Hypertensie: hoe merk je of je bloeddruk te hoog is?
Geschat wordt dat 1 op de 4 volwassenen lijden aan hypertensie, beter gekend als een te hoge bloeddruk. Maar slechts de helft van de patiënten weet het, omdat hypertensie asymptomatisch is. Nochtans is een hoge bloeddruk verantwoordelijk voor ongeveer 15.000 sterfgevallen per jaar in België, en voor meer dan 12% van de sterfgevallen wereldwijd. Hoog tijd dus om meer bewustwording te creëren rond deze kwaal.
Wat is dat eigenlijk, bloeddruk?
Je hart klopt zestig tot tachtig keer per minuut om bloed door je (slag)aderen te pompen. Elke keer wanneer het samentrekt, oefent je bloed een bepaalde druk uit op je bloedvaten: de bloeddruk. Die wordt uitgedrukt in twee getallen: boven- en onderdruk.
- De bovendruk wordt gemeten op het moment dat je hart pompt en dus bloed door je aderen stuwt.
- De onderdruk wordt gemeten op het moment dat je hart ontspannen is en het bloed rustig door je slagaderen stroomt. De cijfers worden uitgedrukt in mmHg of millimeter kwikdruk.
Best doe je meerdere metingen op verschillende tijdstippen
Hoeveel mag je bloeddruk zijn?
Voor een gezonde volwassene is een bloeddruk van 120/80 mmHg of 12/8 optimaal. Zit je boven 140/90 mmHg of 14/9, dan is je bloeddruk te hoog. De waarden voor een lage bloeddruk verschillen naargelang je geslacht. Mannen hebben een lage bloeddruk bij waarden onder de 11/7, vrouwen bij 10/6.
Blijven je bloeddrukwaarden constant?
Nee. Je bloeddruk schommelt voortdurend, net zoals je hartslag. In rust is je bloeddruk lager. Ben je angstig, gestresseerd of doe je een inspanning, dan gaat je hartslag de hoogte in en dus ook je bloeddruk.
Verder zijn er nog externe factoren die inspelen op je bloeddruk, zoals leeftijd en geslacht. Zo gaat je bloeddruk de hoogte in naarmate je ouder wordt, en hebben vrouwen tot de menopauze gemiddeld een lagere bloeddruk dan mannen van dezelfde leeftijd. Precies omwille van al die schommelingen zegt één meting niet veel. Beter is om meerdere metingen te doen op verschillende tijdstippen.
Hoe vaak moet je ‘m laten meten?
Ben je een gezonde volwassene, dan meet de huisarts vanaf je veertigste minstens één keer per jaar je bloeddruk. Heb je specifieke klachten, ben je erfelijk belast of behoor je tot de risicogroep voor hart- en vaatziekten (bijvoorbeeld omdat je diabeet bent, een hoge cholesterol hebt of te zwaar bent), dan doet de arts dit vaker.
Mag je ook thuis meten?
Ja, maar altijd in overleg met je arts. Veel mensen hebben last van het zogenoemde ‘wittejaseffect’: in het dokterskabinet zijn ze nerveus, waardoor de bloeddruk hoger ligt dan thuis. Het kan dan lijken alsof je bloeddruk te hoog is, terwijl die eigenlijk perfect normaal is. Bij een (vermoeden van) verhoogde bloeddruk zal je arts daarom in overleg met jou op zoek gaan naar de meest geschikte manier om ook thuis je bloeddruk op te volgen.
Wat als je bloeddruk te laag is?
Een lage bloeddruk is op zich niet ongezond, maar heeft wel vervelende gevolgen zoals duizeligheid, vermoeidheid, misselijkheid of flauwvallen. Dit brengt wel wat risico’s met zich mee: stel maar eens dat je achter het stuur of bovenaan een trap flauwvalt.
Jonge vrouwen of erg magere mensen hebben soms van nature een lage bloeddruk. Ook bij een zwangerschap, medicatiegebruik of bepaalde aandoeningen komt lage bloeddruk vaker voor. Door voldoende te drinken, zout te eten, veel te bewegen en langdurig rechtstaan te vermijden kun je je klachten verminderen. Ook steunkousen kunnen een oplossing bieden. Wordt het erg hinderlijk, overleg dan met je arts.
En wat als hij te hoog is?
Je boven- en onderdruk kunnen afzonderlijk schommelen, of samen. Een stijging van één van beiden is genoeg om van hoge bloeddruk te spreken. In dat geval staan je bloedvaten eigenlijk continu onder druk. Op lange termijn kan dat levensbedreigende hart- en vaatproblemen veroorzaken, zoals aderverkalking, een beroerte of een hartinfarct. Ook je ogen en nieren kunnen aangetast worden.
Hoe merk je of je bloeddruk te hoog is?
Het probleem geeft maar zelden klachten, en wordt daarom al eens een ‘stille doder’ genoemd. Je kunt er jarenlang onopgemerkt mee blijven rondlopen, tot het te laat is. Alleen bij langdurige en extreem hoge bloeddruk kunnen hoofdpijn, oorsuizingen, gezichtsproblemen, vermoeidheid of neusbloedingen optreden.
Meestal wordt verhoogde bloeddruk ontdekt door je huisarts, bij een toevallige meting. Precies daarom is regelmatige controle erg belangrijk.
Hoe krijg je hypertensie?
In zo’n 5 procent van de gevallen is er een duidelijke lichamelijke oorzaak, zoals een nierprobleem of een tumor. In de meeste gevallen is er echter geen eenduidige oorzaak, maar gaat het om een combinatie van risicofactoren zoals erfelijke aanleg, roken, alcohol, te veel zout, stress of overgewicht.
Hoe krijg je je bloeddruk onder controle?
Een andere levensstijl is de eerste stap om je bloeddruk omlaag te krijgen. Stress proberen te vermijden, stoppen met roken, matigen met alcohol en meer bewegen. Ook een gezond eetpatroon met minder zout en verzadigde vetten en met meer fruit en groenten en gezonde vetten is van belang. Net als een gezond gewicht. Diezelfde factoren zijn trouwens eveneens cruciaal om een verhoging van je bloeddruk in de eerste plaats te voorkomen.
En als dat niet werkt?
Is een gezondere levensstijl niet voldoende om je bloeddruk te verlagen, dan zal je arts medicatie voorschrijven. Er zijn middelen in vijf categorieën beschikbaar:
- vochtafdrijvers
- bètablokkers
- calciumblokkers
- ACE-remmers
- en sartanen.
Elk hebben ze een andere werking. Welk geneesmiddel het best bij je past, is afhankelijk van je profiel. Je arts gaat samen met jou op zoek naar de beste combinatie. Opdat de medicatie goed haar werk kan doen, is het wel heel belangrijk om ze trouw in te nemen, elke dag en levenslang.
Bronnen: Cardiologische Liga en De Standaard
Ook over je gezondheid:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!