Column Marcel: Over verdriet dat genadeloos toeslaat
Rouw is een beest. Eentje met veel koppen. Het is een enkel woord dat voor het gemak is uitgevonden. Zodat mensen die zich afvragen wat er in godsnaam met je aan de hand is, waarom je zo chagrijnig bent, zo vervelend doet, zo verdrietig ook, kunnen zeggen: hij is aan het rouwen. Maar rouw is, merk ik nu, een half jaar na de dood van mijn broertje Mark, meer dan dat ene woord. Dat ene woord zegt feitelijk helemaal niks. Wat ik voel de laatste maanden is verdriet, pijn, woede, neerslachtigheid, lusteloosheid, eenzaamheid, angst. Op een bedje van ellende.
De eerste weken en zelfs maanden na de dood van een naaste drijf je voort op adrenaline. Wij hadden daarbij het geluk dat Sammie er was, een gloednieuwe baby die om aandacht, liefde en eten vroeg. Dat gaven we haar en daardoor was er weinig tijd over om iets anders te voelen dan stress en vermoeidheid. Rouw, nee, daar hadden we eventjes geen tijd voor.
“Na de dood van Mark dreven we verder op adrenaline. Rouwen, daar hadden we geen tijd voor. Tot nu”
Nu Sammie ruim acht maanden is – het lijkt evenzogoed gisteren, vinden jullie ook niet? – is er meer tijd. Ze slaapt minder overdag, maar ze vermaakt zichzelf vrij goed en het leven begint een ritme te krijgen. Ik vroeg me dan ook af waarom ik me de afgelopen periode zo verschrikkelijk voelde. Juist nu alles een plek begon te krijgen en Carlijn en ik ons min of meer hadden aangeleerd om min of meer capabele ouders te zijn, stortte ik in. Niet dat ik de hele dag loop te huilen, maar om nu te zeggen dat ik me geestelijk en lichamelijk fit voel; nee. Ik sport twee keer per week, ik drink weinig alcohol, ik probeer me te focussen op m’n werk, maar feit is: ik voel me beroerd. Lusteloos, angstig, verdrietig, het hele rijtje dat ik enkele zinnen geleden opnoemde. Dit is dus rouw, besefte ik vanochtend. Dit is het. Geen allesomvattend, simpel begrip, maar een mengeling van alle emoties die je liever niet beleeft. De ene dag met de nadruk op verdriet, de andere dag op woede of pijn of vermoeidheid. En soms alles samen, zoals vandaag.
Neem er de tijd voor, zeggen mensen. Want het ding met rouw is: ik ben niet de enige die het heeft. Er gaan elke dag mensen dood. Broers, zussen, dochters, zoons, ouders, opa’s, oma’s. Iedereen rouwt weleens, dus iedereen is ervaringsdeskundige, niemand ontkomt eraan. En jazeker, er de tijd voor nemen is goed. Probleem is echter dat ik die maar weinig kan vinden, die tijd. Carlijn werkt, ik ook, en de rest van de tijd wordt vrij ruim in beslag genomen door onze babydochter.
Het liefst zou ik naar Thailand gaan nu, samen met mijn gezin. Drie maanden op een tropisch eiland zitten en niks doen. Behalve dan van elkaar genieten en de tijd nemen voor ons rouwproces. Maar dat zit er bij ons niet in – zoals zeer waarschijnlijk bij de meesten van jullie niet. Dus ploeteren we door. Zoals, alweer, de meesten van jullie. We vechten tegen de wanhoop die soms de kop opsteekt, we verdrijven de angst die ons diep in de nacht af en toe bij de strot grijpt met een warme beker melk, we troosten elkaar, we hebben geduld, we geven elkaar ruimte, we begrijpen, omarmen, hebben lief.
Het heeft tijd nodig, dat weten we. Net zoals we weten dat het minder rauw wordt, die rouw. Op den duur. Dat is nog even niet zo. Het is er en het slaat ons af en toe in het gezicht. Hard. Een ongemeen felle klap die soms nog dagen nasuist. Over klappen gesproken: Sammie klapt in haar handjes, sinds kort, als wij daarom vragen. Dat helpt gek genoeg, dat soort malle kleine babydingen. Bijzonder dat zo’n klein wezen je door zo’n groot verlies kan slepen.
MARCEL LANGEDIJK IS…43 jaar / freelance journalist en schrijver / samen met Carlijn / sinds 2016 papa van dochter Sammie