Werken tot aan je pensioen: zo hou je het vol

Door De Redactie

De meerderheid van de Vlamingen ziet het niet zitten om tot z’n 67ste te werken, en wil dat de pensioenleeftijd weer verlaagt naar 65. Dat bleek eerder deze week uit een onderzoek van de VRT en De Standaard. Nochtans zijn er een aantal manieren om het anders te bekijken, volgens deze experts én lezeressen. 

Tot je 67ste werken? Liever niet

Op je 55ste ophouden met werken en de vruchten plukken van gedane arbeid? De twintigers en dertigers van vandaag geloven er allang niet meer in. De tijd dat tram 5 ook je pensioenformulieren met zich meebracht, is voorbij: het optrekken van de pensioenleeftijd naar 67 jaar vanaf 2030 werd een feit onder de regering-Michel.

Maar uit de politieke barometer van de VRT en De Standaard blijkt nu dat wij Vlamingen helemaal geen fan zijn van die maatregel. Driekwart wil dat de pensioenleeftijd opnieuw verlaagd wordt naar 65 jaar. Slechts 19 procent van de Vlamingen gaat ermee akkoord dat de pensioenleeftijd op 67 blijft; de overige 6 procent schommelt daartussenin.

 

Waarom langer werken niet onlogisch is

Nochtans is het niet onlogisch dat we met z’n allen langer gaan werken, vertelde Sarah Vansteenkiste, coördinator van het kenniscentrum Steunpunt Werk van de KUL Leuven, eerder al in ons Libelle magazine. “We leven steeds langer. Op een halve eeuw tijd is de gemiddelde levensverwachting met bijna tien jaar gestegen. We worden allemaal ouder, wat ook hogere kosten voor de sociale zekerheid met zich meebrengt. Die kun je niet blijven betalen als iedereen stopt met werken op zijn vijftigste.”

Goede redenen om langer te werken

Allemaal goed en wel, maar het is duidelijk dat niet iedereen staat te springen om langer aan de slag te blijven. Voor veel mensen klinkt dat als een straf, maar ook in die mentaliteit moet verandering komen, vindt Sarah Vansteenkiste. “We werken in de eerste plaats om geld te verdienen, maar daarnaast zijn er tal van andere motivaties die een rol spelen. Door langer te werken, blijf je je zinvol voelen, wat je mentaal gezond houdt.

Ook sociale contacten zijn een drijfveer. Mensen verliezen vaak een heel netwerk wanneer ze op pensioen gaan. Er zijn studies waaruit blijkt dat mensen die op pensioen gaan niet altijd gelukkiger zijn dan toen ze aan het werk waren. Sommigen worden zelfs ongelukkiger omdat ze niet weten wat ze moeten aanvangen met de tijd die vrijgekomen is, of omdat ze in een isolement terechtkomen.”

Je moet willen, maar ook kúnnen

Langer wíllen werken is niet genoeg, het moet natuurlijk ook kúnnen. Sarah Vansteenkiste: “De fysieke arbeidsomstandigheden moeten aangepast zijn aan je leeftijd. Werkgevers moeten oudere werknemers de kans geven om te blijven werken en hun kennis te blijven inzetten, al dan niet in een aangepaste functie. Op dat gebied kan er nog veel verbeteren. Het aantal mensen dat in arbeidsongeschiktheid terechtkomt, is de laatste jaren aan het stijgen.

Niet iedereen is fysiek of mentaal in staat om langer te werken. Dat is de grote uitdaging waar we voor staan: mensen niet alleen aanmoedigen om te blijven werken, maar er ook voor zorgen dat dat lukt. Dat is niet alleen je eigen verantwoordelijkheid, maar ook die van werkgevers en van de maatschappij.”

Expert Sarah Vansteenkiste: “Werkgevers moeten oudere werknemers de kans geven om te blijven werken en hun kennis te blijven inzetten, al dan niet in een aangepaste functie.”

Hoe doen ze dat in het buitenland?

• In 2015 was in ons land 44% van de mensen tussen 55 en 64 jaar nog aan de slag. In Nederland daarentegen is 61,7% van de 55-plussers nog aan het werk, in Duitsland maar liefst 66,2%.

