Knarsetanden: hoe ontstaat het en wat doe je eraan?

Door Jolien Thieleman

09 May 2023

Knarsetanden, ook wel bruxisme genoemd, kan vervelende symptomen met zich meebrengen. Dit moet je erover weten.

Wat is dat precies, knarsetanden?

Iemand die last heeft van knarsetanden, schuift de tanden krachtig over elkaar waardoor een knarsend geluid ontstaat. Het komt vooral ‘s nachts voor, en vrij veel zelfs, zowel bij kinderen en als bij volwassenen. Bij kinderen kan het spontaan verdwijnen.

Knarsen is dikwijls onschuldig, maar kan ook vervelende problemen opleveren, zoals slijtage aan je gebit, gevoelige of pijnlijke tanden, breuk van vullingen, kaakklachten, vergroting van de kauwspieren (door overmatig ontwikkelde kauwspieren) en slapeloosheid.

Wat zijn de oorzaken van knarsetanden?

De exacte oorzaak van tandenknarsen is moeilijk te achterhalen. Maar de volgende factoren worden er wel mee in verband gebracht, en meestal zijn er meerdere tegelijk in het spel:

erfelijkheid
slaapstoornissen
stress
angst
overmatig alcoholgebruik
druggebruik
roken
overmatig koffiegebruik
sommige medicijnen (zoals bepaalde antidepressiva, medicatie tegen ADHD, …)
bepaalde aandoeningen van het centraal zenuwstelsel (zoals parkinson of huntington)

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Om de diagnose te stellen, gaat je tandarts na of je je bewust bent van het knarsen. Hij of zij zal daarbij ook kijken naar de eventuele gevolgen voor je gebit, en dan voornamelijk naar de aanwezigheid van slijtage en afdrukken van de kiezen in de wang en tong. Dat zijn indirecte tekenen voor knarsen en klemmen.

Om daadwerkelijk vast te stellen dat je knarst, dien je een slaaponderzoek te laten uitvoeren. Tijdens een nacht in het ziekenhuis of in een gespecialiseerde slaapkliniek wordt tijdens de slaap met speciale apparatuur onder andere de spierspanning in de kauwspieren, ademhalingspatronen en hersenactiviteit geregistreerd.

Wat doe je eraan?

Achterhalen wat de oorzaak of uitlokkende factor is, is de eerste stap. Op die manier kun je er daadwerkelijk iets aan doen, al dan niet met gespecialiseerde hulp. Nog een paar tips:

Stop met roken en beperk alcohol- en koffiegebruik.
Probeer voldoende te ontspannen als je gestresseerd bent.
Zoek eventueel professionele hulp om beter te leren omgaan met stress en angst.
Als je vermoedt dat medicatie het probleem is, bespreek dan met je arts of er alternatieven bestaan.
Ga naar een kinesist die je oefeningen tegen tandenklemmen kan aanleren.
Tonen je tanden voortijdige slijtage of beschadiging aan? Dan kan de tandarts een opbeetplaatje voor je maken: een op maat gemaakt kunststofplaatje dat je ‘s nachts over de tanden schuift en beschermt tegen slijtage. Het kan er ook voor zorgen dat de spieractiviteit afneemt en de kauwspieren meer ontspannen.