Natascha verloor haar reukzin door corona

Door Evelien Roels

vandaag

De geur van je kinderen, van bloemen, van versgebakken cake… kun jij je voorstellen dat je die moet missen, voor altijd? Voor Natascha is het dagelijkse realiteit.

Natascha (39): “Ik kreeg corona in 2020, toen de pandemie in alle hevigheid woedde. Ik had het stevig te pakken, ik heb wekenlang in bed gelegen met hoge koorts. Toen ik begon op te knappen, merkte ik dat mijn smaak en geur verdwenen waren.

Mijn smaak kwam stelselmatig terug, maar mijn geur… die is er tot op vandaag niet. Helemaal niet. Ik heb onlangs voor de tweede keer een geurtest gedaan in het ziekenhuis, dan houden ze een soort geurstiften onder je neus en moet je noteren wat je ruikt.

Ik haalde drie op veertig, en dat was dan nog alleen maar omdat ik drie keer juist had gegokt. Het lastige is dat niemand weet hoe het komt. Corona is nog steeds een vrij nieuw fenomeen, en de wetenschap is er nog niet achter wat het doet in je neus of hersenen.

Wat ze wel al weten, is dat coronapatiënten meer kans hebben om hun reukzin terug te krijgen dan mensen die hun geur verloren door bijvoorbeeld een hersenletsel of een hoofdwonde, zelfs na meerdere jaren. Dat geeft me wel moed.”

Terugvallen op geuren van vroeger

“De impact van geurverlies is groot. ‘Het is toch maar een geur’, zeggen mensen dan, maar het is veel meer dan hoe iets ruikt. Een geur is verbonden aan herinneringen, aan veiligheid, aan intimiteit, aan je identiteit.

Het houdt me van ’s ochtends tot ’s avonds bezig. Als ik de brooddozen van de kinderen klaarmaak, ruik ik uit gewoonte aan het beleg om te controleren of het vers is. Zonder resultaat, natuurlijk. Ik moet er dan mijn partner bij roepen, of proeven.

Tijdens het koken kan ik de kamer niet verlaten, ik zou het niet ruiken als er iets aanbrandt. Ik weet nooit zeker of mijn kleding nog fris ruikt, of de handdoeken. Ik ga nooit de deur uit zonder deodorant, en op kantoor ga ik me vaak opfrissen.

Het ergste vind ik dat ik mijn kinderen niet meer ruik. Tijdens een knuffel even je neus in hun haren begraven…

Ik gebruik ook altijd parfum, maar ook dat is moeilijk als je niks ruikt. Dus kiest mijn partner voor mij of ik koop een geur die ik ken van vroeger. Dat doe ik trouwens vaker: terugvallen op geuren die ik nog ken.

Eén keer kocht ik een andere wasverzachter, en een collega zei daar iets van: ‘Je ruikt anders.’ Ik vond dat zo vervelend, ik wist dus dat ik ‘een geur’ had, maar ik had geen idee wélke. Ik ben meteen weer mijn oude wasverzachter gaan kopen.

Het ergste vind ik dat ik mijn kinderen niet meer ruik. Tijdens een knuffel even je neus in hun haren begraven… Ik doe dat nog steeds, maar ik ruik niets meer. Alles is neutraal, alles is vlak. Of ik nu binnen of buiten ben, en in eender welke ruimte… Het wordt echt onderschat.

Weet je dat ik intussen zover ben dat ik zelfs stank begin te missen? De geur van een vuilniszak, rottende voedingswaren, zelfs de sporttas van mijn zoon na de voetbaltraining… (lacht) Als ik maar eens íéts zou ruiken. Maar helaas. Er is niets.”

Geen echte oorzaak, geen sluitende behandeling

“Dat de artsen nog niet weten hoe corona geurverlies veroorzaakt, maakt het natuurlijk ook moeilijk om een behandeling te bepalen. O, wat heb ik de voorbije jaren veel geprobeerd.

Ik liet scans maken van mijn neus, maar daarop is niets abnormaals te zien. Mijn neusbeen en neushaartjes zijn intact, er zitten geen poliepen of andere zaken die reukverlies zouden kunnen veroorzaken.

Ik probeerde een vloeistof met cortisonen waarmee ik drie keer per dag mijn neus moest spoelen. Het hielp niet, integendeel: ik kreeg er een schimmel bovenop, omdat de stof in mijn keel was geraakt.

Ik liet een stukje van mijn neusbot en reukorgaan weghalen, dat ze nu aan het analyseren zijn om te kijken of daar iets afwijkends wordt gevonden.

