Logopedie voor volwassenen: wanneer is het nuttig?
Last van een hese stem of vermoeidheid tijdens het spreken? Of kom je dikwijls niet zo goed uit je woorden? Dan kan een logopedist je misschien wel helpen. Logopediste Lieke Hoppenbrouwers legt uit waarvoor logopedie bij volwassenen allemaal nuttig kan zijn.
Wat doet een logopedist?
Lieke Hoppenbrouwers, logopedist bij GZA Ziekenhuizen en Groepspraktijk Kompas: “Logopedie behandelt communicatieproblemen, in het bijzonder spraak-, taal-, stem- en slikproblemen.
Het wordt zowel in het onderwijs als in de gezondheidszorg toegepast en is geschikt voor alle leeftijden: van baby’s die hulp nodig hebben bij de overgang van de borst naar de fles, tot kinderen waarbij eventuele stoornissen in een vroegtijdig stadium worden gesignaleerd en ouderen die spraakproblemen hebben, bijvoorbeeld na een hersenbloeding.”
Bij welke klachten kunnen volwassenen logopedie volgen?
“Enerzijds zijn er klachten die je zelf kunt opmerken:
- Stemproblemen bijvoorbeeld, waarbij de stem hees is, wegvalt of vermoeid aanvoelt bij het spreken. Logopedie kan dan helpen om de stem te versterken door de stem op de juiste manier te leren gebruiken.
- Ook bij stotteren of articulatieproblemen kun je bij een logopedist terecht. Je kunt beter leren articuleren en communiceren door bijvoorbeeld de tong beter in de mond te plaatsen tijdens het spreken. Dit kan helpen bijvoorbeeld na een hersenletsel, maar net zo goed voor beroepsmatige sprekers of acteurs die hun stem en spraak willen optimaliseren.”
Anderzijds kom je bij een logopedist terecht via doorverwijzing van een arts:
- “Zo kunnen tandartsen of orthodonten doorverwijzen naar een logopedist, omdat ze bijvoorbeeld merken dat de tongplaatsing niet optimaal is. De tong geeft een grote druk op de tanden, waardoor ze na een beugel weer in hun oorspronkelijke stand komen te staan. Logopedie kan dit voorkomen.
- In het ziekenhuis wordt dikwijls beroep gedaan op een logopedist. Na een beroerte bijvoorbeeld, want dan is het risico op slikproblemen de eerste 24 uur groot. Ook mensen met een hersentumor of mensen die oncologische problemen hebben in de mond, komen bij een logopedist terecht om slik- en heel wat andere problemen te voorkomen of verbeteren.
- Ook bij chronische ziektes zoals de ziekte van Parkinson of bij ALS word je vaak naar de logopedist doorverwezen. Door verschillende processen te ondersteunen, kan de levenskwaliteit van een patiënt er enorm op vooruitgaan.”
Zijn er dingen die je kunt doen om problemen te vermijden?
Kun je dingen doen om spraak-, taal-, stem- en slikproblemen te vermijden? “Zeker, al van in het prille begin, door je kinderen te stimuleren in hun spraak- en taalontwikkeling. Dat kan door veel voor te lezen en met hen te praten. Van die interactie leren ze veel, door bijvoorbeeld mondbewegingen na te doen”, vertelt Lieke Hoppenbrouwers. “Geef baby’s en kinderen bovendien liever geen fopspenen, want die zijn heel schadelijk voor de spraak, het slikken, de tandenstand en het tonggebruik.”
Ook als volwassene zijn er heel wat dingen die je preventief kunt doen, om problemen te vermijden:
- “Verzorg je oren en neus goed om chronische ontstekingen te vermijden. Snuit bijvoorbeeld niet te hard om de druk in je neus te beperken en gebruik liever geen wattenstaafjes om je oren schoon te maken. Als je last ondervindt aan je oren of neus, raadpleeg dan altijd een arts.
- Voor een goede stemhygiëne praat je uiteraard liever niet te luid, maar fluister je ook niet te veel, om een verhoogde spanning op je stembanden en strottenhoofd te vermijden. Geef je stem voldoende rust.
- Beperk koffie, alcohol en scherpe kruiden in voeding, want die kunnen invloed hebben op het functioneren van de stembanden.
- Vermijd grote, zware maaltijden en erg vet eten om reflux te voorkomen. Als je ‘s nachts horizontaal in bed ligt, kan het maagzuur tot je stembanden komen en je ‘s ochtends een geïrriteerde, hese stem geven. Heb je hier regelmatig last van, dan is de kans groot dat je ongemerkt reflux hebt.
- Kauw goed. Onze kauwspieren zijn belangrijk voor de stand van de mond en de kaak, en om voldoende spierkracht te ontwikkelen om duidelijk te kunnen praten en goed te kunnen slikken.
- Drink ten slotte veel water, want hydratatie heeft een rechtstreekse invloed op de slijmvliezen en de gezondheid van je stembanden.”
Online therapie
Naast therapie in een praktijk of ziekenhuis, bieden logopedisten dikwijls online therapie aan. Lieke Hoppenbrouwers was mede-ontwikkelaar van het therapieprogramma www.afasietherapie.be. “Mensen met woordvindingsproblemen kunnen online oefeningen maken wanneer en waar ze willen. De logopedist kiest het niveau en het type oefeningen uit. Het programma werkt met spraak- en handschriftherkenning – het is een mooie aanvulling op de traditionele therapie.”
Lees ook:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!