Koudetherapie: wat doet het met je lichaam?

De traditionele nieuwjaarsduik, ijsbaden, koud douchen … steeds meer mensen wagen zich aan een flinke portie k-k-kou. En het wordt ook meer en meer in kuurvorm aangeboden, omdat het goed is voor lichaam en geest. Maar wat zijn nu juist de gezondheidseffecten van koudetherapie of cryotherapie op je lichaam? En kun je er zomaar mee beginnen? We vroegen het aan huis- en sportarts Servaas Bingé.

Brrr … koud zeg!

We vermijden het heel graag, die snijdende koude. En we vluchten in de koudste seizoenen van het jaar dan ook lekker naar binnen voor een warm, comfortabel gevoel. Maar je lichaam continu dat comfort geven, ook al voelt het lekker, is niet altijd even gezond. “Je lichaam langzaam, maar consistent laten wennen aan koude, aan dat kleine beetje discomfort – ook al is dat maar een paar seconden of minuten per dag – is al voldoende om je lichaam op heel veel vlakken een boost te geven”, zegt Servaas Bingé. “De voorwaarde is wel dat je het consistent doet. Het is net zoals sporten, het heeft geen zin om één keer iets te doen als je resultaat wilt bereiken.”

Dat koude een positieve impact heeft op de gezondheid is al lang wetenschappelijk bewezen. “Bij sporters maken we al tien jaar gebruik van ijsbaden na een training of wedstrijd. Het bevordert het herstel, voert afvalstoffen af en bevordert de elasticiteit van de bloedvaten. Dat is nodig, want sporters moeten vaak snel weer paraat zijn, zoals wielrenners voor een volgende etappe de dag nadien bijvoorbeeld”, gaat dokter Bingé verder.

De voordelen van koude(therapie)

Moet iedereen dan het ijsbad in? “Dat hoeft natuurlijk niet”, aldus dokter Bingé. “Je kunt ook al met kleine stapjes, bijvoorbeeld dagelijks een paar seconden op een lagere temperatuur afdouchen of in de winter eens even in je T-shirt naar buiten gaan, een verschil maken. Als je dat consequent doet, geef je je lichaam subtiele stressprikkels dat het niet gewoon is en vergroot je je veerkracht, zowel fysiek als mentaal.

Concreet zijn er een aantal duidelijke gezondheidseffecten:

• het immuunsysteem wordt sterker: verschillende studies tonen aan dat koudetherapie ervoor zorgt dat je minder snel ziek wordt van banale virussen. En er zijn ondertussen zelfs aanwijzingen dat het de kans op kanker zou verkleinen.
• het metabolisme verhoogt: uit onderzoek blijkt ook dat je stofwisseling sneller gaat werken, waardoor je sneller calorieën verbrandt. Een temperatuur tussen 18 en 19 graden Celsius blijkt de perfecte temperatuur.
• het hormonale systeem vaart er wel bij: koude zorgt ervoor dat je hormonale huishouding optimaler werkt en dat er meer endorfines aangemaakt worden. Wat dan weer je (mentale) veerkracht stimuleert.
• de bloedcirculatie is beter.”

Ook op mentaal vlak heeft koudetherapie zijn nut. “Doordat je lichaam die stressprikkels geeft, krijg je een neurologisch effect. Want op dat moment maken je hersenen nieuwe bedradingen aan, waardoor je steeds veerkrachtiger wordt en minder gevoelig voor (koude)prikkels. Je kunt met andere woorden je grenzen verleggen als je koudetherapie consequent aanpakt.”

Koudetherapie: hoe begin je eraan?

“Als je met koudetherapie wilt starten, is het altijd raadzaam om eerst je arts te consulteren. Mensen met een goede gezondheid kunnen er doorgaans zonder problemen mee beginnen. Bij mensen met bepaalde aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten en diabetes, is voorzichtigheid sowieso geboden, zeker als het gaat om harde koudeprikkels zoals ijsbaden.

Maar als je bepaalde winterkwaaltjes hebt, zoals wintertenen, kunnen wisselbaden – dus afwisselend koud en warm – erg deugddoend zijn. En is koudetherapie dus zeker een aanrader.

Mijn tips:

1. Start met kleine stapjes: ga bijvoorbeeld onder een warme douche staan, maar zet de kraan geleidelijk aan een beetje kouder. Dat hoeven zelfs geen minuten te zijn, een paar seconden zijn al voldoende.
2. Wat een lichaam aankan is voor iedereen anders, dus zoek naar wat jou nét dat beetje discomfort geeft.
3. Doe wat je dagelijks kunt doen: bijvoorbeeld een koudere douche of een paar minuutjes wandelen in je T-shirt in hartje winter.
4. Hou vol, want na een of twee weken is je lichaam al gewoon aan de nieuwe prikkels en kun je je grens (eventueel) weer verleggen. Zo kunnen zelfs mensen met bepaalde aandoeningen ook stilaan hun lichaam laten wennen en naar hun doel toewerken.”

Met dank aan Servaas Bingé, arts en auteur van o.a. Immuun – Blijf gezond, bewaak je weerstand/16:8 – intermittent fasting / De Klik – de beste versie van jezelf worden (op 20 december 2022 in de boekhandel).

Lees ook:

• Vitamine D-tekort: welke invloed heeft het op je gezondheid en wat doe je eraan?
• Je immuunsysteem: wat is het en hoe werkt het?
• Mentale gezondheid: hoe herken je iemand die niet goed in z’n vel zit?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!