Het Sjögren syndroom: wat is het en kun je het behandelen?
Het Sjögren syndroom is een auto-immuunziekte en een vorm van reuma waarbij je traan- en speekselklieren chronisch ontsteken. Het syndroom kan leiden tot lastige symptomen zoals droge ogen en een droge mond. Lees hoe de ziekte ontstaat en wat je eraan kunt doen.
Wat is het syndroom van Sjögren?
Het syndroom van Sjögren is een auto-immuunziekte, waardoor je afweersysteem zich tegen je eigen lichaam keert. Deze ziekte is eigenlijk een vorm van reuma en leidt vooral tot ontstekingen van de speeksel- en traanklieren. Daardoor ervaren patiënten vooral een gevoel van droogte, maar ook chronische pijn en vermoeidheid.
Wie kan het krijgen?
Hoewel je op elke leeftijd kunt getroffen worden door het Sjögren syndroom, zijn de meeste patiënten ouder dan 40 jaar wanneer ze de diagnose krijgen. Daarnaast krijgen vooral vrouwen deze ziekte.
Vele patiënten hebben naast dit syndroom ook een andere reumatologische aandoening, zoals reumatoïde artritis of lupus. Dan spreekt men van secundaire Sjögren.
Hoe ontstaat het?
Hoe het syndroom van Sjögren ontstaat is niet helemaal duidelijk. Genetische factoren kunnen een rol spelen, zeker als het syndroom al op jonge leeftijd speelt. Soms kunnen bepaalde factoren de ziekte ook uitlokken. Zo is het weleens een reactie op hevige stress, hormonale schommelingen of bepaalde virussen.
Symptomen van Sjögren
Vooral het gevoel van droogte is een opvallend symptoom. Patiënten ondervinden volgende klachten:
- Droge ogen, waarbij je het gevoel hebt dat er zand in je ogen zit
- Droge mond en keel, soms ook met een zwelling van de speekselklieren
- Last van de slokdarm door droogte, waardoor voedsel minder goed zakt
- Een droge huid, en bij vrouwen, een droge vagina
- Langdurige vermoeidheid
- Spier-/pees- en gewrichtsklachten, zoals zwelling, stijfheid en pijn
- Kou en verkleuring van handen en voeten (Raynaud-fenomeen)
Typisch voor de ziekte is dat dagen met milde klachten afgewisseld worden met perioden dat de klachten hevig zijn.
Bij een minderheid van de patiënten komt er ook een ontstekingsreactie aan andere organen (bijvoorbeeld de huid of de longen). Omdat er een grotere kans is op een vorm van lymfeklierkanker, is een goede opvolging nodig.
Hoe wordt het syndroom vastgesteld?
Het is soms een uitdaging om snel de juiste diagnose te krijgen. De symptomen zijn niet altijd op hetzelfde moment aanwezig. En omdat enkele symptomen lijken op klachten van onder andere menopauze, CVS, multiple sclerose of bijwerkingen van medicatie wordt het syndroom van Sjögren soms over het hoofd gezien.
Er is ook geen eenduidige test die het syndroom van Sjögren vaststelt. Er zijn dus enkele testen of onderzoeken nodig als je arts vermoedt dat je de ziekte hebt. De diagnose wordt vooral gesteld op basis van een bloedtest, echografie van de speekselklieren en oogonderzoek.
Mogelijke behandeling
Er is geen medicijn om je van de ziekte te genezen. De behandeling is er dus vooral op gericht om symptomen te verlichten:
- kunsttranen, zoals oogdruppels of -gel
- punctumpluggen in de afvoerbuis van je oog, zodat traanvocht langer in je ogen blijft
- bandagelenzen die je ogen beter vochtig houden
- kunstspeeksel
- vochtinbrengende crèmes
- ontstekingsremmende medicatie, waarbij de keuze van het middel afhangt van de aard en de ernst van de bijkomende onderliggende systeemziekte
Omdat de ziekte bij elke patiënt anders kan verlopen, wordt een behandeling bepaald op maat van de patiënt. Ook word je liefst niet alleen door een reumatoloog, immunoloog of internist opgevolgd, maar ook door een tandarts en oogarts.
Wat kun je zelf doen?
Een aantal aanpassingen aan je levensstijl kunnen het syndroom van Sjögren draaglijker maken:
- Zoek naar een nieuwe balans tussen activiteit en rust, om vermoeidheid te voorkomen.
- Zorg voor een goede mondhygiëne.
- Gebruik een luchtbevochtiger in ruimtes waar je vaak bent.
- Neem af en toe een snoepje in de mond om de speekselaanmaak te stimuleren (wel opletten voor je tanden…).
Bronnen: UZLeuven.be, sjogrens.org, sjogrenexpertisecentrum.nl
Lees meer interessante artikels:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!