• In Zweden werken de mensen langer – gemiddeld 41 jaar, tegenover gemiddeld 32 jaar in België – maar zijn zestigplussers wél gelukkiger. Hoe komt dat? Werken wordt in Zweden heel positief benaderd, met de nadruk op jobinhoud, opleiding en autonomie. Die dingen maken werknemers gelukkiger dan een hoger loon, meer verlof of een vervroegd pensioen, waardoor Zweedse senioren graag én langer werken.

• In het Verenigd Koninkrijk schrijven artsen geen ziektebriefjes meer uit, maar ‘fit notes’. Dokters zijn er verplicht om op te schrijven wat een zieke persoon allemaal nog wél kan op het werk in plaats van wat hij of zij niet meer kan. Geen pleidooi om jezelf kapot te werken, wél een positieve manier om mensen met gezondheidsproblemen aan te moedigen om aan het werk te blijven.

5x hét geheim voor meer werktevredenheid

“Heel veel mensen met een burn-out of een bore-out zijn vijftigers die nog lang moeten werken en zich afvragen hoe ze dat zullen doen”, aldus arbeidspsycholoog en loopbaancoach Dorien Zelderloo. “Maar je kunt ook zélf heel wat doen om lang en gelukkig aan de slag te blijven.”

1. Weet wat je wil (en maak dat duidelijk)

“Wat heb jíj nodig om een gelukkige werknemer te zijn? Die vraag is heel belangrijk, of je nu een fabrieksarbeider, arts of meubelmaker bent”, zegt Dorien Zelderloo. “Vertrek van wat jíj wil en spreek die verwachtingen ook uit. Je dénkt misschien dat je baas weet waar jij energie of voldoening uit haalt, maar dat is niet altijd zo. Stel zelf een aantal aanpassingen voor waardoor je je beter zou voelen. Je zult zien dat er vaak meer mogelijk is dan je denkt. Wil je toch veranderen van werk, stel dan voor jezelf een duidelijk loopbaandoel, hoe klein of groot dat ook is.”

2. Durf te veranderen

Dorien Zelderloo: “De tijd dat je een bedrijf binnenstapte om er 40 jaar te blijven werken, is voorbij. Waarom zou je werkleven geen aaneenschakeling kunnen zijn van verschillende loopbanen, waarbij je telkens opnieuw piekt en weer opnieuw begint? Waarom zou je het als vaste werknemer niet eens kunnen proberen als zelfstandige? Of met je expertise uit de privésector naar de publieke sector trekken.”

“Durf te veranderen, zeker als de mogelijkheden binnen je eigen job op zijn. Te veel mensen blijven zitten in iets wat hen ziek maakt. Maar ik realiseer me ook wel dat het niet simpel is. De tussenschotten tussen verschillende sectoren zijn vaak heel strikt. Ook daar zou van bovenaf verandering in moeten gebracht worden.”

3. Zorg voor jezelf

“Stel grenzen, zodat je de tijd en ruimte vindt om tot rust te komen. Zeker voor mensen in de zorgsector kan dit een belangrijk advies zijn”, meent Dorien Zelderloo. “Zij zijn vaak heel aandachtig voor anderen, maar zetten zichzelf altijd op de laatste plaats. Mooi, maar je doet jezelf er niet altijd een plezier mee. Leg jezelf ook niet te veel druk op. Moet je als dertiger een huis kopen én die topjob vinden én kinderen krijgen? Is het wel haalbaar om als vijftiger voor je kleinkinderen te willen zorgen én voor je ouders én voluit voor je job te gaan? We moeten heel veel, vooral van onszelf, met het gevaar dat we onszelf voorbij lopen. Durf keuzes te maken.”

Loopbaancoach Dorien Zelderloo: “Leg jezelf niet te veel druk op. Is het haalbaar om als vijftiger voor je kleinkinderen te willen zorgen én voor je ouders én voluit voor je job te gaan?”

4. Kijk positief naar je werk

Dorien Zelderloo: “Werken wordt nog al te vaak beschouwd als iets wat je zo weinig mogelijk moet doen. We associëren werken met stress, terwijl het zoveel meer is dan dat. De juiste job kan je energie, kracht en houvast geven. Dat geldt zowel voor hooggeschoolde als voor laaggeschoolde werknemers. Ons werk maakt deel uit van onze identiteit, en zorgt voor status, ontplooiing en perspectief. Het wordt hoog tijd om naar ‘werken’ te kijken als een bron  van positieve dingen – in normale, gezonde omstandigheden dan toch.”

