Wat is het verschil tussen dementie en de ziekte van Alzheimer?
Alzheimer en dementie worden vaak in één adem genoemd, en dus ook vaak verward met elkaar. Wat is nu het verschil?
Om de vier seconden krijgt wereldwijd iemand de diagnose dementie. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zal dat cijfer alleen maar toenemen. De kans dat iemand dementie krijgt is 1 op 5. Bij vrouwen is dat zelfs 1 op 3. De termen Alzheimer en dementie worden vaak door elkaar gebruikt. Toch betekenen ze niet hetzelfde. Maar wat is het verschil dan precies?
Dementie: een verzamelnaam
Dementie is een verzamelnaam voor meer dan 50 verschillende ziektes waarbij meerdere stoornissen in het cognitieve functioneren samen optreden. Dat gaat onder andere om het geheugen, het leervermorgen, het taalgebruik en het kunnen begrijpen en uitvoeren van complexe en dagelijkse handelingen.
Door dementie worden de hersenen aangetast en gaat iemands geestelijke gezondheid geleidelijk achteruit. Alzheimer is slechts één van die ziektes, maar wel de meest voorkomende. In ongeveer 70% van de gevallen van dementie gaat het om Alzheimer. De andere meest voorkomende soorten dementie zijn frontotemporale dementie (FTD), vasculaire dementie en Lewy body dementie. Elke vorm heeft zijn eigen kenmerken. Maar er zijn ook nog enkele minder voorkomende vormen. Chorea van Huntington, de ziekte van Creutzfeldt-Jakob en alcohol-dementie bijvoorbeeld.
Wat is Alzheimer?
De ziekte van Alzheimer is dus een vorm van dementie. 70% van de mensen met dementie heeft Alzheimer. De meeste diagnoses worden gesteld vanaf de leeftijd van 65.
Alzheimer start in de hippocampus, diep in de hersenen. In dit gebied slaan we herinneringen op. In het begin valt daardoor meestal geheugenverlies op. Later krijgt iemand met Alzheimer problemen met denken, handelen en taal. Ook kan hij te maken krijgen met veranderingen in karakter en gedrag.
In het begin van de ziekte van Alzheimer zijn de verschijnselen vaak niet duidelijk aanwezig. De verschijnselen worden duidelijker naarmate de ziekte evolueert. Sommige mensen met Alzheimer gaan snel achteruit. Bij anderen duurt het langer vooraleer er veel symptomen opduiken of de levenskwaliteit achteruitgaat.
Alzheimer en dementie: de symptomen op een rijtje
- vergeetachtigheid: iemand met dementie vergeet bijvoorbeeld belangrijke data of stelt dezelfde vragen opnieuw.
- problemen met dagelijkse handelingen: denk maar aan moeite met plannen of om met geld om te gaan.
- vergissingen met tijd en plaats: de weg kwijtraken is een vaak gezien probleem.
- taalproblemen: niet op woorden geraken, zaken herhalen, midden in een gesprek stoppen, moeite om een gesprek te volgen…
- kwijtraken van spullen
- slecht beoordelingsvermogen: heel moeilijk keuzes kunnen maken of situaties kunnen inschatten
- terugtrekken uit sociale activiteiten
- veranderingen in gedrag en karakter: angst, depressie, ongeremdheid of boosheid zijn symptomen die op dementie kunnen wijzen
- onrust: vaak met slaapproblemen tot gevolg
- Emoties niet onder controle kunnen houden
- problemen met het zicht: afstanden moeilijk kunnen inschatten bijvoorbeeld.
De oorzaken
Bij de ziekte van Alzheimer lopen de zenuwcellen in de hersenen schade op. Dit komt doordat bepaalde eiwitten zich ophopen in de zenuwcellen. Ook kunnen bepaalde vezels zich in de cellen ophopen. Deze ophopingen verstoren de onderlinge communicatie. Uit onderzoek blijkt dat ouderdomsdementie zelden erfelijk is. (Bij jongedementie is dat soms wel het geval.)
Dementie met zekerheid uitsluiten is onmogelijk. Maar een gezonde levensstijl zou de kans op dementie wel verlagen. Hieronder vind je de belangrijkste risicofactoren:
- Hoge bloeddruk
- Hoog alcoholgebruik
- Suikerziekte
- Roken
- Verhoogde cholesterol
- Ongezonde voeding
- Weinig beweging
- Weinig nieuwe dingen leren
- Weinig sociale contacten
Tips om de kans op dementie te verlagen:
- Eet gezond: zet veel groenten op het menu, eet weinig suikers en drink weinig alcohol
- Heb je een verhoogd risico op diabetes? Lees hier wat je kunt doen.
- Stop met roken
- Beweeg voldoende: hou je niet van sporten, ga dan regelmatig wandelen
- Probeer regelmatig nieuwe dingen
- Zoek mensen op
Tijdig herkennen is cruciaal
Dementie is doorgaans chronisch en progressief van karakter, dat wil zeggen dat iemand met dementie steeds verder achteruitgaat. Het is belangrijk om de symptomen van Alzheimer en dementie tijdig te herkennen, zodat je maatregelen kunt treffen en hulp en ondersteuning kunt regelen.
Je staat niet alleen!
Is er dementie bij jou of een naaste geconstateerd, weet dan dat je niet alleen staat. In België lijden 165.000 mensen aan dementie. Genezing is niet mogelijk, al kunnen medicatie en begeleiding het leven van de patiënt en zijn familie een stuk draaglijker maken.
Vraag raad aan huisarts of contacteer het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen.
Meer over gezondheid:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!
bron: alzheimer-nederland.nl – dementie.be