De nutriscore: wat betekent het (en moet je er rekening mee houden?)

Door Karen Baert

13 apr 2024

De nutriscore vind je op bijna elke verpakking in de supermarkt. Het kleurrijke label wil consumenten helpen om gezondere keuzes te maken op het vlak van voeding. Maar hoe moet je die nutriscores nu juist interpreteren? En moet je er écht rekening mee houden?

Wat is de nutriscore?

Het Franse Nutritional Epidemiology Research Team ontwikkelde enkele jaren geleden de nutriscore, een systeem van kleurencodes die aangeven hoe gezond een product is op basis van de voedingswaarde. Sinds 2018 wordt het ook in België gebruikt.

Elk product krijgt een bepaalde score, bestaande uit een letter en een kleur. Daarbij is A (donkergroen) de meest gezonde keuze, en E (rood) de minst gezonde keuze. De score staat meestal beneden in een hoekje op de verpakking.

Hoe wordt de nutriscore bepaald?

De nutriscore wordt bepaald aan de hand van verschillende factoren. De Franse uitvinders ontwikkelden een algoritme waarbij positieve eigenschappen (gehalte aan eiwit, vezels en fruit, groenten, noten) en negatieve eigenschappen (gehalte aan energie, suikers, verzadigd vet, natrium) tegenover elkaar worden afgewogen om uiteindelijk tot één score te komen.

Zo kan het zijn dat een product met veel eiwitten en vezels toch een mindere nutriscore krijgt omdat het ook veel suikers en verzadigde vetten bevat.

Waarom is het label nodig?

Hoewel je ook de voedingswaardentabel kunt screenen, is de nutriscore toch een makkelijkere optie bij het shoppen. Je kunt snel de gezondste keuze maken, zonder dat je veel kennis hoeft te hebben van voeding en de voedingswaarden. Het label is erg eenvoudig af te lezen, want door de kleurcodes krijg je in één oogopslag een inschatting van de samenstelling van het product.

Ons land verkiest de nutriscore boven andere voedingslabels omdat het de visuele weergave ook combineert met uitgebreide nutritionele criteria. Zo worden niet alleen de ongezonde voedingsstoffen in rekening gebracht, maar ook de positieve eigenschappen. Het is dus steeds een genuanceerde en globale afweging van álle eigenschappen.

Verder lijkt de nutriscore voedselproducenten aan te zetten om producten wat gezonder te maken. Sommige producenten stoppen na de invoering van de score minder zout en suiker in de recepten. Zo werd er aan de gekende Doritos minder zout en suiker toegevoegd, waardoor de nutriscore iets beter werd. Dat zorgde trouwens voor een stortvloed aan boze reacties van echte Doritos-fans, want zij lijken de chips daardoor minder lekker te vinden.

Hoe moet je de score gebruiken?

Door te kijken naar de nutriscore op de verpakking, kun je snel en makkelijk inschatten welke producten een betere samenstelling hebben. Het is vooral bedoeld om dezelfde soort producten met elkaar te vergelijken wanneer je inkopen doet.

Je kunt het dus niet gebruiken om in te schatten of één bepaald product gezond is. Een voedingsmiddel is immers niet simpelweg ‘gezond’ of ‘ongezond’. Een zakje chips met een groene A op de verpakking betekent dus niet dat het een gezond product is, maar wel dat het betere voedingswaarden heeft in vergelijking met een zakje chips met score E.

De score houdt ook geen rekening met de bereidingswijze. Als je een product bijvoorbeeld frituurt wordt het sowieso een minder gezonde keuze, ondanks de positieve nutriscore.

Gevecht om een betere nutriscore

De nutriscore kreeg de afgelopen tijd al wat kritiek te slikken. Dat heeft deels te maken met hoe voedselproducenten ermee zouden omgaan. Zo zou er een onderlinge ‘wapenwedloop’ zijn ontstaan om de beste nutriscore. Als gevolg werd de samenstelling van sommige producten aangepast om een betere score te bekomen, zonder dat het product echt gezonder werd.

Suikerrijke ontbijtgranen kregen bijvoorbeeld een positievere nutriscore, omdat er een aantal ingrediënten werden toegevoegd die de score deden stijgen. Sommige producten kregen ook meer water toegevoegd om een lager aantal calorieën per portie te bereiken. En dat heeft onder meer tot gevolg dat je vooral méér van het product zou eten, omdat het minder verzadigt. Volgens voedingswetenschappers zou het dus interessanter zijn geweest indien een betere score enkel mogelijk was als er ingrediënten werden weggelaten in plaats van toegevoegd.

Lees verder: is bewerkte voeding echt zo ongezond?

Geen appelen met peren (of pizza’s) vergelijken

De kritiek op de nutriscore heeft ook te maken met de manier waarop consumenten het label interpreteren. Heel wat mensen gingen er van uit dat producten met een score A of B sowieso ‘gezond’ zijn. De nutriscore van twee totaal verschillende producten werd ook vaak met elkaar vergeleken. En dat gaf soms vreemde conclusies. Zo werd een pakje gerookte zalm met nutriscore D onterecht als ongezonder beschouwd dan een diepvriespizza met score A. Of werden diepvriesfrietjes met een score A vergeleken met sneetjes jonge gouda kaas met nutriscore E.

Gebruik de nutriscore daarom enkel als je twijfelt tussen twee of meer gelijkaardige producten: diepvriespizza’s enerzijds, gerookte zalm anderzijds. Zo trek je geen onterechte conclusies over de voedingswaarden van je aankopen.

Daarnaast werd het algoritme om de score te bepalen ondertussen al bijgeschaafd. Je zult dus niet zo snel nog een pizza met nutriscore A tegenkomen.

Weg met de voedingsdriehoek?

De nutriscore gebruik je best naast de gekende voedingsdriehoek, en niet ter vervanging van. De groene vlakken uit de voedingsdriehoek zijn dan ook niet te vergelijken met producten die een (donker)groene nutriscore kregen. Zo blijf je eerst en vooral kiezen voor voeding in de groene vlakken van de driehoek: groenten, fruit, noten, zaden… En hou je best in tweede instantie rekening met de nutriscore.

Voor pure producten zoals groenten en fruit is de nutriscore sowieso overbodig. Het is dus vooral handig bij samengestelde en/of bewerkte producten zoals broodbeleg, koeken, ontbijtgranen en kant-en-klare maaltijden.

Lees verder: hoe zat dat nu weer met die voedingsdriehoek?

Conclusie

Hoewel er hier en daar nog wat kritiek op de nutriscore circuleert, is het een goede stap naar een gezonder leven. Je kiest best zoveel mogelijk voor onbewerkte voedingsmiddelen zoals groenten en fruit. Maar als je twijfelt tussen twee of meer producten van dezelfde voedingsgroep, is de nutriscore de beste keuzehulp.

Onderstaande figuur geeft je een goede samenvatting.