5. Al gehoord van jobrotatie?

Jobrotatie is een doorschuifsysteem waarbij medewerkers in een team of afdeling om de zoveel tijd onderling van plaats wisselen. Zo voeren ze afwisselend verschillende functies en takenpakketten uit. “Vooral voor werknemers die laaggeschoold zijn of meer routineus of technisch werk uitvoeren, kan dit een oplossing zijn,” zegt arbeidspsychologe Dorien Zelderloo. “Jobrotatie doet lichamelijke klachten dalen, verhoogt de concentratie en productiviteit en vermindert het maken van fouten. Allemaal positieve effecten die invloed hebben op het werkplezier van mensen.”

Langer werken: zo denken deze lezeressen erover

  • “Ik ben poetsvrouw en heb de pech om tot mijn 67 te ‘mogen’ werken. Dat zie ik me echt niet zo lang volhouden. Ik heb nu al last van artrose. Maar aan die dingen denken de heren en dames ministers niet.” (Heidi, 49)
  • “Nog voor ik 18 was, ben ik beginnen werken. Ik heb nooit één dag gestempeld, nooit ‘op ziekenkas’ gestaan en zelfs nooit zwangerschapsverlof of ouderschapsverlof genomen. Als ik 60 ben, zal ik 42,5 jaar voltijds gewerkt hebben. Mag ik dan alsjeblieft met pensioen?” (Lieve, 58)
  • “Ik mag – of moet – nog twintig jaar werken. In de juiste ergonomische omstandigheden én in een job die rekening houdt met mijn lichamelijke en mentale capaciteit, lijkt me dat zeker haalbaar. Ik zou graag mijn steentje blijven bijdragen.” (Marie Laure, 47)
  • “Ik werk als verpleegkundige in een rusthuis. Ik denk niet dat niemand uit onze sector het ziet zitten om tot 67 jaar te werken.” (Peggy, 39)
  • “Ik doe poets- en strijkwerk én werk op zondag nog bij in de horeca. Op pensioen gaan zal nog niet voor meteen zijn: als alleenstaande is het niet gemakkelijk om rond te komen. Gelukkig doe ik mijn job graag. Het geeft voldoening om te weten dat je werk gewaardeerd wordt.”(Anne-Marie, 62)
  • “Ik werk al 30 jaar bij een bank. In mijn loopbaan heb ik de stress alleen maar zien toenemen. Meer werk met minder mensen, extra opleidingen volgen in je vrije tijd in plaats van tijdens de werkuren… Er wordt steeds meer flexibiliteit gevraagd. Ik klaag niet, het zal overal wel zo zijn. Maar soms vraag ik me af: hoe lang kan een mens dit nog volhouden?” (Leen, 54)
  • “Als je je job graag doet en je kunt eventueel een dag minder gaan werken, waarom zou dat dan niet lukken?” (Ingrid, 60)
  • “Eerlijk gezegd, ik heb er geen probleem mee om langer te moeten werken. Dat is nu eenmaal de realiteit. Als we onze levensstandaard willen aanhouden, zullen we wel moeten.” (Anneleen, 36)
  • “Als verpleegkundige op een intensieve dienst weet ik zeker dat mijn laatste werkjaren zwaar zullen zijn. Ik zal de ‘jonkies’ niet kunnen volgen. Ik hoop dat de hoofdverpleegkundige aangeeft wanneer het tijd is om aan een carrièreswitch te denken.” (Bérengère, 34)
  • “Ik werk in de logistiek en hoop mijn job nog lang te kunnen doen, maar als ik nu al elke vezel in mijn lichaam voel na een werkdag, vrees ik daar soms voor…” (Emilie, 35)
  • “Ik denk nog lang niet aan mijn pensioen, maar het zou me niet verbazen als ik tot mijn zeventigste zal moeten werken.” (Tamara, 32)
  • “Langer werken? Als mijn gezondheid het toelaat, met veel plezier!” (Karin, 47)
  • “Ik probeer het positief te bekijken. Werken houdt me jong. Ik werk minder uren en ben als verpleegster overgeschakeld naar een dagdienst. Daar werk ik nu als creatief therapeut, wat fysiek minder zwaar is.” (Yolande, 61)

Tekst: Lien Lammar(Libelle Magazine) – Bronnen cijfermateriaal: Steunpunt Werk, www.steunpuntwerk.be – Foto: Getty Images

Ook interessant:

Partner Content

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."