk met zijn vrouw Ilse en zoon Kwinten terug naar ons land.

Het is zaterdagmiddag en ik lig op de zetel naar het plafond te staren. Geen boek in mijn handen, geen scherm in de buurt, geen geluid op de achtergrond. Gewoon liggen. Stilte. Kwinten loopt voorbij, kijkt me schuins aan en vraagt lachend of alles in orde is. Zit ik misschien ergens mee, of verveel ik me dood? Hij bedoelt het lief, maar z’n reactie zegt toch ook een beetje dat nietsdoen tegenwoordig argwaan oproept.

Ik stel hem gerust en zeg dat ik helemaal nergens aan denk, en al zeker niet over iets lig te piekeren. Ik geniet gewoon eventjes van complete rust; geen oefening in mindfulness, gewoon een deugddoende pauze. Ik zoek een reactie op zijn gezicht, goed wetende dat hij waarschijnlijk denkt dat papa een beetje van lotje getikt is vandaag.

Want ook rust moet tegenwoordig een functie hebben. Nietsdoen moet verklaard worden, en liefst ook meetbaar zijn. Je mag best ontspannen, zolang je het maar kunt aantonen met data. Een grafiekje van je hartslag, een meditatie-app die je voortgang volgt, een foto van een cappuccino met schuimhartje op al je socials, als bewijs dat je het ‘rustig aan doet’. Zelfs stilte moet productief zijn, haha.

Ik herinner me nog mijn tiener- en twintigerjaren, toen stilte nog gewoon bestond. Zondagmiddagen waren compleet, maar dan ook compleet leeg. Geen winkel die open was, geen drukte op de wegen, zelfs de radio speelde vaak gewoon continu muziek. Ik weet nog hoe ik daar horendol van kon worden, terwijl ik er nu met plezier aan terugdenk.

De zondagmiddag op tv was oersaai, je zat nog beter gewoon wat op een stoel, keek uit het raam, luisterde naar het tikken van de klok. Of je draaide de verveling om in dingen als lezen, naar cassettebandjes luisteren, op je gitaar tokkelen. Er waren geen podcasts, geen pushberichten, geen stem die zei dat je meer uit jezelf moest halen.

Er was alleen ik en de tijd die ik verkeerdelijk als verveling zag. En in die leegte gebeurde er dan iets wonderlijks: gedachten kwamen vanzelf. Niet gestuurd, niet geforceerd. Ik ging in de tuin liggen en begon me af te vragen of wolken misschien gevoelens hadden. Of bomen ’s nachts met elkaar praatten. Ik leerde fantaseren en creatief denken, niet omdat het moest, maar omdat er ruimte voor was.

Gewoon niets doen

Vandaag is het een stuk moeilijker geworden om nog te verdwalen in je eigen hoofd. In een wachtkamer staat er minstens één scherm. Een leeg moment op de trein is een kans om mails bij te werken. En als je vijf minuten niets doet, komt er weliemand langs met een suggestie: een podcast, een video, een boekentip…

Maar soms, als ik rustig naast Ilse in de tuin zit en we allebei zwijgend genieten, voel ik iets wat sterker is dan welk gesprek ook. Juist omdat we niet absoluut over iets belangrijks hoeven te praten, maar gewoon helemaal niets hoeven te bespreken. Geen agenda’s, geen plannen. Gewoon in harmonie naast elkaar zitten. Alsof smartphones, laptops en tablets even niet bestaan en de wereld op adem mag komen.

Kwinten zou het niet graag horen, maar ik denk dat we de verveling terug moeten halen. Niet als een ongemak, maar als een ruimte waar je mag ‘zijn’. Een leegte zonder schuldgevoel. Zoals een oude stoel waar niemand nog vaak op zit, maar die er wel blijft staan voor als je moe bent.

Want in dat niets gebeurt alles. Daar hoor je je eigen gedachten helder en leer je met een andere blik te kijken naar van alles waar je eigenlijk nooit bij stilstaat. En dan ontdek je hoe ongelooflijk vol die zogenaamde leegte kan zijn. Het heeft waarschijnlijk met de voorbije zomerweken te maken, waardoor er vanzelf wat meer tijd was die niet meteen ‘perfect’ ingevuld moest worden. En ongetwijfeld ben ik het gemijmer van deze column in de septemberdrukte binnen de kortste keren weer vergeten. Maar op dít moment weet ik het toch nog zeker: nietsdoen is misschien wel het meest onderschatte talent van deze tijd.

Meer van onze columnisten lezen?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!