Ik liet een stukje van mijn neusbot en reukorgaan weghalen, dat ze nu aan het analyseren zijn om te kijken of daar iets afwijkends wordt gevonden. Ik volg reuktraining, wat wil zeggen dat ik elke dag aan bepaalde geuren ruik om op die manier mijn reukzenuwen te prikkelen.

Er loopt een onderzoek naar inspuitingen waar ze in Amerika goede resultaten mee boeken. Als die ook hier worden goedgekeurd, zal ik een van de eerste Belgen zijn die ze mag proberen.

Het is al een traject van hoop en teleurstelling geweest, maar ik probeer alles wat ze me voorstellen. Ik neem nu ook deel aan een studie waarin mensen met geurverlies worden gevolgd. Laat ze maar testen doen op mij – als ik er mezelf niet mee kan helpen, dan misschien iemand anders.”

Geuren vóélen

“Wat ik intussen wel merk, is dat ik – onbewust – mijn geur heb leren vervangen. Als mijn man of kinderen in de buurt zijn, schakel ik hen in: ruik hier eens aan? Als ik alleen ben, dan proef ik. Met wisselend succes – we eten graag yoghurt en als die zuur is geworden, kan zo’n smaaktest lelijk tegen-vallen.

Er zijn zelfs geuren die ik kan vóélen. Dat klinkt vreemd, maar het is echt zo. Sterke geuren zoals bleekmiddel en azijn komen anders binnen, dat is een andere lucht.

De artsen vertelden me dat iedereen bepaalde geuren kan voelen, alleen doen we het niet zolang we kunnen ruiken

We wonen niet ver van een grote fabriek, en kregen een keer melding dat daar brand was uitgebroken en we onze ramen en deuren gesloten moesten houden. Uit nieuwsgierigheid stak ik toch heel even mijn neus buiten. Ik rook niets, maar ik voelde meteen dat de lucht niet oké was.

Ik heb daar toen over gesproken met de artsen van het ziekenhuis en verrassend genoeg vertelden ze me dat dit normaal is. Sterker nog: we kunnen allemaal bepaalde geuren voelen, alleen doen we het niet zolang we kunnen ruiken.

Het zintuig overheerst de vaardigheid, maar als het zintuig wegvalt, ga je die vaardigheid dus toch inzetten. Het helpt me door de dagen, maar het kan een echte geur niet vervangen.”

Leven op hoop

“Of ik ooit nog opnieuw zal kunnen ruiken, weet niemand. Ik merk de laatste tijd dat ik hoofdpijn krijg in een ruimte met veel geuren, zoals een parfumerie. Na de testen in het ziekenhuis heb ik dat ook. Ergens moet er dus toch nog iets geprikkeld worden in mijn neus of mijn hersenen.

Maar wat dan precies, en of dat een goed teken is, ook dat kunnen ze niet zeggen. Het geeft me wel moed dat mijn smaak is teruggekomen, hoewel ze daarvan ook zeiden dat ze niets konden garanderen. Dat gebeurde heel geleidelijk aan, eerst proefde ik de sterke smaken zoals kruiden en zout, langzaamaan kwamen er meer smaken bij en na een goed jaar proefde ik alles weer.

Het blijft dus een kwestie van geduldig zijn en afwachten. Maar er zijn lichtpuntjes. De studie uit Amerika, nieuwe onderzoeken

Het gekke is dat mijn smaak wel helemaal is veranderd. Vroeger lustte ik geen koffie, nu zou ik er de hele dag door kunnen drinken. En de zoete dingen waar ik vroeger zo dol op was, laat ik links liggen.

Ook dat is een raadsel voor de artsen, en ik zal wellicht nooit weten hoe dat komt, welk mechanisme daarachter zit en of het iets te maken heeft met het feit dat ik nog steeds niet ruik. Maar dat maakt ook niet zo veel uit. Ik ben allang blij dat ik weer kan proeven, dat ik niet ook dát kwijt ben.

Het blijft dus een kwestie van geduldig zijn en afwachten. Maar er zijn lichtpuntjes. De studie uit Amerika, nieuwe onderzoeken. De wetenschap evolueert snel, en mijn arts zei me onlangs nog dat de kennis over smaak- en geurverlies sinds corona echt wel in een stroomversnelling is geraakt. Ik blijf dus hoopvol. Ik moet en zal ooit weer die heerlijke geur van mijn kinderen kunnen ruiken.”