10 vragen over je hartslag beantwoord door de huisarts
Elke dag klopt ons hart zo’n 100.000 keer, zonder dat we er ons bewust van zijn. Toch hou je die hartslag beter in het oog, vertelt huisarts Tom Teulingkx.
1. Wat is een hartslag eigenlijk?
Sport- en huisarts Tom Teulingkx: “Je hartslag is de frequentie waarmee je hart bloed pompt in je lichaam. Ons hart werkt immers als een pomp: eerst stroomt het vol met bloed, daarna trekt de hartspier samen om dat bloed rond te stuwen in je hele lichaam. Dat samentrekken is je hartslag, het ‘kloppen’ dat je voelt en hoort in je borst. Per minuut pompt je hart zo’n 5 liter bloed. Al het bloed in je lichaam passeert dus iedere minuut door je hart.”
2. Hoe kun je die het best meten?
Dr. Teulingkx: “Het beste moment om je hartslag in rust te meten is ’s ochtends, een paar minuten nadat je wakker bent geworden en nog in bed ligt. Het makkelijkst is om je wijs- en middelvinger opzij tegen je hals of pols te leggen en dan gedurende een halve minuut het aantal hartslagen te tellen. Als je dat getal maal twee doet, krijg je het aantal hartslagen in rust per minuut. Heb je een sporthorloge of activiteitstracker? Dan kun je je uiteraard daarop baseren. Dergelijke toestellen, zonder borstband, geven een vrij accuraat beeld.”
3. Is het nuttig om je hartslag te kennen?
Dr. Teulingkx: “Zeker wel. Ken je je normale hartslag in rust, dan kun je ook vrij snel afwijkingen opsporen. Er zijn namelijk heel wat zaken die invloed hebben op je hartslag. Denk aan emotionele gebeurtenissen, stress, oververmoeidheid, maar ook onderliggende aandoeningen of ziektes. Het is dus goed om je hartslag geregeld opnieuw te meten. Zo krijg je een langetermijnperspectief en merk je afwijkingen ook meteen op.”
4. Kan je hartslag ook erg laag zijn? En is dat oké?
Dr. Teulingkx: “Over een te lage hartslag maken we ons meestal niet zoveel zorgen. Meestal hangt dat samen met sportgewoontes. Profwielrenners hebben bijvoorbeeld een hartslag rond de 40 à 50 slagen per minuut. Door te sporten wordt je hart namelijk groter en moet het dus minder frequent pompen om het bloed rond te krijgen. Eigenlijk is zo’n verlaagde hartslag positief: het wijst erop dat je op een gezonde manier aan het sporten bent. Wanneer je niét sport en je hartslag daalt plots, wijst dat mogelijk wel op een onderliggend probleem. Bijkomend onderzoek is dan wel nodig.”
5. Is die bij iedereen hetzelfde?
Dr. Teulingkx: “Nee, ieder heeft zijn eigen ritme. Je hartslag is dan ook deels genetisch bepaald. Maar hij is ook onderhevig aan allerlei factoren. De grootte van je hart, bijvoorbeeld. Hoe groter je hart, hoe minder pompbewegingen er nodig zijn om dezelfde hoeveelheid bloed rond te stuwen.
Kinderen onder de twaalf jaar hebben daarom een veel hogere hartslag dan volwassenen. Ook vrouwen hebben een kleiner hart. En dan zijn er nog externe factoren. Zo verlaagt sporten je hartslag en zorgen stress, vermoeidheid, emoties en bepaalde voedingsmiddelen (denk aan cafeïne) voor een hogere hartslag. Ook aandoeningen, zoals een snel of traag werkende schildklier, hebben invloed.”
6. Wat is een normale hartslag in rust?
Dr. Teulingkx: “Voor volwassenen ligt de gemiddelde hartslag in rust tussen de 50 en 70 slagen per minuut. De hartslag van een embryo is dan weer zo’n 160 slagen per minuut. De eerste hartslag in het embryo is er al na 16 dagen.”
