Lekker glutenvrij: 12x meelsoorten die je wél kunt gebruiken
Mmmm, brood, taart of cake van de bakker, of zelfgemaakt. Zo lekker! Helaas is al dat bakken met een glutenintolerantie geen koud (kook)kunstje. Of, dat denk je. Deze glutenvrije meelsoorten kun je wél gebruiken voor het bereiden van al dat lekkers! Glutenvrij genieten? Ja, dat kan dus!
Wat is gluten?
Gluten is een verzamelnaam voor eiwitten die voorkomen in verschillende graansoorten zoals tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Ze werken als lijm, zodat het deeg van je brood bijvoorbeeld goed ‘plakt’ en het brood vervolgens kan rijzen en gisten.
Maar gluten wordt ook gebruikt als bindmiddel in soep, saus, pasta en veel meer. Heel wat van onze voedingsmiddelen zijn dus niet glutenvrij. Denk maar aan brood, pizzadeeg, pasta, koekjes, taart en crackers.
Glutenintolerantie versus -allergie
Minder fijn nieuws voor mensen die glutenintolerant of glutensensitief zijn. Maar wat is nu precies het verschil?
Coeliakie (glutenintolerant)
Een glutenintolerantie – ook wel coeliakie genoemd – is een auto-immuunziekte waarbij je darmen niet tegen gluten kunnen. Gluten worden normaal gezien makkelijk verteerd in het maagdarmkanaal, maar voor mensen met coeliakie is dat niet het geval. Van zodra ze voedsel eten met gluten, reageert hun immuunsysteem met antistoffen, en dit zorgt op zijn beurt voor een beschadiging van de dunne darm. Zelfs sporen van gluten door kruisbesmetting volstaan om hevige lichamelijke klachten op te wekken, zoals:
- vermoeidheid;
- een opgeblazen gevoel;
- migraine;
- diarree;
- buikpijn
- ….
Glutensensitiviteit
Bij een glutensensitiviteit worden de darmen niet beschadigd. Op die manier is het tijdens onderzoek duidelijk af te leiden of iemand al dan niet coeliakie heeft. De klachten bij een glutensensitiviteit zijn gelijkaardig als bij een coeliakie.
Zo herken je een glutenvrij product:
Beter voorkomen dan genezen, dus! Gelukkig zijn er intussen heel wat glutenvrije producten op de markt gebracht, en die herken je zo:
- Op de verpakking staat ‘glutenvrij‘: volgens de warenwet mag een product de term ‘glutenvrij’ dragen wanneer een product minder dan 20 milligram gluten per kilo bevat.
- Of ze dragen het glutenvrije label, een doorstreepte aar (1): het label kan zowel wijzen op een product dat geen gluten als ingrediënt bevat als op een product dat in een volledig glutenvrije omgeving is gefabriceerd.
Let op! Soms kan een product sporen van gluten bevatten, of is het geproduceerd in een omgeving waar gluten aanwezig is. Bijvoorbeeld: haver bevat geen gluten, maar er kan wél sprake zijn van kruisbesmetting, doordat het gemaakt is in een omgeving waar tarwe, gerst of rogge aanwezig is. Fabrikanten geven dit aan als ze niet 100% kunnen garanderen dat een product volledig glutenvrij is.
12x glutenvrije meelsoorten
Een glutenvrij dieet betekent echter niet dat je ook maar iets hoeft te missen. Met deze 12 glutenvrije meelsoorten kun je alsnog heel wat lekkers maken:
Amandelmeel
Amandelmeel is één van de meest gebruikte graan- en glutenvrije meelsoorten. Het bestaat uit gemalen amandelen zonder velletje, waardoor je eigenlijk de volledige amandel opeet zonder dat er gezonde voedingsstoffen verloren gaan.
Zo gebruik je het:
- Bak je met dit type meel? Neem dan zeker een extra ei. Het beslag zal dikker zijn, en je eindproduct bijgevolg wat steviger.
- De verhouding is hetzelfde als bij tarwemeel, nl. 1:1.
Boekweitmeel
Boekweit is geen graan, maar eetbaar zaad van een plant. Het heeft een rijke aarde-achtige smaak, en is ideaal om broden mee te bakken.
Zo gebruik je het:
- Combineer boekweitmeel met andere glutenvrije meelsoorten voor het beste resultaat, zoals volkoren rijstmeel.
- Het resultaat kan ietwat kruimelig zijn, door het gebrek aan gluten.
Sorghummeel
Sorghummeel wordt gemaakt van een oude graansoort die van nature glutenvrij is, en al meer dan 5000 jaar bestaat! Het wordt beschouwd als de op vier na belangrijkste graansoort ter wereld.
Zo gebruik je het:
- Sorghummeel heeft een milde, zoete smaak.
- Omdat het meel redelijk zwaar en compact is, wordt het vaak gemengd met andere glutenvrije meelsoorten. Of gebruik het in recepten waarvoor je maar een beetje meel nodig hebt!
