Getuigenissen
“Dat ik minder kon meehelpen in het huishouden, maar moest studeren, leidde tot heel veel ruzies”

Fatma volgde als eerste van haar familie hogere studies. Omdat haar ouders zelf de kans nooit hadden gekregen om verder te studeren, waren hun verwachtingen heel hoog. Iets wat bij Fatma voor de nodige stress en faalangst zorgde.

Fatma (33): “Mijn middelbare school afwerken, trouwen en kinderen krijgen. Dat was zo’n beetje het plaatje dat mijn familie voor mij in gedachten had. Een gearrangeerd huwelijk is nog steeds een traditie in de Turkse gemeenschap, maar zelf wilde ik dat absoluut niet. Je mist veel dingen als je vroeg aan een gezinsleven begint, of dat is toch wat ik bij mijn eigen ouders zag.

Mijn moeder was zestien jaar toen ze zwanger werd van mij. Verder studeren is voor haar nooit een optie geweest. Ook niet voor mijn vader, die altijd gewerkt heeft om zijn gezin te onderhouden. Ik was me er heel erg van bewust dat hoger onderwijs een deur was naar de wereld. Gelukkig zagen mijn ouders gaandeweg ook dat ik thuishoor tussen de boeken. Ik kon heel vroeg lezen en schrijven, en had als kind altijd pen en papier in mijn hand. Ik schreef zelfs op de muren. (lacht)

Omdat mijn ouders zelf de kans nooit hadden gekregen om verder te studeren, waren hun verwachtingen heel hoog. Ze wilden me liefst dokter zien worden. Dus trok ik naar de universiteit, zonder goed te weten waar ik aan begon. In de middelbare school hadden we wel wat infosessies gehad over het hoger onderwijs, maar als zogenaamde ‘pioniersstudent’, iemand die als eerste van de familie voortstudeert, wist ik eigenlijk niet wat ik moest verwachten.

In mijn omgeving had ik niemand die hogere studies deed, dus ik had geen enkel referentiepunt. De grote aula’s, de afstand tussen studenten en proffen, de gigantische hoeveelheden leerstof: ik was door alles overrompeld. Mijn ouders waren bovendien heel duidelijk geweest: financieel was het niet gemakkelijk om mij te laten studeren, dus ik kon maar beter zorgen dat ik zou slagen. Dat gaf me nog meer stress en angst om te mislukken. Studeren was alles wat telde, van ontspanning was geen sprake.

Ik wilde eigenlijk helemaal geen dokter worden. Ik wilde vooral de droom van mijn ouders vervullen

Omdat ik niet op kot of op café mocht gaan, vond ik moeilijk aansluiting bij mijn medestudenten. Ik heb me ontzettend eenzaam gevoeld die eerste maanden. Het verschil tussen mijn thuisomgeving en de universiteit was gewoon te groot, en eigenlijk wilde ik ook helemaal geen dokter worden. Ik wilde vooral de droom van mijn ouders vervullen.

Na een jaar ben ik overgestapt naar de hogeschool, waar ik toegepaste psychologie ben beginnen te studeren. Tegen de zin van mijn vader – voor hem was het geneeskunde of niets – maar ik wilde mijn hart volgen. De hogeschool was wél een succes, al is het ook een hobbelig parcours geweest. Het bleef moeilijk om aan mijn ouders uit te leggen dat ik tijdens de blokperiode geen lessen had, maar wel moest studeren. Ze begrepen niet dat ik soms geen tijd had om mee te helpen in het huishouden of om op familiebezoek te gaan. Dat heeft tot heel wat ruzies en discussies geleid.

Er waren nog steeds zoveel verwachtingen, zowel van mijn ouders als van mijn nonkels en tantes. Zij vonden het maar niets dat een jong meisje zoals ik in de stad ging studeren. Mijn wereld verruimde, terwijl mijn ouders nog nooit de trein hadden genomen. Voor praktische hulp kon ik al helemaal niet thuis terecht. De hele structuur van studieprogramma’s en studiepunten was voor mij al ingewikkeld, laat staan dat mijn ouders er iets van snapten. Gelukkig waren er de studentenbegeleiders op school, waar ik heel vaak ben gaan aankloppen. Zonder hen had ik waarschijnlijk opgegeven.

Toen ik afstudeerde, voelde dat als een overwinning en een opluchting tegelijkertijd. Het is pas jaren later dat ik beseft heb wat voor een druk er eigenlijk op mijn schouders lag

Mocht ik mijn studentenjaren opnieuw kunnen doen, zou ik veel meer proberen te genieten, maar toen zat ik in een soort overlevingsmodus. Ik mocht niet falen. Het is pas jaren later dat ik beseft heb wat voor een druk er eigenlijk op mijn schouders lag. Toen ik afstudeerde, voelde dat als een overwinning en een opluchting tegelijkertijd. Met mijn vader had ik intussen weinig contact meer, mijn moeder was erbij toen ik mijn diploma kreeg. Ze was trots, maar pas toen ik me ging inschrijven voor de lerarenopleiding besefte zij wat dit voor mij betekende.

Ik nam haar die dag mee naar de campus en toen we samen in de cafetaria zaten, zag ze hoe gelukkig ik was. Vandaag is zij degene die andere moeders aanmoedigt om hun zoon of dochter te laten studeren, en hen een ‘normaal’ studentenleven te laten leiden. Het maakt alle tranen die gevloeid zijn de moeite waard.

Ik ben intussen zelf docent aan de hogeschool, iets wat ik nooit had durven te dromen. Veel studenten kennen mijn verhaal, en ik merk hoe betekenisvol dat is voor jongeren die zelf moeilijkheden ervaren. Als student sprak ik zelden over mijn problemen. Weinig mensen wisten dat ik altijd in de bib zat, omdat ik thuis niet rustig kon studeren, of dat ik zoveel studentenjobs deed, omdat ik mijn studies vooral zelf moest betalen.

Ik hoop dat niet alleen ouders, maar ook docenten en proffen van pioniersstudenten inzien hoe belangrijk hun steun is. Daarom wil ik blijven vertellen over het traject dat ik heb afgelegd. Hoe meer er gepraat wordt over de drempels in het hoger onderwijs, hoe beter we ze kunnen wegwerken. Zodat elke jongere die wil verder studeren, daar ook in slaagt.”

Uit: Libelle 04/2023

Meer openhartige verhalen:

Volg ons op FacebookInstagramPinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!

Partner Content

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."