7. Hoe haal je een te hoge hartslag naar beneden?
Dr. Teulingkx: “Dat hangt sterk af van de oorzaak. Is je verhoogde hartslag te wijten aan externe factoren zoals cafeïne of stress, dan zal hij dalen als die wegvallen. Ligt een aandoening aan de basis, dan kan medicatie soelaas bieden. En als geen van die zaken van toepassing is, heb je misschien van nature een hoge hartslag in rust. Dat kan op zich geen kwaad. Maar laat een afwijkende hartslag wel altijd onderzoeken.”
8. Zijn hartkloppingen problematisch?
Dr. Teulingkx: “Je kunt inderdaad niet enkel een hoge of lage hartslag hebben, maar ook een onregelmatige hartslag. Je hart klopt dan met andere woorden niet continu in hetzelfde ritme.
Hartkloppingen of een onregelmatige hartslag is altijd reden voor bijkomend onderzoek. Meestal is het gewoon onschuldig, maar er kan toch meer aan de hand zijn. Is je hartslag onregelmatig én verhoogd? Dan loop je het risico op hartaandoeningen.”
9. Wanneer is je hartslag te hoog?
Dr. Teulingkx: “Grofweg spreken we van tachycardie als je hartslag in rust boven de 100 gaat. Maar dat cijfer is relatief. Iemand die normaal een hartslag van 60 heeft en plots naar 90 gaat, heeft ook een sterk verhoogde hartslag. Tachycardie is meestal een reden voor verder onderzoek. Het kan te maken hebben met onderliggende problemen, zoals oververmoeidheid, ziekte met koorts, schildklierafwijkingen of een hartaandoening.”
10. Hoe zit het met je hartslag tijdens het sporten?
Dr. Teulingkx: “Als je een inspanning doet, gaat je hart sneller slaan. En aangezien je hart een spier is, wordt het sterker en groter. Ook de zenuwbanen in en rondom het hart gaan efficiënter werken als je regelmatig sport. Recreatief sporten en beweging zijn dus gezond voor je hart en helpen zelfs om hart- en vaatziekten te voorkomen. Je hartslag is daarnaast een objectieve parameter om je training te optimaliseren. Train je in de juiste hartslagzones – tussen 60 en 70 procent van je maximale hartslag – dan stimuleer je de vetverbranding én krik je je conditie op.”
Intensieve sportbeoefening gaat dan weer gepaard met hogere risico’s voor een aantal hart- en vaatziekten. Ben je boven 45 jaar en wil je intensief sporten? Dan ga je best even bij een arts voor een check-up voor je start.
Bereken je maximale hartslag…
Dr. Teulingkx legt uit hoe je je maximale hartslag kunt berekenen: “De vuistregel om je maximale hartslag te berekenen, is 220 min je leeftijd. Maar die rekensom is maar voor zo’n 60 procent van de mensen accuraat. Wil je een precies beeld, dan kun je een inspanningstest doen bij een sportarts of zelf een inschatting maken. Dat laatste kan door kort en zeer intensief te bewegen. Loop of fiets bijvoorbeeld eens een steile helling op en kijk hoe hoog je hartslag maximaal gaat. Doe dat wel alleen als je gezond bent.
… en sport tussen 60 en 70% van je hartslag
Sporten doe je best in de zone tussen 60 en 70 procent van je maximale hartslag. Is die 180, dan zou je tijdens het sporten tussen 108 en 126 moeten zitten. Op die manier kan je hart zich goed aanpassen, bouw je conditie op en stimuleer je ook je vetverbranding.
Waarom is die hartslagzone zo belangrijk?
Dat dat belangrijk is, merk je als sportarts bijna dagelijks in de praktijk. We krijgen veel mensen over de vloer die regelmatig sporten, maar niet vooruitgaan. Vaak zijn dat bijvoorbeeld vrouwen die joggen. Reden is dat er in te hoge hartslagzones wordt gesport. Train je ‘in het rood’, dan kan je hart niet de nodige aanpassingen doen om je uithoudingsvermogen te verbeteren en wordt je conditie zelfs slechter. De oplossing? Trager en minder intensief sporten, aan een lagere hartslag.”
Met dank aan dr.Tom Teulingkx.
Bron: Hartcentrumkortkrijk.be
Van deze artikels gaat je hartje sneller slaan:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!