Amarantmeel
Net als boekweit is amarant een pseudograan.
©tetep_cs via Pixabay- De zaadjes smaken lichtzoet, met een nootachtige smaak.
- Amarantmeel kan 25% van het tarwemeel vervangen, maar moet bij het bakken wel met andere meelsoorten gemengd worden.
Volkoren rijstmeel
Volkoren rijstmeel wordt gemaakt van gemalen bruine rijst.
Zo gebruik je het:
- Rijstmeel wordt vaak gebruikt om noedels of pasta te maken, en het kan met andere glutenvrije meelsoorten worden gemengd voor brood-, koek- en cakerecepten.
- Daarnaast kun je ’t ook gebruiken voor een roux, om sauzen te binden, en om te paneren.
Havermeel
Haver is van nature glutenvrij en kan gemalen worden tot meel. Het heeft meer smaak dan ‘gewoon’ meel, en heeft een ietwat kruimelige textuur.
Zo gebruik je het:
- Vanwege het gebrek aan gluten zul je sommige ingrediënten wat moeten aanpassen om een licht en luchtig baksel te krijgen.
Maïsmeel
Maïs bevat geen gluten en veel zetmeel, suikers, vetten en eiwitten, wat het een prima energieleverancier maakt. Maïsmeel bestaat uit min of meer grof gemalen witte gedroogde maïskorrels. Je kunt het meel gebruiken in koekjes, gebak en brood.
Zo gebruik je het:
- Maïsmeel komt het best tot z’n recht in combinatie met andere glutenvrije meelsoorten.
Kikkererwtenmeel
Kikkererwten zijn één van de meest eiwitrijke peulvruchten. De kikkererwt is een geel, rond peulvruchtje met een nootachtige smaak en is wereldwijd populair.
Zo gebruik je het:
- Kikkererwtenmeel wordt in het Midden-Oosten en India het vaakst gebruikt voor het bereiden van falafels en papadums.
Kokosmeel
Kokosmeel wordt gemaakt van gedroogd kokosvruchtvlees.
Zo gebruik je het:
- Kokosmeel is heel gelijkaardig aan tarwemeel, voor de bereiding van broden en gebak.
- Denk er wel aan dat kokosmeel veel meer water absorbeert dan gewoon meel.
- Benieuwd hoe je kokosmeel zelf maakt? Ontdek het hier!
Tapiocazetmeel
Tapiocazetmeel wordt gemaakt van de zetmeelachtige vloeistof die uit de Zuid-Amerikaanse cassavewortel wordt gewonnen.
Zo gebruik je het:
- Tapiocazetmeel wordt als verdikkingsmiddel in soepen, sauzen en taarten gebruikt en heeft niet veel smaak of geur.
- Het kan ook worden gebruikt in combinatie met andere glutenvrije meelsoorten in broodrecepten.
Chufameel (tijgernotenmeel)
Chufameel – ook wel tijgernotenmeel genoemd – wordt niet van noten gemaakt, maar van kleine wortelgroenten die in Noord-Afrika en het Middellandse zeegebied groeien.
Zo gebruik je het:
- Chufameel heeft een zoete en nootachtige smaak die het goed doet in baksels.
- Door de zoete smaak heb je minder suiker nodig voor je gerecht.
- Het is wel wat grover dan witmeel en het eindresultaat zal vaak wat meer stevigheid hebben.
Cassavemeel
Net als tapiocazetmeel wordt cassavemeel gemaakt van de zetmeelrijke wortel van de Zuid-Amerikaanse cassave of yucca.
Zo gebruik je het:
- In tegenstelling tot tapiocazetmeel, wordt cassavemeel gemaakt door de hele wortelknol te vermalen en te drogen. Het meel is gluten-, graan- en notenvrij.
- Het lijkt nog het meest op bloem, en kan goed worden toegepast in recepten waarin gewoon meel of bloem nodig is.
- Het heeft een neutrale smaak en is goed verteerbaar.
Veel glutenvrije meelsoorten vereisen enige aanpassingen in je recepten, of er zijn meerdere soorten glutenvrije meelsoorten nodig om een lekker resultaat te krijgen. Zoek goed uit wat voor jouw recept nodig is. Als je dus glutenvrij meel kiest, vergelijk dan de voedingsstoffen, de smaak en de samenstelling van je recept voordat je een keuze maakt!
14x lekker glutenvrij koken
Hartig
Zoet
Meer informatie over glutenvrij leven en over de producten die wel of niet veilig zijn, vind je op de website van de Vlaamse Coeliakievereniging.
Bron: coeliakie.be, kitchn, gezondheidenwetenschapr, ahealthylife.nl. Beeld: GettyImages
Nog meer over intoleranties:
- Lactose-intolerant? Deze 9 kaassoorten mag je wél eten!
- Voedselallergie of –intolerantie: wat is het verschil?
- “Ik heb vaak last van een opgezwollen buik, wat kan ik hieraan doen?”
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!