Adem in, adem uit! 6 tips om je longen in topvorm te houden

Door Lien Lammar

02 apr 2024

Longen zijn van levensbelang, dus we dragen er maar beter zorg voor. Door je ramen en deuren af en toe wijd open te zetten, bijvoorbeeld. Want lief zijn voor je longen is echt zo moeilijk niet.

Vernuftig ademhalingsstelsel

Thérèse Lapperre, longarts en diensthoofd longziekten in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA): “Vanuit de luchtpijp vertrekken allemaal vertakkingen die we bronchiën noemen en die steeds kleiner in diameter worden. Aan het einde van die kleine buisjes zitten de longblaasjes. Via die blaasjes komt de ingeademde zuurstof in ons bloed en organen terecht en wordt koolstofdioxide, een afvalstof die via het bloed in onze longen terechtkomt, uitgeademd. Als de longblaasjes niet goed functioneren, of als bronchiën vernauwd geraken, kan het zijn dat je te weinig zuurstof binnenkrijgt, of dat er te veel koolstofdioxide in je lichaam achterblijft. In beide gevallen kun je heel ziek worden.”

Ademhalen gaat zo vanzelf – toch wanneer je gezonde longen hebt – dat we soms vergeten hoe vernuftig ons ademhalingsstelsel in elkaar zit.

6 tips voor gezonde longen

1. Stop met roken (of, beter nog: begin er nooit mee)

Elke sigaret die je rookt, is schadelijk voor je lichaam. Sigarettenrook bevat grote hoeveelheden koolstofmonoxide dat het zuurstofgehalte in je bloed doet dalen. Jarenlang roken verhoogt je risico op kanker met een factor 30 en is de belangrijkste risicofactor voor Chronisch Obstructieve Longziekte of COPD. Prof. dr. Thérèse Lapperre: “In het lijstje van meest voorkomende doodsoorzaken ter wereld staat COPD op de derde plaats. En toch kennen weinig mensen deze aandoening. COPD kán voorkomen bij niet-rokers, maar de meerderheid van de patiënten heeft een voorgeschiedenis van roken. Bij COPD zijn je luchtwegen chronisch ontstoken, waardoor ze vernauwen, en is er verlies van longblaasjes door schade, waardoor je last krijgt van kortademigheid.

Een ander typisch symptoom is de ‘rokershoest’ waarbij je veel slijmen ophoest. Van COPD kun je niet genezen: longblaasjes die kapot zijn, groeien niet opnieuw aan. Door te stoppen met roken, kun je wel voorkomen dat je longfunctie verder achteruitgaat, kan het hoesten en de kortademigheid minderen, en kun je minder opstoten van de ziekte krijgen. Het is dus nooit te laat om te stoppen met roken. Of met vapen, want ook in de damp van e-sigaretten zitten schadelijke deeltjes. Het is dus simpel: adem niets in wat niet in je longen thuishoort.

2. Jog niet tijdens de spits

Hoewel de luchtkwaliteit in ons land de laatste jaren wel verbeterd is, blijft het verkeer op onze wegen een van de grootste bronnen van fijnstof en andere schadelijke stoffen. Hou daar rekening mee wanneer je buiten gaat sporten, want dan adem je méér lucht in dan normaal. Vervuilde lucht verergert luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid en ook chronische longziekten zoals astma en COPD. Loop en fiets dus op rustigere en ‘groenere’ wegen, waar de concentratie aan fijnstof minder groot is.

Op de website van de Vlaamse Milieumaatschappij kun je de actuele luchtkwaliteit bekijken.

3. Adem in door je neus

De lucht die we inademen, is niet altijd zuiver. Om onze longen zo goed mogelijk te beschermen, heeft ons lichaam een aantal slimme filters voorzien. In onze neus, bijvoorbeeld. Schadelijke stofdeeltjes en bacteriën blijven voor een groot stuk kleven aan het slijmvlies en de trilhaartjes in je neus. Op die manier wordt ingeademde lucht zoveel mogelijk gezuiverd.

Tussen je 20 en 30 jaar zijn je longen in topvorm, daarna gaat de longfunctie geleidelijk aan achteruit.

4. Werk aan je weerstand

Hoe beter je natuurlijke weerstand, hoe beter je beschermd bent tegen ziektes en infecties. Een goede weerstand begint met een aangepaste levensstijl: gezonde voeding met veel groenten, voldoende slaap en een dagelijkse dosis beweging. Eet je gezond en gevarieerd, dan heb je geen nood aan extra voedingssupplementen of vitaminen. Ook ondergewicht en overgewicht zijn ongunstig voor longaandoeningen.

5. Bescherm je tegen stof

Draag een mondmasker als je thuis aan het bouwen of verbouwen bent. Doe dat ook als je in een sector werkt waar je met schadelijke stoffen in contact komt, zoals de bouw, metaal- of afvalindustrie. Met een FFP-stofmasker bescherm je je longen tegen stofdeeltjes bij het zagen of slijpen, en tegen schadelijke gassen en rook.

6. Zorg voor schone binnenlucht

Wist je dat de lucht die we binnenshuis inademen soms meer vervuild is dan de buitenlucht? Dat komt o.m. oor toxische stoffen zoals tabaksrook, stofdeeltjes, huidschilfers van mens en dier, schimmels door vochtschade, chemische gassen uit verf of nieuwe meubelen, schoonmaakmiddelen en openhaardvuur. Slechte binnenlucht kan hoesten, astma, allergieën en chronische bronchitis veroorzaken of verergeren.

Maak je huis regelmatig schoon – met producten die niet schadelijk zijn voor de gezondheid – en brand geen geurkaarsen of wierook. Zet twee keer per dag je ramen en deuren even wijdopen en zorg voor een goede ventilatie. Met een ventilatiesysteem, -roosters, of een raam op een kier kun je de binnenlucht de hele dag door verversen. Zeker in goed geïsoleerde – en dus sterk afgesloten – woningen is het belangrijk om verse buitenlucht naar binnen te halen.

Doe de blaastest

Als je tot een risicogroep behoort – als je rookt of astmapatiënt bent, bijvoorbeeld – doe je er goed aan om je longen regelmatig te laten nakijken. Dat kan eenvoudig met een longfunctietest zoals de ‘spirometrie’, een soort blaastest waarbij je een paar keer heel diep moet inademen en zo krachtig mogelijk weer uitademen. De resultaten geven een goed idee van je longinhoud en of er reden is tot ongerustheid. Er zijn huisartsen die zelf een longfunctietest uitvoeren, maar meestal word je doorverwezen naar het ziekenhuis.

Uit Libelle 42/2022