Perfectionisme in je relatie: wat is het en hoe ga je ermee om?

Merk je dat je partner nogal perfectionistisch is? Of ben je dat misschien zelf? Perfectionismecoach Martine Van Velthoven legt uit wat perfectionisme in een relatie juist inhoudt, wat de gevaren zijn en hoe je ermee omgaat.

Wat is perfectionisme?

Volgens coach Martine kun je perfectionisme omschrijven als ‘de wil om iets meer dan goed te doen‘: “Perfectionisme is in se niet slecht, want het is niet fout om te streven naar een goede job, een interessant leven, een fijne relatie, … Het wordt wel gevaarlijk wanneer er écht een onweerstaanbare drang is om die idealen te bereiken.

Wanneer daarbovenop een schuldgevoel komt wanneer iets niet lukt (of toch in de ogen van de perfectionist), kan dat een grote impact hebben op je leven. Je hebt dan een constante ontevredenheid, stress, voelt je onrustig, je kunt niet meer genieten, … 

Het resulteert bovendien regelmatig in faalangst, een laag zelfbeeld of zelfs soms in een burn-out of depressie. Want als je de lat steeds hoger legt voor jezelf en je je constant vergelijkt met anderen, streef je eigenlijk naar onbereikbare doelen met teleurstelling tot gevolg. Ook fysieke klachten zoals hoofdpijn, migraine, maag- en darmklachten… kunnen voorkomen.”

Hoe kan perfectionisme zich uiten in een relatie?

Wanneer perfectionisme zo’n impact heeft op je leven uit zich dat natuurlijk ook in je relatie, zegt Martine. “Een perfectionist is niet alleen streng voor zichzelf, maar ook voor anderen. Het kan zijn dat je als perfectionist bijvoorbeeld de drang hebt om de vaatwasser enkel in te laden volgens jouw regels. Heeft je partner dat anders gedaan, dan herschik je ‘m zonder twijfel. Hetzelfde geldt onder meer voor de was ophangen.

“Een perfectionist is niet alleen streng voor zichzelf, maar ook voor anderen”

Een perfectionist heeft verder de neiging om andere mensen te pleasen omdat hij z’n eigenwaarde laat afhangen van hoe anderen over hem of haar denken. In een relatie zet je dan waarschijnlijk de wensen van je partner eerst omdat je denkt dat die je anders niet meer leuk gaat vinden. Zo ga je bijvoorbeeld mee in elke activiteit die je partner voorstelt, zelfs al zegt het jou eigenlijk niets. Als dit in extreme vorm voorkomt, is dat natuurlijk geen gezonde relatie.

Een partner kan er tenslotte misbruik van maken waardoor je zaken tegen je laat zeggen die eigenlijk niet oké zijn. En zelfs als je wél een goede en betrouwbare partner hebt, kan perfectionisme problemen geven omdat je zelf bijvoorbeeld geen complimenten kunt aanvaarden en/of de nood hebt om soms even te ‘vluchten’ uit je relatie omdat je ze niet meer aankunt.”

Kunnen deze relaties slagen?

“Dat hangt af van de situatie. Je kunt als partners uiteindelijk ondanks het perfectionisme wel complementair zijn. Je moet je de vraag stellen: worden jullie allebei grotendeels gelukkig of ongelukkig van de relatie? En kun je zelf om met het gedrag van je perfectionistische partner (of omgekeerd)?

Je zou misschien denken dat een relatie beter werkt als beide partners perfectionistisch zijn, in plaats van slechts één partner. Maar zo werkt het niet. Je bent tenslotte nooit op alle gebieden perfectionistisch. Om een simpel voorbeeld te geven: het is mogelijk dat je het thuis helemaal net wilt hebben, maar dat je auto een rommeltje is.

Ook twee perfectionisten onderling kunnen dus moeilijkheden hebben omdat ze ofwel op een ander vlak perfectionistisch zijn, ofwel gewoon een verschillend ideaalbeeld hebben dat ze nastreven.”

Het ideaalbeeld van een relatie

“Aangezien perfectionisten in alles uitmuntend willen zijn, geldt dat vaak ook voor relaties. En omdat ze zich dan vergelijken met anderen, kunnen ze een onrealistisch beeld ontwikkelen van wat een relatie zou moeten zijn. Ze gaan zich dan bijvoorbeeld spiegelen aan relaties in films met de figuurlijke ‘prins op het witte paard’.

Wanneer je je eigen relatie met die fictieve relaties uit films en series gaat vergelijken, kan dat natuurlijk enkel tot teleurstelling leiden. Je moet je dus bewust zijn van het feit dat films geen realiteit zijn en het geen zin heeft om je eigen leven eraan te spiegelen.”

Wat kun je eraan doen?

“Ik wil nog eens herhalen dat perfectionisme (al dan niet in je relatie) zeker niet altijd slecht hoeft te zijn”, benadrukt Martine. “Maar zodra het je tegenhoudt om je volle potentieel te bereiken – wat eigenlijk net het doel zou moeten zijn van perfectionisme – door de stress en angst om te falen, weet je dat het de verkeerde kant opgaat. Dat op dat moment inzien, brengt je al ver, maar toch zul je er ook actief aan moeten werken. Eventueel kun je dan professionele hulp inschakelen.

Jammer genoeg lukt dat niet voor alle perfectionisten. Ze vinden tenslotte vaak dat ze alles alleen moeten kunnen oplossen en hebben het moeilijk om te vertrouwen op anderen. Ik merk regelmatig dat hulp zoeken bij een coach of andere deskundige voor hen echt een heel moeilijke stap is.

Nochtans is het belangrijk om de touwtjes los te durven laten (al is het maar een beetje) zodat je tenminste opnieuw kunt genieten van het leven, je relatie en alles wat je maar wilt doen. Niet alleen voor jezelf, maar ook om de relaties die je hebt opgebouwd niet stuk te laten gaan.”

Met dank aan perfectionismecoach Martine Van Velthoven.

Misschien vind je ook deze artikels interessant:

• Ook vaak zo onzeker? Wat kun je aan die twijfels doen?
• Mijn verhaal: Geike herstelt na drie jaar nog steeds van een zware burn-out
• Getrouwd met een perfectionist? 3x manieren om ermee om te gaan

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!